به گزارش همشهری آنلاین، نمک یکی از مواد مهم روی زمین است و از سدیم و کلر ساخته شده و مهمترین املاحی است که انسان برای مزه دار شدن در غذا استفاده می‌کند.
در کتاب علوم تجربی چهارم دبستان از دانش آموزان خواسته اطلاعاتی را راجع به چگونگی تهیه نمک خوراکی جمع آوری کنند. در این مطلب می‌خواهیم دانش آموزان را کمک کنیم تا با طرز تهیه نمک خوراکی آشنا شوند.
نمک جزء موادی است که باید برای مزه دار شدن، در غذا استفاده شود و بدون آن نمی‌توان زندگی کرد. به نمک خوراکی در شیمی سدیم کلرید گفته می‌شود و این ماده خوراکی به دلیل داشتن سدیم و کلر بسیار ارزشمند است.
البته باید توجه داشته باشید که بیش از اندازه آن را مصرف نکنید، چون مصرف زیاد آن ممکن است مشکلات و بیماری‌های فراوانی را برای هر شخصی به وجود آورد. البته مصرف کم آن در بدن باعث ابتلا به بیماری گوارتر و بسیاری از مشکلات هورمونی می‌شود. در واقع بدن نیاز خود به نمک را بیشتر از طریق غذاها جذب می‌کند.
در گذشته نمک بسیار ارزشمند و گرانقیمت بوده ولی امروزه چندان بهایی ندارد و بیشتر آن در مصارف صنعتی صرف می‌شود.
در طبیعت انواع سنگ نمک وجود دارد که همه آنها دارای عناصر یونی هستند و با توجه به عنصر موجود در آن ها، رنگ آنها نیز متغیر است و به شیوه‌های مختلفی استخراج می‌شود و برای مصارف گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در ادامه طرز تهیه نمک خوراکی را برای شما دانش آموزان بیان می‌کنیم:
همان طور که گفتیم نمک خوراکی از سدیم و کلر تشکیل شده و علاوه بر اینها به طور طبیعی ید هم دارد که در کارخانه‌ها و هنگام تصفیه نمک به آن اضافه می‌کنند. در واقع از آنجا که کمبود عنصر ید در رژیم غذایی انسان موجب بیماری‌های گوناگون مانند گواتر می‌شود، معمولاً به نمک خوراکی تصفیه شده، پتاسیم یدات نیز اضافه می‌کنند تا مصرف‌کنندگان مقدار لازم روزانه را دریافت کنند. این محصول نمک یددار نامیده می‌شود.
برای تهیه نمک خوراکی باید آن را از اعماق زمین و دریا استخراج کنند. روش‌های استخراج آن به صورت مراحل زیر انجام می‌شود:
در منابعی که نمک وجود دارد، با حفر کردن چاه، آب را هم در آن می‌ریزند و همین باعث حل شدن نمک می‌شود و از طریق فرایند تبخیر، آن را از چاه خارج می‌کنند و برای تصفیه به کارخانه‌ها منتقل می‌کنند. نمک خوراکی که در تهیه انواع غذاها در منزل از آن استفاده می‌کنید، با همین شیوه استخراج می‌شود، که به آن استخراج محلول می‌گویند.
دومین شیوه، برای استخراج نمک همان روش سنتی تبخیر نمک(تبخیر خورشیدی) است. این روش بیشتر در مناطق مدیترانه‌ای به دلیل شرایط آب و هوایی آن به کار می‌رود و در طی سال، فقط یک مرتبه نمک استخراج می‌شود و عمل تبخیر آن نیز به صورت طبیعی یعنی به کمک نور خورشید و وزش باد انجام می‌شود.
روش بعدی استخراج از معادن نمک است که این هم شیوه ای دیگر برای تهیه نمک خوراکی است که این معادن عمدتا در لایه‌های زیرین کف دریا قرار دارند.
شیوه دیگر استخراج، روش دستی است که به راحتی در سطح دریا و یا دریاچه نمک می‌توان نمک را استخراج کرد که به آن نمک دریایی می‌گویند.
طرز تهیه نمک خوراکی
برای تهیه نمک خوراکی بعد از اینکه نمک از معادنی مانند اعماق دریا و زمین استخراج شد، باید تصفیه شود. مراحل تصفیه نمک به صورت زیر است:
یکی از مراحل تصفیه نمک خرد کردن و آسیاب سنگ نمک است و بعد از آسیاب، آن را با آب خالص حل می‌کنند.
اقدام دوم تصفیه نمک، برای رسوب شدن منیزیم و کلسیم موجود در آن است که برای این کار، مواد شیمیایی به آن اضافه می‌کنند، تا مواد نامحلول از آن خارج شود.
همچنین برای تهیه نمک خوراکی، ذرات بسیار ریز از ۳۰میکرون، حذف یا جدا می‌شود که این کار با عبور محلول آب نمک از داخل فیلترهای شنی انجام می‌شود.
بعد در مرحله بعدی باید عمل تصفیه انجام شود و بلورهای نمک تولید شده، توسط سانتریفیوژ از مواد ناخالص جدا و شستشو داده شوند، همچنین عنصر ید به نمک حاصل شده، اضافه شود.
و در مرحله آخر عمل خشک شدن بلورهای نمک در هوای گرم انجام می‌شود و بعد به سیلوهای مخصوص نگهداری نمک انتقال داده می‌شود و به وسیله دستگاه‌های اتوماتیک مرحله بسته‌بندی نمک صورت می‌پذیرد.
باید گفته شود که تنها ۶ درصد از نمک تولید شده در جهان برای مصرف خوراکی استفاده می‌شود و بیشتر آن برای برف‌روبی، تصفیه آب، کشاورزی و فرایندهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منبع: تبیان