همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: بیشتر مردانی که به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مبتلا می‌شوند هرگز علامتی پیدا نمی‌کنند. ضمن آنکه ممکن است عفونت آنها خود به خود هم از بین برود. همان گونه که می‌توانند در مواردی هم حتی پس از درمان دوباره برگردند.
ویروس پاپیلوما در مردان
سید محمد جزایری، استاد ویروس‌شناسی و رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد مشکلاتی که ویروس پاپیلوما در مردان ایجاد می‌کند می‌گوید: «علاوه بر مشکلاتی که ویروس پاپیلوما در زنان ایجاد می‌کند باید توجه داشته باشیم این ویروس می‌تواند باعث ایجاد بیماری در مردان نیز بشود.»
تا ۱۵ سال قبل، موضوع بروز مشکلات ویروس پاپیلوما در مردان مطرح نبود و صرفاً در مواردی که بیماری‌های مردان به مرحله‌ای می‌رسید که منجر به ایجاد سرطان در ناحیه دستگاه تناسلی یا مقعد می‌شد این موضوع مورد توجه قرار می‌گرفت.
در واقع هیچ‌گونه صحبتی در مورد اینکه برای مردان آلوده به این ویروس پاپیلوما چه باید کرد در دنیای علم مطرح نبود.
اما از حدود ۱۵ سال قبل این موضوع مورد توجه قرار گرفت. یکی از علل اصلی توجه به بیماری و عفونت پاپیلوما در مردان آن است که این ویروس همان گونه که عامل سرطان دهانه رحم در زنان می‌شود، در مردان هم باعث ایجاد بیماری‌هایی خواهد شد.
علت تأخیر در توجه به ویروس پاپیلوما در مردان
با مشخص شدن نقش ویروس پاپیلوما در ایجاد سرطان در مردان؛ این سؤال پیش می‌آید که چرا قبلا این ویروس در مردان مورد توجه قرار نگرفته بود.
جزایری در پاسخ به این سؤال می‌گوید این موضوع برمی‌گردد به اینکه دانشمندان، پزشکان متخصصان و انجمن‌های علمی دریافتند اگر همه توجه‌ها هم در مورد واکسن و هم کنترل و پیشگیری از بیماری به‌طرف زنان معطوف شود و مردان فراموش شوند؛ در واقع خود مردان هم می‌توانند در ابتلای زنان به بیماری نقش زیادی داشته باشند.
یعنی به این ترتیب مردان به خودی خود می‌توانند عامل انتقال ویروس پاپیلوما از طریق جنسی به زنان باشند.
در واقع این دلایل سبب توجه و تمرکز بر مقوله پاپیلوما در مردان شده است:
بیماری زایی ویروس پاپیلوما در مردان
حدود ۴۰ تا ۸۵ درصد سرطان‌های مختلف در ناحیه دستگاه تناسلی و مقعد مردان ناشی از ویروس پاپیلوماست. بنابراین تفاوت بیماری‌زایی ویروس پاپیلوما در مردان و زنان این است که در مورد سرطان دهانه رحم زنان باید گفت که بین ۹۹ تا ۱۰۰ درصد بروز این بیماری وابسته به این ویروس است.
اما در مورد مردان باید گفت مواردی از بروز سرطان به این ویروس مرتبط است و موارد دیگری هم وابسته به علل دیگر است. همین موضوع می‌تواند دلیل کافی و لازم برای موردتوجه و بررسی قرار دادن ویروس پاپیلوما باشد. ضمن‌آنکه شیوع زگیل‌های تناسلی اگر در مردان شایع‌تر و شدیدتر از زنان نباشد کمتر هم نیست. چون موارد و موضوعات بهداشتی شامل حال آنان هم خواهد شد.
انتقال بیماری از مردان به زنان
دانشمندان و متخصصان از دو دهه قبل دریافتند که توجه صرف به زنان برای کنترل بیماری پاپیلوما کافی نبوده و مردان هم باید مورد توجه قرار گیرند.
به گفته دکتر جزایری، ضمن انتقال بیماری زگیل تناسلی از مردان به زنان که بسیار شایع است؛ در اغلب موارد این انتقال در حالی اتفاق می‌افتد که مردان ناقلان بدون علامت هستند؛ یعنی حتی ممکن است گاهی هیچ گونه زگیل تناسلی هم در آنها مشاهده نشود. اما می‌توانند این بیماری را به دیگران منتقل کنند.
بنابراین چه‌بسا در یک زندگی خانوادگی، مردان به‌طور مکرر مبتلا به عفونت پاپیلوما شوند؛ بدون آنکه نشانه‌های ابتلا به بیماری و علائم عفونت در او دیده شود آن را به همسرش منقل می‌کند.
رفتارهای پرخطر جنسی در مردان
جزایری می‌گوید رفتارهای پرخطر جنسی از جمله شرکای جنسی متعدد و همجنس‌گرایی هم عامل مهم دیگری است که باعث ابتلای فراوان به بیماری پویروس پاپیلوما می‌شود. ضمن آنکه در مجموع رفتارهای پرخطر جنسی در مردان در تمامی جوامع دنیا بیشتر از زنان است.
چه باید کرد؟
جزایری می‌گوید مجموع این شرایط نشان‌دهنده اهمیت ویروس پاپیلوما در مردان است. اما در برابر این مشکل چه باید کرد؟ متأسفانه تاکنون هیچ‌گونه دستورالعملی برای کنترل بیماری در مردانی که فاقد هرگونه علامت و رفتارجنسی؛ چه عادی، چه در چارچوب خانواده و چه رفتارهای پر خطر هستند وجود ندارد.
در واقع هیچ نوع پیگیری، غربالگری و دستورالعملی در مورد این بیماری؛ چه برای افرادی که علامت و نشانه بیماری را دارند و چه کسانی که بدون علامت هستند نیز وجود ندارد.
واکسیناسیون مردان علیه ویروس پاپیلوما
واکسیناسیون عمومی پاپیلوما ابتدا فقط مخصوص زنان بود. اما در حال‌حاضر در کشورهای غربی مردان نیز علیه ویروس پاپیلوما واکسینه می‌شوند. این در حالی است که اگر فقط زنان واکسینه شوند، ایمنی گله‌ای اتفاق نمی‌افتاد.
جزایری می‌گوید بنابراین الگویی که در ذهن متخصصان و کارشناس برای واکسیناسیون علیه ویروس پاپیلوما بود؛ یعنی «واکسیناسیون در زنان» به «واکسیناسیون در زنان و مردان» تغیر مسیر داده است.
کمبود توجه، آموزش و واکسن در برابر ویروس پاپیلوما
به گفته رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران، متأسفانه در حال‌حاضر هیچ گونه توصیه‌های خاص و بهداشتی در مورد توجه و مراقبت در برابر ویروس HPV به مردان نمی‌شود.
به این ترتیب می‌توان گفت مشکل انتقال ویروس پاپیلوما از مردان به زنان تبدیل به معضل بین‌المللی شده است. ضمن آنکه مشکل کشور ما نیز در این خصوص آن است که در کنار چنین معضل مشترکی با کشورهای دیگر؛ واکسن هم به‌اندازه کافی در دسترس نیست. ضمن‌آنکه حتی آموزش و آگاهی عمومی هم در این خصوص در سطح جامعه دیده نمی‌شود.
البته وجود واکسن می‌توانست تا حدودی مشکلات را کاهش دهد. ولی نبود آموزش و کمبود واکسن باعث شده مردان جامعه با وجود اینکه خودشان هم آسیب می‌بینند شدیداً مستعد به بیماری و انتقال آن به شریک جنسی خود نیز هستند.