همشهری آنلاین _ مریم قاسمی : این مشکلات اغلب با ضعف‌های فرهنگی پیوند می‌خورد و حاشیه‌های پررنگ‌تر از متن می‌آفریند. در این میان می‌توان به دعوای همسایه‌ها بر سر جای پارک خودرو و سرگردانی در معابر و کوچه‌پس‌کوچه‌ها برای یافتن جایی برای توقف وسیله نقلیه اشاره کرد. مطالعات ترافیکی در پایتخت نشان می‌دهد خودروهای شخصی تنها حدود ۲۰درصد عمر مفید خود را در حرکت هستند و برای باقی ساعات باید جایی برای آسودن در اختیار داشته باشند. از این‌رو تأمین پارکینگ‌های عمومی و در دسترس، از ارکان حمل‌ونقل و مدیریت ترافیک محسوب می‌شود. ضرورتی که چند دهه نادیده گرفته شده و امروزه حاشیه معابر را به توقفگاه خودروها تبدیل کرده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
بنا به تخمین در پایتخت به بیش از ۵۰۰ پارکینگ کوچک و بزرگ نیاز است. در منطقه ۱۸ نیز ۲۴ پارکینگ که اغلب قطعه زمینی بایر هستند جای کافی برای توقف بیش از ۱۵۰ هزار خودرو متعلق به ساکنان تأمین نمی‌کند و پارک در حاشیه معابر اغلب خیابان‌ها را به اشغال خودروهای بی‌حرکت در آورده است. ترافیک ساکن ناشی از این توقف‌ها نیز بنا به اعلام حدود ۳۰درصد از ظرفیت تردد را در معابر منطقه می‌کاهد و بر سنگینی ترافیک می‌افزاید. در این شرایط ساماندهی و نظم‌بخشی به پارک حاشیه‌ای تنها چاره پیش روی کاهش ترافیک ساکن منطقه۱۸ محسوب می‌شود.
دشواری یافتن جای پارک حتی برای چند دقیقه
در شهرهای مدرن و مطابق اصول نوین ترافیکی فقط باید برای سفرهای ضروری و تفریحی از خودرو شخصی استفاده شود و بار اصلی حمل‌ونقل شهری بر عهده ناوگان‌های عمومی است، اما واقعیت روزمره در منطقه۱۸ حکایت دیگری دارد و بسیاری حتی برای خرید روزمره از سر کوچه با خودرو یا موتورسیکلت راهی می‌شوند. به همین دلیل است که یافتن جای پارک خودرو حتی برای چند دقیقه دشوار است و بدتر اینکه هر چند وقت یک بار محدودیتی تازه بر قوانین تردد شهری اعمال می‌شود که خوشبختانه به دلیل حاشیه‌ای بودن منطقه دامنه این محدودیت‌ها کمتر به معابر و محله‌های ما کشیده می‌شود.
منطقه ۱۸، هر روز تقریبا با بیش از ۵۰۰ هزار سفر شغلی، تحصیلی، تفریحی و خرید مواجه است که بخشی از آن فرامنطقه‌ای است و احتمالاً بخشی هم غیرضروری. در این شرایط اغلب خیابان‌ها و حتی کوچه‌های باریک منطقه هم با ترافیک ساکن مواجه‌اند و به‌ویژه در ساعات غروب بسیاری از کوچه‌ها عملاً به یک بن‌بست و مسیر غیرقابل عبور تبدیل می‌شوند. گاهی کار به جایی می‌رسد که ساکنان برای رسیدن به پارکینگ منزل خود نیز باید مالک چند خودرو را از میان همسایگان فرا بخواند تا راه را باز کنند.
کجاها ترافیک بدتری دارد
ترافیک ساکن در معابر تجاری منطقه۱۸ بیشتر است. هر جا هم مراکز اداری و عمومی تجمع داشته باشند آنجا ترافیک ساکن بیداد می‌کند و یافتن جای پارک دشوار وگاه ناممکن است. محله‌های ناحیه یک در این میان وضعیت بدتری دارند و تراکم بافت مسکونی و جمعیت بالا در کنار فعالیت کارخانه‌های تولید و پخش‌دارو نظیر تولیددارو، ایران‌دارو و داروپخش در این ناحیه که با تردد خودروهای سنگین و سفرهای شغلی کارکنان آنها همراه است حتی طی ساعات خلوتی کنار معابر جای توقف باقی نمی‌گذارد.
معابر اصلی این ناحیه نیز مسیر دسترسی به فروشگاه‌های مبلمان، دادسرای شهید مطهری، بازار تره‌بار معلم، بوستان قائم (عج)، اداره آب و اداره برق منطقه است که ترافیک‌سازند. در ناحیه ۴ هم که تجاری‌ترین ناحیه منطقه ۱۸ است فعالیت بازار آهن شادآباد و فروشگاه‌ها و کارخانه‌های صنایع فلزی و ساختمانی در محله ۱۷ شهریور شرایطی دشوار برای توقف خودروها پدید می‌آورد. مطالعات معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری نیز نشان می‌دهد منطقه ۱۸ بیش از ۵ هزار واحد پارکینگ به‌ویژه در نواحی یک و ۴ کمبود دارد.
مهندس «قاسم رحیمی» رئیس واحد اجرایی حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری منطقه ۱۸، در این‌باره به مشکلات ترافیک ساکن اشاره می‌کند و می‌گوید:«پارک خودروها در حاشیه معابر که گاهی با پارک دوبل همراه است از ظرفیت ترافیکی معابر می‌کاهد و مهندسی ترافیک را دشوارتر می‌سازد. ساخت پارکینگ‌های جدید در این منطقه در دستور کار است و طبق اصول فنی و اجرایی باید از طریق مشارکت شهروندان و سرمایه‌گذاران پیگیری شود. امروزه نیز اولویت با پارکینگ‌های طبقاتی مکانیزه است که جای کمتری می‌خواهد و در زمینی به مساحت ۳۵مترمربع هم قابل اجراست. البته هزینه ساخت و نگهداری این نوع پارکینگ‌های مدرن بیشتر است.»
توقف خودروها در پارک حاشیه‌ای
هنگامی که توقف وسایل نقلیه در حاشیه معابر اجتناب‌ناپذیر باشد تنها چاره کار ساماندهی پارک حاشیه‌ای است تا ترافیک ساکن جریان تردد در معابر را مختل نکند. بر همین اساس پس از پیگیری بسیار بالاخره ۵ پارکینگ حاشیه‌ای در منطقه جانمایی و راه‌اندازی شده است: در قسمت‌هایی از منطقه که با ترافیک ساکن و تردد مراجعان به مراکز اداری و تجاری مواجه هستند طرح پارک حاشیه‌ای با حضور پارکبان اجرا می‌شود. پارکبان‌ها به توقف خودروها در حاشیه معابر نظم می‌دهند و از پارک دوبل و توقف خارج از محدوده مشخص شده جلوگیری می‌کنند. ۳ نفر پارکبان از ساعت ۸ صبح تا ۲ ظهر ساماندهی توقف حاشیه‌ای در خیابان حیدری(شهید آقایی) روبه‌روی دادسرای شهید مطهری را بر عهده دارند. روبه‌روی بیمارستان شهدای یافت‌آباد در بلوار الغدیر نیز پارکبان از ۸ صبح تا ۶ عصر خودروهای مراجعان به بیمارستان را در پارکینگی با ظرفیت ۴۰ خودرو ساماندهی می‌کنند. روبه‌روی بیمارستان فیاض‌بخش در بلوار خلیج فارس ۲ پارکبان تا ساعت ۶ عصر حضور دارند.
بهرامی؛ خیابان آرام و نمونه در منطقه ۱۸
خیابان شهید بهرامی که میان اهالی به یاران معروف است یکی از شلوغ‌ترین معابر منطقه ۱۸ محسوب می‌شود. این خیابان طی روز با ترافیک و پارک حاشیه‌ای و در ساعات غروب با سد معبر دستفروشان مواجه است. «حسین آقالویی» یکی از کسبه خیابان در باره دلیل ترافیک روزانه در این قسمت می‌گوید: «در خیابان یاران حدفاصل خیابان سپیده تا شریعتی ۵ بانک فعالند و مراجعان بسیار دارند. مراکز خرید، نمایشگاه‌های خودرو، دفترخانه اسناد رسمی و سایر مراکز اداری نیز در این خیابان وجود دارند و هر روز هزاران نفر مراجعه‌کننده دارند. پارک دوبل هم زیاد اتفاق می‌افتد و هر بار افسران راهور از اینجا می‌گذرند تعدادی از خودروها را به همین دلیل جریمه می‌کنند.»
وی از فعالیت پارکبان در این خیابان استقبال می‌کند و می‌افزاید: «حتی زمین خالی و اراضی وسیع هم در حوالی این خیابان بسیار است و شهرداری می‌تواند یکی از آنها را که دسترسی مناسبی داشته باشد به پارکینگ خودرو تبدیل کند. دیگر اینکه بهتر است در سراسر خیابان به تعداد کافی پارکبان مستقر شود تا هم از پارک دوبل جلوگیری کند و هم دیگر خودروها را جریمه نکنند.»
مدارا با رانندگانی که حتی پول ندهند
«اکبر- الف» پارکبان خیابان حیدری روزی حدود ۱۵۰ قبض توقف به دست رانندگان می‌دهد که بخشی از آنها پول نمی‌شود. با این حال به گفته خودش کارشان بر اساس احترام و مدارا با رانندگان است و می‌افزاید: «برخی از افراد هنگامی که قبض را روی شیشه خودرو می‌بینند به زعم خودشان فرار می‌کنند تا پول ندهند. برخی نیز اصلاً قبول ندارند که برای توقف خودرو پول بدهند و می‌گویند مگر خیابان هم پولی شده!؟ روزانه حدود ۵۰ نفر پول نداده، می‌روند. حتی برای اینکه پول ندهند تلاش می‌کنند خودرو را دورتر و داخل کوچه‌ها پارک کنند.
البته همین افراد اگر افسر راهور در محل باشد از ترس جریمه شدن خودرو را در پارکینگ متوقف می‌کنند و خودشان هم دنبالم می‌آیند که قبض بگیرند. متأسفانه بی‌احترامی و بدرفتاری هم زیاد پیش می‌آید. در مقابل افراد کمی هم هستند که با روی گشاده مبلغ قبض را می‌پردازند و با ما خوش و بش هم می‌کنند که با این کار خستگی از تنمان در می‌آید.» وی بی‌سرپناهی در سرما و گرما و همچنین سر و کله زدن با برخی افراد بی‌مراعات را سختی کارش می‌داند اما به قول خودش ارزشش را دارد چون نان حلال برای خانواده‌اش می‌برد.
بپا جریمه نشوی آقای راننده!
بنا به اعلام پلیس راهور منطقه۱۸ درصد قابل توجهی از صدور جریمه برای خودروها به توقف در محل پارک ممنوع مربوط می‌شود. قوانین جدید راهنمایی و رانندگی نیز توقف خودروها در حریم ۱۵ متری تقاطع‌ها، مقابل در ورودی منازل و ادارات، روی پل‌ها و داخل میادین و همچنین توقف در محدوده شیرهای آتش‌نشانی را ممنوع کرده و در سال اخیر بر مبلغ جریمه‌ها افزوده است. توقف در محل ایستادن ممنوع۴۰ هزار تومان و توقف دوبله در این محل۵۲ هزار و ۵۰۰تومان جریمه دارد. توقف وسیله نقلیه در پیاده‌روها۴۰ هزار تومان جریمه دارد. اگر در تقاطع، میدان یا محل خط‌کشی شده نیز توقف کنید۴۰ هزار تومان جریمه می‌شوید.
قبض‌ها چه می‌گویند؟
اگر خودرو را در توقفگاه حاشیه‌ای معابر پارک کنید پارکبان قبضی به دستتان می‌دهد تا برای یک ساعت توقف ۲ هزار تومان بپردازید. البته توقف از ساعت دوم به بعد به مدت نامحدود ۴ هزار تومان هزینه دارد. در مقابل توقف کمتر از نیم ساعت رایگان است و پارکبان اجازه ندارد بابت آن وجهی طلب کند. توصیه اصلی هم اینکه هنگام دریافت قبض بررسی کنید تا ساعت ورود شما به پارکینگ با دقت ثبت شده باشد. پارکبان باید لباس فرم و رفتار مناسب داشته باشد و هر شکایتی از وی از طریق تماسی که پشت قبض درج شده یا سامانه ۱۳۷ قابل پیگیری است. بنا به اعلام کارشناسان هر ماه ۲ یا ۳ شکایت از رفتار یا نحوه عمل پارکبان‌های منطقه۱۸ گزارش و پیگیری می‌شود.
اعزام کارشناس به محل در صورت نیاز
در برخی مناطق شهری به‌ویژه در معابر شلوغ مشاهده شده که برخی افراد با شیادی از رانندگان در مقابل توقف خودرویشان پول طلب می‌کنند. این افراد حتی لباس فرم و قبض هم دارند. خوشبختانه معلوم شد که چنین مشکلی تا به حال در این منطقه رخ نداده چون بازدیدهای میدانی روزانه و مستمر نیز از توقفگاه‌های حاشیه‌ای منطقه ۱۸ صورت می‌گیرد. در صورت اعلام شکایت به سامانه ۱۳۷ نیز کارشناسان بلافاصله به محل اعزام می‌شوند. وی همچنین اعلام می‌کند پارکبان‌ها اجازه ندارند برای جابه‌جایی احتمالی خودرو از رانندگان سوییچ طلب کنند.
تخلف پارک برای دوچرخ‌ها
موتورسیکلت‌ها به دلیل اینکه به هر جایی راه دارند معمولاً برای توقف مشکلی هم ندارند. اغلب موتورسواران نیز گوشه خیابان را زیاد امن نمی‌دانند و ترجیح می‌دهند کاملاً ایمن! در پیاده‌رو پارک کنند. اما گاهی قبض جریمه روی دستشان می‌ماند و از کرده پشیمان می‌شوند. هر نوع تجاوز موتورسیکلت به گذرگاه عابر پیاده ۶۵هزار تومان جریمه دارد. توقف در محل ممنوع نیز همین مقدار جریمه دارد. از آنجا که روزانه بیش از ۲۰۰ هزار موتورسیکلت در منطقه۱۸ تردد می‌کنند در برخی معابر شلوغ توقفگاه‌هایی نیز برای آنها تعبیه شده. گفته می‌شود افزایش این نوع پارکینگ‌ها نیز در دستور کار است.
پارکینگ‌های نوساز؛ راهکاری موثر
تأمین پارکینگ به تعداد کافی یکی از اولویت‌های ضوابط جدید شهرسازی است که در منطقه ۱۸ نیز با جدیت دنبال می‌شود. طبق این ضوابط تأمین یک واحد پارکینگ برای هر واحد مسکونی الزامی است و اگر واحد مسکونی بزرگ‌تر از ۱۵۰مترمربع باشد باید ۲ واحد پارکینگ برای آن تأمین شود. املاک تجاری وضعیت متفاوتی دارند و به ازای هر ۲۵مترمربع کاربری تجاری یا هر باب مغازه یک واحد پارکینگ لازم است. پارکینگ بیمارستان‌ها، کارخانه‌های صنعتی و انبارها، سینما و سالن تئاتر، مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز تفریحی و... نیز طبق ضوابط خاص خودشان و به تعداد کافی تأمین می‌شود.