به گزارش همشهری‌آنلاین، در حال حاضر بیش از ۵۰ سال است که از بهره‌برداری از معادن شن و ماسه در محدوده رودخانه کن در منطقه ۱۸ شهرداری تهران می‌گذرد و ماحصل این فعالیت فراقانونی ۵۰ ساله، ایجاد شن‌چاله‌هایی به عمق متغیر میان ۵۰ تا ۱۰۰ در محدوده‌ای بیش از ۲۹۰ هکتار و در موقعیتی میان رودخانه کن، جنوب بزرگراه فتح، غرب بزرگراه بروجردی و شمال بزرگراه آزادگان محصور شده است.
احتمال وقوع رانش گسترده زمین در محدوده‌ای به شعاع حداقل ۱۰۰ متر در صورت وقوع سیلاب‌های با دوره بازگشت ۱۰۰ ساله و بیشتر، از جمله خطرات بالقوه تجاوز گود به حریم و بستر رودخانه کن در محدوده فوق‌الذکر برای بزرگراه فتح و راه آهن تهران- جنوب است.
از طرفی، مجاورت بخشی از ضلع کندرو بزرگراه بروجردی با بخش عمیق گود ناپایدار در فاصله‌ای کمتر از ۱۰ متر و وجود ترک‌های عمیق متعدد در محدوده مورد نظر، حاکی از فعال بودن جبهه رانشی دیواره گود است که می‌تواند هشداری برای بروز یک فاجعه باشد.
نابودی خانه‌ها با ریختن رود کن به گودال‌ها
تهدید شن‌چاله‌ها به‌حدی در پایتخت جدی شده است که شهردار تهران از آن‌ها به عنوان «فوق تهدید» یاد کرده بود. علیرضا زاکانی در دومین جلسه‌شورای شهرداران مناطق ۲۲ گانه پایتخت گفته بود: «در برخی از مناطق فرصت‌هایی است که در ظاهر تهدید محسوب می‌شود اما در باطن به‌گونه‌ای فرصت است و از این دست فرصت‌ها می‌توان به شن چاله منطقه ۱۸ با ۱۵۸ هکتار اشاره کرد که امروز با عمق ۱۰۰ متر به عنوان فوق تهدید شناخته می‌شود و اگر خدای ناکرده رانش کند، می‌تواند بخشی از شهر را ببلعد.»
زاکانی همچنین ۲۶ دی‌ماه سال گذشته از ارائه لایحه‌ای به شورای شهر تهران برای چاله‌ها و گودبرداری‌های خطرناک خبر داده بود و گفته بود: «شن چاله خلیج فارس نیز یک خطر و فرصت طلایی رها شده است و اگر رودخانه کن در آن بریزد، خطری جدی برای مجموعه مسکونی بالادستی خود ایجاد خواهد کرد؛ لذا در همین راستا از سه جهت و معاونت در حال پیگیری این شن چاله هستیم.»
نگاه‌کردن به این گودها هم وحشتناک است
شهردار منطقه ۱۸ درباره تهدیدهای این شن‌چاله‌ها می‌گوید: «وسعت شن‌چاله‌های منطقه ۱۸ بالغ بر ۲۹۰ هکتار است که حاصل برداشت‌های شن و ماسه در تهران است.در حالی‌که این برداشت‌ها باید تا عمق ۳۰ متر انجام می‌شد، اما بالغ بر ۱۰۰ متر برداشت صورت گرفته است؛ به‌طوری‌که حتی نگاه کردن به داخل این شن‌چاله‌ها رعب‌آور است.»
محمدجواد خسروی با بیان اینکه تعیین تکلیف این شن‌چاله‌ها از جمله موضوعاتی است که شهردار تهران شخصاً پیگیر انجام آن است، اظهار می‌کند:«در حال حاضر در خصوص این شن‌چاله‌ها دو مشکل اساسی وجود دارد. مشکل اول این است که با توجه به مجاورت تعدادی از این شن‌چاله‌ها با رودخانه کن در صورت بروز حوادثی هم‌چون حوادث سنوات گذشته، قطعاً یک فاجعه رخ خواهد داد و این یک تهدید بالقوه محسوب می‌شود.مشکل دوم این است که ضلع غربی این شن‌چاله‌ها در مجاورت شهرک‌های مسکونی قرار دارد که یک خطر جدی برای ساکنان محسوب می‌شود.»
مناطقی که تحت‌تاثیر گودال‌ها هستند
معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران آذر سال گذشته ضمن بازدید از محل شن چاله‌های منطقه ۱۸ از شکایت شهرداری این منطقه از مالکان اراضی بزرگ مقیاس که طی سالیان گذشته اقدام به برداشت از شن چاله‌های مجاور رودخانه کن کرده‌اند، خبر داده و گفته بود: «بر اساس بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، کلیه صنایع مزاحمی که در محدوده شهر تهران قرار دارند، می‌بایست تعطیل و به خارج از شهر منتقل شوند. در همین راستا شهرداری منطقه ۱۸، با توقف فعالیت معادن شن و ماسه، نسبت به انعقاد قرارداد با مشاور برای تهیه طرح توسعه شهری با تأکید بر توجه به احقاق حقوق مالکان در این محدوده اقدام کرد. این طرح در سال ۹۲، بعد از گذشت حدود ۱۱ سال در کمیسیون ماده پنج مطرح شد و پس از انجام اصلاحات، به صورت یک طرح یکپارچه، متناسب با فعالیت‌ها و عملکردهای معین در طرح‌های جامع و تفصیلی و اسناد فرادست، در کمیسیون ماده پنج تصویب و به منطقه ۱۸ ابلاغ شد.»
حمیدرضاصارمی با اشاره به حادثه وقوع سیلاب رودخانه کن در سال ۹۳، اضافه کرده بود: «از سال ۹۴ شهرداری تهران، مطالعات طرح پایدارسازی گودهای در معرض خطر را به سرانجام رسانده است. شن چاله‌ها، دیواره‌های مختلفی را در بر می‌گیرند که در نواحی مختلف دارای عمق‌های متفاوت هستند و اکنون رها شده و شرایط نابسامانی دارند که در این خصوص نیز مقرر شد، پایدارسازی شن چاله‌ها با تجمیع رویکردهای سازمان محیط زیست، سازمان صنایع ملی و تمامی ذینفعان و نهادهای مرتبط و با مدیریت و راهبری شهرداری منطقه ۱۸ عملیاتی شود.»
واگذاری گودها برای تامین سرانه‌های شهر
شهردار منطقه ۱۸ با اشاره به تلاش شهرداری برای توافق با مالکان شن‌چاله‌ها می گوید: «تاکید شهردار تهران این است که با توجه به اینکه برداشت غیرقانونی صورت گرفته مالکان باید این شن‌چاله‌ها را به شهر واگذار کنند و در خصوص کف به‌صورت ۲۰ درصد مالک و ۸۰ درصد شهر توافق صورت گیرد تا سرانه‌های لازم در سهم شهر تأمین شود و ۲۰ درصد باقی‌مانده با کاربری مناسب به مالک واگذار شود.»
محمدجواد خسروی با بیان اینکه برخی از شن‌چاله‌ها منتسب به دستگاه‌های دولتی هستند که همراهی خوبی با شهرداری دارند، گفت:«دیدگاه شهردار تهران این است که با توجه به اینکه موضوع شن‌چاله‌ها مشکل مردم است، برای پر کردن و استحکام‌سازی آن‌ها هزینه شود تا هر چه سریع‌تر مشکل شهر و شهروندان حل شود.»
ابراز نگرانی و هشدار در خصوص تهدید شن‌چاله‌ها همواره محل تفاهم در دوره‌های مختلف مدیریت شهری به‌خصوص دوره اخیر بوده است؛ اما موضوع قابل تأمل این است که اظهار نظر در مورد تهدید بالقوه شن‌چاله‌ها تاکنون صرفاً در حد ابراز نگرانی باقی‌مانده و فراتر نرفته است. با این حال اما به نظر می‌رسد که مدیریت شهری در دوره فعلی عزمی عملی برای حل کردن معضل تهدید شن‌چاله‌ها دارد که البته این عزم جز با اقدام عملیاتی ارزیابی نخواهد شد.
بیشتر بخوانید:
-
ویدئو | شن‌چاله‌ها، همچنان بلای جنوب‌غربی تهران
-
اولتیماتوم یک ماهه به مالکان گودهای پرخطر | ۲ پیشنهاد برای ساماندهی چاله‌هایی که تهران راتهدید می‌کند
-
شکایت حقوقی شهرداری منطقه١٨ از مالکان شن‌چاله‌ها | خطر جدی در ۱۰۰متری مجتمع مسکونی است
-
نفوذ آب به شن‌چاله‌ها می‌تواند تا حرم امام خمینی(ره) را تخریب کند | آخرین لایروبی امامزاده داوود مربوط به سال ۹۸ بود
-
تهرانی‌ها گوش به زنگ باشند؛ این مناطق در معرض خطر سیل هستند | انتقال جریان سیل به شن چاله‌ها بحران آفرین است
-
تصاویر | ۷۰ هکتار حفره عمیق در تهران | بهره کشی و رهاسازی زمین توسط مالکان