به گزارش همشهری آنلاین «پژوهشگران آکادمی علوم چین» (CAS) با استفاده از «کریسپر» یک ابزار ویرایش ژن این کروموزوم‌ها را به قطعات متفاوت تقسیم کردند و آنها را دوباره به صورت ترکیب‌های متفاوتی بازآرایی کردند تا بسته جدیدی از ژن‌ها ایجاد کنند و در نهایت موشی به نام «شیائو ژو» (Xiao Zhu) (بامبو کوچولو) به وجود آورند.
این مقاله که در ژورنال دانشگاهی Science منتشر شده است، نشان داد که این گروه پژوهشی به نخستین تغییر ژنتیکی در پستاندران در مقیاسی بزرگ مانند کرومووزم‌ها دست یافته‌اند.
کروموزوم‌ها که DNA را در هسته سلول‌ها نگه می‌دارند، طریق فرآیندی پیچیده و ظریف به طور طبیعی از یکدیگر جدا و دوباره با هم ترکیب می‌شوند. دانشمندان در گذشته فقط توانسته‌اند این فرآیند را در آزمایشگاه در جانداران تک‌سلولی مانند مخمر شبیه‌سازی کنند.ٰ
دوخت و دوز کروموزوم‌ها
لی وی، نویسنده اصلی مقاله بررسی و پژوهشگر انستیتو جانورشناسی در آکادمی علوم چین گفت: «ژنوم پستانداران بسیار پیچیده‌تر از ژنوم مخمر است و بازآرایی کامل کروموزومی در پستانداران تا به حال ناموفق ماده بود.»
خطاهایی حین این جداسازی و اتصال دوباره کروموزوم‌ها در شرایط طبیعی گاهی به ایجاد سرطان و سایر بیماری‌های وخیم دیگر می‌انجامند.
هنگامی که لی وهمکارانش این کروموزوم‌ها را با دوختن دو قطعه بسیار دراز یک کروموزوم دستکاری کردند، شماری از اشتباهات هم رخ داد که به مرگ موش‌های تولیدشده یا مواردی از بدشکلی یا رفتار عجیب و غریب انجامید.
استفاده از کروموزوم‌های کوتاه‌تر و کاهش شمار کلی کروموزوم‌ها از۲۰ جفت به ۱۹ به این پژوهشگران امکان داد کاریوتایپ یا مجموعه کروموزومی جدیدی در موش‌هایی ایجاد کنند که با وجود داشتن کروموزوم‌هایی کاملا متفاوت از موش‌های در طبیعت ظاهری سالم و طبیعی داشتند.
لی گفت: «برای نخستین بار در جهان، ما به بازٰآرایی کامل کروموزومی در پستانداران دست یافتیم که پیشرفت جدیدی در زیست‌شناسی مصنوعی است. ابن پژوهش کشف مهمی در فناوری مهندسی زیستی است و به درک مدل‌دهی دوباره کروموزوم‌های پستانداران در مقیاس بزرگ و به دست آوردن درک عمیق‌تر سازوکارهای مولکولی زمینه‌ساز رشد و نمو، تکامل تکثیری و حتی ایجاد گونه‌ها کمک می‌کند.»
موش‌های خلق‌شده با موش‌های طبیعی جفت‌گیری کردند
این موش‌های دوباره برنامه‌ریزی‌شده توانستند با موش‌های طبیعی جفت‌گیری و نوزاد تولید کنند که نشان می‌دهد این تغییرات مصنوعی می‌توانند به نسل‌های بعدی منتقل شوند.
البته موش‌های خلق‌شده با این روش به خاطر یک ناهنجاری در چگونگی جدا شدن کروموزوم‌ها پس از همراستا شدن در مرحله تقسیم سلولی نسبت به موش‌های آزمایشگاهی استاندارد به میزان بسیار کمتری تکثیر کردند.
دانشمندان می‌گویند این پیشرفت بالقوه می‌تواند به درمان‌هایی برای بیماری‌هایی مانند ناباروری و بیماری‌هایی مانند سرطان بینجامد.، چرا که به پژوهشگران امکان می‌دهد که کروموزوم‌ها در سلول‌های پستانداران را مشاهده و کنترل کنند.
هه جیانکویی استادیار دانشگاه علوم و تکنولوژی چین جنوبی در سال ۲۰۱۸ به خاطر ایجاد نخستین نوزادان ویرایش ژنی‌شده با استفاده از کریسپر با انتقاد تقریبا همگانی روبرو شد. او که در ژانویه ۲۰۲۰ به خاطر نقض عامدانه مقررات زیست‌پرشکی چین به زندان محکوم شده بود، در آوریل امسال از زندان آزاد شد.