به گزارش همشهری آنلاین،در سال‌های دور که بازارهای پوشاک امامزاده حسن (ع) و بازارچه محلی جلیلی شکل گرفتند، استفاده از ویترین برای جلب مشتری محلی از اعراب نداشت و حتی کسبه‌ای که دکان و مغازه‌ای داشتند، باید قسمتی از اجناس خود را بیرون از مغازه و در محل عبور رهگذران پهن می‌کردند تا آنها را به تامل و خرید وسوسه کنند. بعدها که این بازارها گسترش پیدا کردند و تعداد دستفروشان و بساط‌گستران بیشتر و بیشتر شدند، این شیوه جلب مشتری به رسمی معمول تبدیل شد. هنوز هم این بازارهای منطقه ١٧ به همان شکل قدیمی باقی مانده‌اند و کسبه و دستفروشان بازار جلیلی و بازار امامزاده حسن (ع)، پیاده رو را هم قسمتی از ملک تجاری خود می‌دانند. به طوری که باریکه راهی که در خیابان‌های شهید خردپی، شهید مطهری یا شهید آقایاری برای رفت‌وآمد پیاده‌ها وازده شده، با وسایل مختلفی که بر روی سنگفرش آنها پهن کرده‌اند، کاملا مسدود شده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا بخوانید
این اوضاع که دیگر حتی برای شهروندان هم طبیعی و متعارف به نظر می‌رسد، در دیگر مراکز خرید امروزی منطقه هم به عرفی متداول تبدیل شده و فروشگاه‌های پوشاک خیابان‌هایی مانند لقمان حکیم در محله آذری یا آلومینیوم فروشی‌های خیابان قلعه مرغی پیاده روها را ویترین مغازه و محل نمایش اجناسشان می‌دانند.
پارک اکیدا ممنوع
« حسن ابراهیمی» که عمر ٣٧ساله اش را درمحله جلیلی گذرانده، درباره شرایط پیاده روهای این محله می‌گوید : « درخیابان‌های اینجا که معمولا عرضی بیشتر از ٦ متر ندارند، تعریض پیاده روها عملیاتی و قابل اجرا نیست. اما اگر ازپارک کردن و خزیدن خودروها به پیاده روها، تردد موتورسیکلت سواران و سد معبر دستفروشان در حریم پیاده‌ها جلوگیری شود، نظم بیشتری در مسیر عبور و مرور خودروها و عابران پیاده به وجود می‌آید. » ابراهیمی درباره سنگفرش خیابان‌های شهید عسگری و شهید داوود سلامت می‌گوید : « اگر معابر شلوغ و پر ازدحام اینجا سنگفرشی مناسب و خوش نما داشته باشند، آرامش بصری بیشتری در رهگذران به وجود می‌آید. علاوه بر زیبایی نمای این معابر، در سنگفرش آنها باید مصالح مرغوبی به‌کار رود تا زمان فرسایش مصالح طولانی‌تر باشد. »
ساخت‌وسازها و پروژه‌های عمرانی که در محله‌های فرسوده اجرا می‌شود، یکی از مهم‌ترین دلایل تخریب پیاده روها است. البته به قول « محمد چنگیزی» طرح سنگفرش کردن پیاده روها که در چند سال اخیر اجرا می‌شود، این شرایط را بهبود بخشیده اما باز هم ساخت‌وسازهای پرشتاب و بدون دقت و ظرافت شهروندان یکدستی و نمای خوش پیاده روهای تعمیر شده را دگرگون می‌کند. چنگیزی که از ٣٠ سال پیش در محله ابوذر سکونت و کاسبی می‌کند، می‌گوید : « موقعی که پیاده روها و کوچه‌ها آسفالت بودند، با هر حفاری و جابه جایی لوله‌های آب و فاضلاب تمام کوچه نشست می‌کرد و گود می‌شد. اما اکنون که بیشتر محله‌ها سنگفرش شده‌اند، فقط همان نقطه‌ای که نیاز به تعمیر دارد، کنده می‌شود و هزینه کم‌تری برای بازسازی آن صرف می‌شود. » او از بی‌توجهی ساکنان محله گلایه می‌کند که بعد از ساخت‌وسازهایشان پیاده رو مشرف به ملک خود را بدون مرمت رها می‌کنند و برای تعمیر آن با سامانه ١٣٧ شهرداری تماس نمی‌گیرند.
پیاده‌روهای چهل تکه
پیاده راه‌هایی که از سطح خیابان‌های منطقه جدا شده‌اند، با وجود عرض ناچیزشان معمولا سنگفرشی یکدست و یکنواخت دارند. در معابر محله‌هایی مانند خیابان شهید عیوض خانی و شهید رزاقی در محله گلچین، خیابان شهید فلاحی در محله مقدم و خیابان رضوان در محله آذری که زمان زیادی از نوسازی‌شان نمی‌گذرد، سنگفرش‌هایی مناسب‌سازی شده برای عبور معلولان دیده می‌شود. اما در معابر و کوچه‌های فرعی که بافتی مسکونی دارند، سلیقه‌های شخصی شهروندان پوشش پیاده روها را به‌شدت متنوع و ناهماهنگ کرده است. « علی امراله» با اشاره به این موضوع، خیابان شهید قربانی را مثال می‌زند و می‌گوید : « قسمتی ازپیاده رو این خیابان موزاییک پوش است و قسمت دیگری با ته مانده ایزوگام اهالی پوشانده شده است. دربخشی از آن باقیمانده سنگفرش قدیمی خیابان دیده می‌شود و در بخش دیگری سنگفرشی نو و خوش نقش جلب توجه می‌کند. »
درمسیر خیابان ابوذربه سمت خیابان قلعه مرغی پیاده‌رویی یکدست، با فضایی نسبتا مناسب دیده می‌شود که بر خلاف اغلب معابر منطقه عابران بدون تنه زدن به یکدیگر می‌توانند در آن تردد کنند. اما جلوی پارکینگ خانه‌ای مسکونی که چند متری با پل قلعه مرغی فاصله دارد، در سطحی پایین‌تر از زمین فضایی حفر شده و سنگفرش مسطح خیابان، شیبی تند به خود گرفته تا ساکنان منزل به‌راحتی بتوانند از پارکینگ منزلشان استفاده کنند. این اعمال سلیقه‌های شخصی در معابر عمومی به این محل محدود نمی‌شود و نظیر آن را در بسیاری از خیابان‌های منطقه می‌توانیم ببینیم. گاهی هم این تعرض به حریم عمومی به این دلیل صورت می‌گیرد که کاربری فضا و بافت محل شرایط ویژه‌ای دارد.
محله‌های ویژه
مثلا ازبهسازی پیاده روهای خیابان شهید اکبر سوری و شهسوار حقیقی در محله مقدم چندان نمی‌گذرد. اما وجود گاراژهای حاشیه این خیابان‌ها و ورود و خروج خودروهای سنگین در آنها آسیب‌های جدی به نمای این سنگفرش‌ها وارد کرده و پیاده رو این خیابان را درردیف معابری قرار داده که در فواصل کوتاه نیاز به مرمت پیدا می‌کنند. پوشش معابر اصلی بعضی از محله‌ها مانند بازار امامزاده حسن (ع) و بازار مبل یافت‌آباد هم که بازارهای فرا منطقه‌ای ویترین منطقه ۱۷ به شمار می‌آیند و باید پیش مشتریانی که از چهار گوشه شهر به اینجا سرازیر می‌شوند، حسابی آبروداری کنند معمولا با وسواس بیشتر و مدت زمان کم‌تری تعویض می‌شوند. به طوری که اهالی این محله‌ها شاهد تغییر و تنوع چشمنواز پوشش این معابر در دوره‌های زمانی کوتاهی هستند.