همشهری آنلاین _ رضا نیکنام : روزگاری طهران ما، قریه‌ای بود که روستاهای کوچک و بزرگش با جاده‌های خاکی به هم وصل می‌شدند، جاده‌هایی که در آن نه از ترافیک خبری بود و نه از سروصدا و شلوغی. تهران روز به روز بزرگ‌تر شد و خیابان‌های عریض و طویل جای حصارها و جادهای خاکی را گرفت. شهر شلوغ شد و مردم برای نخستین بار با واژه غریب «ترافیک» آشنا شدند. هنوز دهه ۶۰ آغاز نشده بود که مدیران شهر، ساخت راه‌های ارتباط‌دهنده بزرگ را مهم‌ترین راهکار برای حل معضل ترافیک دانستند، از همان روزها طراحی راه‌های بزرگی که آن زمان با نام لاتین «اتوبان» شناخته می‌شد در برنامه کاری مدیران قرار گرفت و فصل تازه‌ای در روش‌های ارتباطی ساکنان پایتخت باز شد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
بزرگراه نواب: راه بازه و جاده دراز!
بزرگراه شهید نواب صفوی را همه با طولانی‌ترین تونل خاورمیانه، یعنی تونل توحید می‌شناسند. درست است که نواب در مرز دو منطقه ۱۰ و ۱۱ قرار دارد، اما قسمتی از آن هم در منطقه ۱۶ است و ما هم حرف‌هایی در باره این بزرگراه داریم.
طول بخشی از بزرگراه نواب که در منطقه‌مان آرمیده، یک کیلومتر است که در شمال از میدان حق‌شناس شروع می‌شود و در تقاطعش با تندگویان پایان می‌یابد. عرض این بزرگراه هم ۴۵ متر دارد. اگر تا حالا گذرتان به این مسیری که در نقشه می‌بینید افتاده باشد، حتماً متوجه دو پل عابر آن شده‌اید. سال گذشته بود که یکی از همشهری‌هایمان بخاطر بی‌احتیاطی و عبور از عرض بزرگراه در زیر یکی از این پلها جان خود را از دست داد، اما قبل از بهار شهرداری منطقه ۱۶ زیر هر دوی این پلها ۷۰۰ متر نرده کشید تا عابران با بهانه عجله داشتن، جان خود را به خطر نیندازند و حتماً از پل عابر استفاده کنند.
البته این اقدام به این دو محل محدود نیست و قرار است از ابتدای جوادیه تا تقاطع تندگویان نیز نرده‌کشی شود. کسانی که می‌خواهند در بزرگراه نواب رفت و آمد کنند، می‌توانند از پل حق‌شناس وارد آن شوند. بزرگراه نواب ۸ لاین عبوری دارد که یک رفیوژ به عرض ۴ متر در میان آنها قرار گرفته است.
در صحبت‌هایی که با کارشناسان راهنمایی و رانندگی و شهرداری منطقه ۱۶ داشتیم، یک گله مشترک از اسکان غیرمتعارف در رفیوژ این بزرگراه وجود داشت؛ برخی افراد از میانه دو تندرو بزرگراه برای استراحت استفاده می‌کنند. این اقدام علاوه بر اینکه جان خود آنها را به خطر می‌اندازد، چهره شهر و محله را هم زشت می‌کند. شاید این وظیفه تک تک ما باشد تا با اطلاع‌رسانی به دیگران سعی کنیم از این اتفاقات جلوگیری کنیم، چون قرار است بزرگراه‌های منطقه زندگی شهری را برای همه ما آسان‌تر کنند.
بزرگراه تندگویان: جاده بهشت زهرا(س)
یک بار دیگر روی نقشه نگاه کنید، مرز بین منطقه ما با منطقه ۱۹ بزرگراه تندگویان است. این محور شمالی ـ جنوبی در منطقه ۱۶ نزدیک به ۸۰۰ متر را به خود اختصاص داده است. اگر مسافر تندگویان هستید، می‌توانید سفر خود در این بزرگراه را از میدان بهمن شروع کنید، اما فراموش نکنید که از تقاطع تندگویان با بزرگراه نواب به بعد از منطقه خودمان خارج شده‌اید، البته اگر آخر هفته است و قصد دارید برای خواندن فاتحه به مزار درگذشتگان بروید، می‌توانید همین بزرگراه را تا رسیدن به اتوبان بهشت زهرا(س) ادامه دهید. امیدواریم صبر و تحملتان زیاد باشد زیرا این بزرگراه در روزهای پنجشنبه و جمعه کمی ترافیک دارد، اما حتماً رانندگی در بزرگراهی که ۶ لاین تندرو و ۲ لاین کندرو و عرضی بالغ بر ۴۴ متر دارد برایتان لذتبخش خواهد بود.
معروف‌ترین و نخستین فرهنگسرای تهران به‌خاطر داشتن دوره‌های آموزشی در رشته‌های مختلف هنری تبدیل به یکی از جاذبه‌های منطقه۱۶ شده و تندگویان بزرگراهی است که بسیاری از مشتاقان را به سمت فرهنگسرای بهمن هدایت می‌کند. ناگفته نماند شهرداری منطقه ۱۶ حسابی گل کاشته و یکی از معضلات اصلی این بزرگراه را برطرف کرده است. ماجرا از این قرار است که تردد عابر از میان این بزرگراه سوانحی را ایجاد کرده بود، اما از سال ها قبل از دور برگردان تقاطع نواب تا میدان بهمن نرده‌کشی شد تا شهروندان دیگر شاهد اتفاقات دلخراشی از این دست نباشد.
اگر محل کار یا زندگی‌تان جایی است که هر روز باید از بزرگراه تندگویان عبور کنید، تا حالا باید متوجه تغییر در تابلوهای راهنمای مسیر شده باشید. بله، در طرح استقبال از مهر تابلوهای این بزرگراه تکمیل و تعویض شد. البته باید منتظر خبرهای خوش دیگری درباره بزرگراه تندگویان باشید. در تقاطع تندگویان ـ نواب طرح ساخت یک تقاطع غیرهمسطح هم وجود دارد.
بزرگراه آزادگان: آن روی کمربند تهران!
حتماً در باره کمربند تهران چیزهای زیادی شنیده‌اید و می‌دانید که بزرگراه آزادگان در جنوب این کمربند را کامل می‌کند. اگر می‌خواهید موقعیت این بزرگراه در ذهنتان مجسم شود باید به پایین نقشه منطقه ۱۶ نگاه کنید. خیابان فداییان اسلام در جنوب غربی نقشه، ورودی آزادگان است. این بزرگراه در جنوب شرقی بعد از خیابان رجایی تمام و وارد اتوبان بهشت زهرا(س) می‌شود. مسیر چند سانتی‌متری که روی نقشه دیده می‌شود، چیزی حدود ۳ کیلومتر است!
همچنین بزرگراه آزادگان ۸ لاین برای رفت و آمد دارد که عرض آن را به ۵۰ متر می‌رساند. برای اینکه در آزادگان رانندگی کنید، می‌توانید از یکی از ۳ روگذر فداییان اسلام، دستواره و خیابان رجایی برای ورود به بزرگراه استفاده کنید. متأسفانه شواهد نشان می‌دهد که آزادگان پرحادثه‌ترین بزرگراه منطقه ماست، زیرا مسیری برای خروج از تهران است و بسیاری از رانندگان با این تصور که از شهر خارج شده‌اند با سرعت‌های بالا در این بزرگراه رانندگی می‌کنند و باعث روی دادن حوادثی می‌شوند که حتی یادآوری‌شان هم برای همه ناراحت کننده است. امیدواریم اگر شما قصد سفر در آزادگان را دارید، توجه داشته باشید که هنوز از محدوده شهری خارج نشده‌اید و در اطراف بزرگراهی که در حال راندن ماشین‌تان در آن هستید، بافت مسکونی قرار دارد و نمی‌توانید از سرعت مطمئنه تخطی کنید. یادتان باشد که در این بزرگراه، ناظران بسیاری حواسشان به کیلومترشمار خودروی شما هست و سرعت غیرمجاز برایتان کمی گران تمام خواهد شد!
مدتی قبل با تلاش معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۶، تعداد ۱۶۰ دوربین نظارتی در محدوده بزرگراه آزادگان، بهشت زهرا(س) و... نصب شده که کارکردهای مختلفی دارند که یکی‌شان ضبط و ثبت تخلفات رانندگی در این بزرگراه‌هاست. به علاوه، فراموش نکنید که در آزادگان برخلاف دیگر بزرگراه‌های منطقه عبور و مرور کامیون آزاد است. اگر در دیگر بزرگراه‌های منطقه ۱۶ از ساعت ۶ صبح تا ۱۰ شب، خبری از وسایل نقلیه سنگین نیست، در آزادگان خودروهای سبک و سنگین برادرانه کنار هم حرکت می‌کنند! خوشبختانه با اقداماتی که شهرداری در نیمه دوم امسال در این بزرگراه صورت داده، آمار سوانح و تصادفات رانندگی این محدوده به میزان چشمگیری کاسته شده است.
مثلا این بزرگراه نرده‌کشی شده تا از تردد عابران از عرض بزرگراه جلوگیری شود و افراد با استفاده از پل‌های عابر پیاده خطرات جانی را از خود دور کنند. همچنین در این طرح در محور آزادگان ـ رجایی ایمن‌سازی رفیوژها، ترمیم خط‌کشی‌ها، تکمیل نصب علائم خطرنما، نصب تابلوی راهنمای مسیر وترمیم گاردیل صورت گرفت.
بزرگراه بعثت: بزرگ‌ترین جاده منطقه ۱۶
بزرگراه بعثت در منطقه ما به دلایل بسیاری شهرت دارد. بعثت طولانی‌ترین بزرگراه منطقه محسوب می‌شود. این بزرگراه حدود ۷ کیلومتر طول دارد که ۴ هزارو ۶۵۰ متر آن در منطقه ۱۶ واقع شده است. اگر روی نقشه خوب دقیق شوید، می‌توانید ببینید که میدان بسیج مستضعفین نقطه آغاز بعثت و میدان بهمن نقطه انتهای آن است. اهالی نواحی یک و 6 این منطقه به خوبی با این بزرگراه آشنا هستند، چون بعثت در مسیر خود که از شرق شروع و در غرب منطقه خاتمه می‌یابد، از این دو ناحیه عبور می‌کند. اگر بگوییم که بزرگراه بعثت در تمام ایران شناخته شده است، اشتباه نکرده‌ایم، زیرا در حاشیه بعثت‌ترمینال جنوب قرار دارد که روزانه هزاران مسافر از شهرهای مختلف کشور در آن از اتوبوس پیاده می‌شوند و نام بعثت بعنوان اولین بزرگراهی که در سفرشان به تهران از آن گذر کرده‌اند، سوغاتشان می‌شود.
البته نباید فراموش کرد پایانه جنوب با داشتن تاکسی، اتوبوس و مترو برای بسیاری از نقاط شهر تهران مبدأ سفرهای شهری بسیاری از تهرانی‌ها نیز محسوب می‌شود. علاوه بر این، سیلوی تهران در بزرگراه بعثت قرار دارد نیز بر تعداد ترددهای این بزرگراه افزوده است. اکنون بعثت دو روگذر یکی روی خطوط راه‌آهن و دیگری در تقاطع فداییان اسلام دارد. آنهایی که بزرگراه بعثت محل عبور و مرور روزانه‌شان است، می‌دانند که سفر در ۶ لاین این بزرگراه که عرضی بیش از ۵ متر دارد، به راحتی انجام می‌گیرد؛ هر چند معمولا ساعت هفت تا ۹ صبح زیر پل عباسی و پنج تا هفت عصر در تقاطع روغن نباتی بار ترافیک سنگین می‌شود.
ناگفته نماند که عابران پیاده نیز در رفع برخی مسائل ترافیکی این بزرگراه می‌توانند نقش بسزایی داشته باشند. می‌پرسید چطور؟ همه ما بزرگ‌ترین بوستان منطقه ۱۶ را می‌شناسیم و لحظات خوشی را در بوستان بعثت در کنار خانواده‌مان داشته‌ایم، اما برای برخی این بوستان خاطرات تلخی را به همراه دارد. بی‌احتیاطی بعضی از افراد در هنگام ورود یا خروج از بوستان که چسبیده به بزرگراه است، این محل دوست‌داشتنی را به یکی از نقاط حادثه‌خیز در بزرگراه‌های جنوب تهران تبدیل کرده است.
آخر هفته که بازدید از بوستان‌ها یکی از تفریحات سالم محسوب می‌شود، هر یک از ما می‌توانیم با رعایت اصول ساده‌ای مثل استفاده از پل‌های عابرپیاده هم در حل یکی از معضلات شهری و ترافیکی مؤثر باشیم و هم خدای ناکرده عیشمان را به عزا تبدیل نکنیم.