همشهری آنلاین- آراسته سلیمی‌توپقراء: بسیاری از فعالیت‌ها در این بخش معمولا به شکل خودجوش از سوی نویسندگان انجام می‌شود اما در این میان، برخی مراکز فرهنگی با بسیج امکانات خود، زمینه را برای تولید آثار ادبی فاخر و ارزشمند فراهم می‌کنند که حاصل آن، خلق مجموعه آثار ارزشمند در زمینه ادبیات دینی به‌ویژه زندگی و سیره پیامبر گرامی اسلام، حضرت‌محمد(ص) است.
ازجمله این مراکز فرهنگی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی است که در راستای اهداف مصرح در اساسنامه خود و به‌منظور تبیین سیره و روش زندگی پیامبراکرم(ص)، همچنین تأکید مقام‌معظم‌رهبری بر «اهمیت گسترش کیفی فرهنگ از طریق یافتن استعداد نویسندگی در بین مردم و تولید کتاب»، اقدام به برگزاری سالانه جشنواره‌ای با نام «جشنواره خاتم» به‌منظور تبیین سیره و روش زندگی پیامبرمکرم‌اسلام(ص) کرده است.
این جشنواره از زمان برگزاری نخستین دوره آن که در سال ۱۳۹۴صورت گرفت، همواره موردتوجه نویسندگان و اهالی ادبیات داستانی قرار گرفته و نتایج پرباری هم تا به امروز به همراه داشته است. در گزارش زیر، برگزاری ۷دوره از این جشنواره ادبی به‌طور اجمالی مرور و بررسی شده است.
- دو کتاب از برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۲ به بازار آمد
- گرانی ۳۸ درصدی کتاب نسبت به پارسال | کتاب‌های ادبی در صدر نشر و فروش کتاب
اهداف جشنواره خاتم
جشنواره‌های ادبی معمولا اهداف مشخصی را برای فعالیت‌های خود تعیین و در دوره‌های مختلف برگزاری آن جشنواره، براساس اهداف از پیش تعیین شده پیش می‌روند. جشنواره خاتم هم از این قاعده مستثنی نبوده و برای برنامه‌های پیش روی خود اهداف معین و مشخصی را تعیین کرده و در دستور کار خود قرار داده است.
از جمله، تعمیق شناخت طبقات و سنین مختلف جامعه درباره شخصیت، زندگی و سیره رسول‌اکرم صلوات‌الله علیه، تولید آثار داستانی(داستان کوتاه) با موضوع داستان و روایت داستانی با الهام از بینش، روش، کنش و منش پیامبراکرم(ص) در رفتار انسان امروز با توجه به نیازهای مخاطب و شرایط امروز جهان و مستند به اسناد و روایات معتبر، ترویج فرهنگ مطالعه، فراهم آوردن زمینه کشف استعدادهای جدید و انتخاب آثار شاخص نویسندگان و انتشار آنها به شیوه‌های گوناگون.
استقبال فراوان از دوره اول
اولین دوره جشنواره خاتم در دی‌ماه ۱۳۹۴با رونمایی از پوستر فراخوان نخستین دوره آن در تالار وحدت کار خود را آغاز کرد. این دوره با آنکه نخستین دوره یک جشنواره تازه‌تاسیس بود اما خیلی زود موردتوجه نویسندگان پیشکسوت و نوقلم قرار گرفت و آثار قابل‌تامل‌وتوجهی به دبیرخانه جشنواره ارسال شد.
در این دوره ۸۴۵اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که از سوی داوران انتخابی مورد داوری قرار گرفت. از این تعداد آثار رسیده، ۲۱۰اثر در بخش کودک و نوجوان و ۶۳۵اثر در بخش بزرگسال بوده است.
دوره‌های متوالی موفقیت‌آمیز
بعد از برگزاری نخستین دوره از جشنواره خاتم و استقبال خوب نویسندگان پیشکسوت و نوقلم، دومین‌دوره این جشنواره ادبی هم در امتداد اهداف از پیش تعیین‌شده برگزار شد که این بار هم موردتوجه اهالی ادبیات داستانی قرار گرفت. در این دوره تعداد آثار رسیده ۲۹۲ اثر بود که ۸۴ اثر در بخش کودک و نوجوان و ۲۰۸ اثر در بخش بزرگسال بوده است.
همچنین در دوره سوم این جشنواره، تعداد آثار رسیده۵۷۲ اثر بود که ۲۱۰ اثر در بخش کودک و نوجوان و ۳۶۲ اثر در بخش بزرگسال بوده است. این روال ادامه داشت و جشنواره ادبی خاتم به‌طور مرتب هر سال برگزار می‌شد که حاصل آن در دوره چهارم باز هم قابل‌توجه بوده است. تعداد آثار رسیده ۶۷۸ اثر بود که۲۸۸اثر در بخش کودک و نوجوان و۳۹۰ اثر در بخش بزرگسال بوده است. همچنین در پنجمین دوره جشنواره خاتم، تعداد ۴۹۵اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که۲۱۵ اثر در بخش کودک و نوجوان و ۲۸۰ اثردر بخش بزرگسال بوده است.
در ادامه و دوره ششم این جشنواره، باز هم میزان استقبال به‌شدت افزایش یافت و تعداد ۸۰۶اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که ۵۴۱ اثر در بخش کودک و نوجوان و ۲۶۵ اثر در بخش بزرگسال بوده است. سرانجام در هفتمین دوره این جشنواره ادبی تعداد آثار رسیده ۳۸۳ اثر بوده که ۲۰۸ اثر در بخش کودک و نوجوان و ۱۷۵ اثر در بخش بزرگسال بوده است. تعداد کتاب‌های منتشره در ۷دوره برگزاری جشنواره خاتم ۲۰ عنوان است.
فراخوان هشتمین دوره جشنواره خاتم
این روزها فراخوان و شرایط شرکت در جشنواره هشتم منتشر شده است که علاقه‌مندان به موضوع تالیف داستان درباره زندگی و سیره پیامبراکرم(ص) را به شرکت در این فراخوان دعوت کرده است. این فراخوان می‌گوید موضوع داستان و روایت داستانی با الهام از بینش، روش، کنش و منش پیامبراکرم(ص) در رفتار انسان امروز با توجه به نیازهای مخاطب و شرایط امروز جهان و مستند به اسناد و روایات معتبر باشد. حجم آثار ارسالی حداکثر ۵۰۰۰ کلمه باشد.
تألیف و ارسال آثار برای همه گروه‌های سنی، پیروان همه ادیان و مذاهب و به زبان‌های مختلف آزاد است. آثاری که تنها از طریق پست یا از طریق پایگاه اینترنتی جشنواره در فرمت‌های doc.docx. و pdf به همراه نشانی دقیق پستی و الکترونیک، شماره تلفن ثابت و همراه و شرح حال کوتاهی از نویسنده ارسال شود به بخش مسابقه راه می‌یابند. آثاری به مسابقه راه می‌یابند که قبلاً منتشر نشده یا در سایر مسابقات ارائه نشده باشند.
مکث
یک لبخند بی‌انتها
یکی از کتاب‌های برگزیده جشنواره خاتم، اثری با عنوان «یک لبخند بی‌انتها» نوشته محمدعلی رکنی است که از سوی انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلام منتشر شده است. نویسنده در این کتاب، داستان مهربانی، صبر، فرونشاندن خشم، پرکاری و سخت‌کوشی، عشق پیامبر اسلام نسبت به کودکان و... را در هر قصه از زبان یک راوی حاضر در آن رویداد و با بیانی شیوا و نثری روان و خواندنی روایت کرده است.
یکی از داستان‌های این کتاب، به اسلام‌آوردن «وحشی»، غلام هند جگرخوار و قاتل حضرت حمزه سیدالشهداء، عموی گرامی پیامبراکرم(ص) پرداخته و در بخشی از آن آمده است: «پیامبر سرش را بالا می‌آورد. می‌گوید: «بخشیدمت.» به پیامبر نگاه می‌کنم، به چشمان مهربانش. دلم می‌خواهد بلند شوم در آغوشم بفشارمش. بگویم تو واقعا رحمتی، تو واقعا مهربان‌ترین آدمی. بی‌اختیار اشک‌هایم می‌غلتند روی گونه‌هایم. به زید نگاه می‌کنم. حال او هم با حال من فرقی ندارد.
به بقیه نگاه می‌کنم. همه حیران دل مهربان پیامبر شده‌اند. به وحشی می‌گوید بخشیدمت، و فقط دیگر جلوی من نیا، برو! دست زید را رها می‌کنم. هر دو خیره می‌مانیم به وحشی که آرام‌آرام دور می‌شود.» کتاب «یک لبخند بی‌انتها» نوشته محمدعلی رکنی، برگزیده بخش نوجوان دومین دوره جشنواره خاتم است که با تصویرگری مجید صابری‌نژاد از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ و منتشر شده است.
مکث
بهای آدم‌ماندن
حاصل برگزاری هر دوره از جشنواره خاتم، افزوده شدن مجموعه‌ای تازه از داستان‌های خواندنی با حال و هوای ادبیات دینی با محوریت زندگی و سیره رفتاری پیامبر اسلام(ص) است که غنای این حوزه ادبی را بیش از پیش افزون می‌کند. سلسله کتاب‌های «خاتم» که شامل گزیده‌ای از آثار منتخب هر دوره است، مخاطبان این نوع آثار را با تازه‌های این بخش از ادبیات دینی بیشتر آشنا می‌کند.
یکی از این کتاب‌ها، اثری با عنوان «کتاب خانم: بهای آدم ماندن» به قلم گروهی از نویسندگان شرکت‌کننده در این جشنواره است که آثارشان در بین داستان‌های رسیده به این جشنواره برگزیده شده است. در این کتاب، داستان‌های «بهای آدم ماندن» به قلم یوسف قوجق، «سند» به قلم سمیه لندی اصفهانی، «حکایت آن گردن‌آویز ظُفار» به قلم مهدی کفاش و «تحفه زغال‌فروش» به قلم عرفان پاپری دیانت انتخاب و منتشر شده است.
در بخشی از داستان «حکایت آن گردن‌آویز ظفار» این کتاب می‌خوانیم: «کنانه جعبه تیر را که حمایل پشتش بود، به‌سرعت بیرون کشید و روی زمین رها کرد. شتر بی‌تابی می‌کرد. زانو خوابانده بود؛ اما سر می‌گرداند تا به‌سمتی بگریزد. زینب امانت بود. هودج پشت شتر خالی بود و کسی درونش نبود. زن برادر بزرگش، امانت بود و تا اینجا نتوانسته بود رسم امانتی که پدر به ۳ پسرش آموخته بود را به جای آورد.»
مکث
مجموعه داستان کتاب سحر
کتاب‌های برگزیده جشنواره خاتم، آثار متنوعی از نویسندگان نوقلم و پیشکسوت امروزی را در کنار هم قرار می‌دهد و اغلب آثار برگزیده از نوآوری و خلاقیت‌های ادبی برخوردار است. یکی از این آثار، «کتاب خاتم، مجموعه داستان (کتاب سحر)» به قلم گروهی از نویسندگان نوقلم و همچنین پیشکسوت است که از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده است.
در این کتاب، داستان‌های «به ما نگاه کن»، «موریانه و پیامبر»، «یاس»، «یک مشت خرمای خشک»، «بوی اردیبهشت»، «درس امروز»، «عطر عبا»، «پدر در یثرب»، «از دفتر خاطرات یک عنکبوت بیچاره» و «قهر تعطیل!» به قلم نویسندگان؛ مهدی میرکیانی، مهناز فتاحی، مهرنوش گرجی، مهدی کاموس، طیبه شجاعی، شکوفه آروین، زینب احمدیان، علی‌اکبر والایی، شیما شهیدزاده، امیرحسن ابراهیمی‌خبیر، انتخاب و منتشر شده است.
در بخشی از مقدمه «کتاب خاتم، مجموعه داستان (کتاب سحر)» می‌خوانیم: «هدف این جشنواره تشویق نخبگان حوزه نویسندگی و ایجاد فرصت برای آنها است تا به معرفی چهره رسول مکرم اسلام به‌عنوان یک الگوی بی‌بدیل برای نسل امروز بپردازند. در نخستین مرحله در پاسخ به فراخوان نخستین دوره جشنواره خاتم با موضوع داستان کوتاه درباره زندگی رسول رحمت، بیش از ۹۵۰اثر به دبیرخانه جشنواره رسید که پس از طی مراحل مختلف داوری از پدیدآورندگان آثار برتر در دو حوزه بزرگسال و کودک و نوجوان تقدیر به عمل آمد.»