همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، ۹ درصد از موارد اخیر مبتلایان به کرونا از نوع سویه جدید BA.۴. ۶ بوده که در چند کشور دیگر دنیا هم شناسایی شده است.
بروز سویه جدید BA.۴. ۶
علیرضا ناجی، رییس مرکز تحقیقات ویروس شناسی و استاد تمام ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیمارستان مسیح دانشوری درباره واریانت جدید امیکرون می‌گوید: «زیرگونه جدیدامیکرون BA.۴. ۶ نام دارد که آخرین زیر شاخه‌ای است که در ایالات متحده و چندین کشور دیگراز جمله بریتانیا، آلمان، فرانسه، کانادا، استرالیا، شیلی، جمهوری دومینیک، پرو، استرالیا، لوگزامبورگ، ایتالیا، اسرائیل، بلژیک، ایرلند، سوئد، دانمارک، اسپانیا، هلند، آرژانتین، برزیل، ژاپن، نیوزلند، سوئیس، پورتریکو، آفریقای جنوبی، مکزیک، کلمبیا، اکوآدور، ترینیداد و توباکو، جمهوری چک، کاستاریکا، جامائیکا، پرتغال، کره جنوبی، اتریش، اندونزی، سنگال و ۱۰ کشور دیگر شناسایی و گسترش یافته است.»
اگرچه همچنان زیر شاخه BA. ۵ اکثریت جمعیت کووید-۱۹ را تشکیل می‌دهد. اما در هفته‌های اخیر کاهش یافته و طبق آمار ارائه شده واریانت جدید حدود ۳/۳٪ موارد جدید در بریتانیا و نزدیک ۱۰٪ موارد در آمریکا را تشکیل می‌دهد.
تغییرات در ژنوم واریانت جدید
ناجی در موررد تغییرات در ژنوم این واریانت می‌گوید به طور خلاصه BA.۴. ۶ شامل پنج تغییر اسید آمینه متمایز از واریانت غالب فعلی؛ یعنی BA. ۵ و هفده تغییر نوکلئوتیدی است که همگی ممکن است برای افزایش خو پذیری ویروس و ایجاد موج جدیدی از همه‌گیری مؤثر باشند.
آیا به زودی شاهد انتهای همه‌گیری کووید-۱۹ خواهیم بود؟
به گفته رییس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی در آخرین اظهارات سازمان بهداشت جهانی عنوان شده نوری را در انتهای تونل مسیر مبارزه با کووید-۱۹ می‌بیند؛ دنیا به زودی شاهد انتهای همه‌گیری کووید-۱۹ خواهد بود؛ تعبیری که این روزها اعتراضات جنگ ویتنام را بادیدگاه متفاوتی به یاد می‌آورد: «من تونلی دیگر در انتهای تونل می‌بینم.»
به طور خاص، با توجه به درک و دانش فعلی ما از واریانت‌های ویروسی دلایلی وجود دارد تا به این باور برسیم که چند سال آینده بسیار شبیه تجربیات اخیر ما در مورد امواج متوالی واریانت جدید خواهد بود که هر کدام به خوبی برای انتشار در جمعیتی که قبلاً واکسینه یا آلوده شده‌اند تطبیق پیدا کرده و سازگار شده‌اند.
کرونا ویروس‌ها به خوبی برای ایجاد عفونت مجدد در پستانداران بزرگسال که از کفایت ایمنی برخوردارند، سازگاری پیدا کرده‌اند. به همین دلیل، ما باید مدام منتظر واریانت‌های جدیدی باشیم که ممکن است موج دیگری را ایجاد کند.
تفاوت در ۷ اسید آمینه
دکتر ناجی می‌گوید بین BA. ۵ که در حال‌حاضر شایع‌ترین زیر واریانت امیکرون است و BA. ۴. ۶ که به تازگی ظهور پیدا کرده، تنها هفت تفاوت اسید آمینه در کل ژنوم وجود دارد.
اگرچه توجهات معمولاً بر پروتئین اسپایک یا شاخکی است، اما پنج مورد از هفت مورد موتاسیون یا جهش، خارج از اسپایک هم قرار دارند که شامل حذف در NSP۱، یک اسید آمینه در پروتئین غشایی است که در BA. ۴. ۶ جهش یافته نیست. اما در BA. ۵ تغییر کرده، و سه جایگزینی اسید آمینه در orf۷b، Orf۶، و نوکلئوکپسید است.
این جهش‌ها بر عملکرد ویروس، سرکوب سیستم ایمنی، مهار پاسخ ایمنی ذاتی میزبان، افزایش اتصال به گیرنده سلولی و افزایش قابلیت انتقال ویروس، همچنین فرار از ایمنی حاصل از واکسن یا عفونت طبیعی و بی‌تأثیر کردن درمان‌های آنتی بادی‌های مونوکلونال در دسترس تاثیرگذار است.
ارتباط جهش‌های متفاوت ویروس با میزان کارآمدی آن
به گفته این استاد ویروس‌شناسی باید توجه داشت توانایی ویروس در تقویت سرکوب سیستم ایمنی ممکن است به طور مستقیم با تناسب و خوپذیری ویروس در جمعیت مرتبط باشد.
در واقع ایجاد تناسب در ویروس شبیه مکعب روبیک است. با توجه به اینکه مکعب به مربع‌هایی نیاز دارد تا در شکل درستی برای تکمیل پازل در کنار هم قرار بگیرند، واریانت‌ها با جهش‌های متفاوتی که در آن‌ها ایجاد می‌شوند می‌توانند به تناسب ویروسی برسند تا به کارآمدی بالاتری دست پیدا کنند.
ابهام در چگونگی عملکرد سویه جدید
دکتر ناجی می‌گوید هنوز در مورد وخامت بیماری حاصل از این واریانت، اطلاعات خاصی در دسترس نیست و باید منتظر اطلاعات جدید بود. ضمن آنکه تاکنون اظهاراتی در خصوص افزایش وخامت بیماری ناشی از این سویه گزارش نشده است.
در حالی که BA. ۴. ۶ هنوز از نظر گستره جهانی نسبتاً ناشایع است، بعضی محققان آن را به عنوان واریانتی با ارزش بررسی کرده و به ویژه با اشاره به توانایی فرار از درمان‌های آنتی بادی تجاری در دسترس از آن یاد کرده‌اند.
لزوم آمادگی در برابر سویه جدید
ممکن است مدت‌ها طول بکشد تا از تأثیر بالقوه BA. ۴. ۶ بر همه‌گیری کووید مطلع شویم. شاید هم مانند بسیاری از واریانت‌هایی که پیش از آن آمده‌اند BA. ۴. ۶ نیز بدون هیچ پیامد خاصی محو شود.
همان گونه که امکان دارد به عنوان جدیدترین واریانت نگران کننده نیز قد علم کند. به این ترتیب ما باید برای سناریوی دوم آماده شویم و با رعایت توصیه‌های بهداشتی به واکسیناسیون؛ به‌خصوص واکسن‌های ارتقا یافته و توسعه درمان‌هایی ادامه دهیم که می‌تواند این واریانت را خنثی کند.