به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فورچن این پژوهشگران در این بررسی که یافتههای آن در ژورنال Molecular Psychiatry منتشر شده است مغزهای مینیاتوری یا «انداموارههای مغز» به اندازه نوک سوزن ایجاد و آنها را با کروناویروس آلوده کردند.
آنها در این مغزها مشاهده کردند که «شمار فراوانی» از سیناپسها یا محلهای اتصال میان سلولهای مغز که امکان ارتباط میان سلولهای مغزی را فراهم میکند، در جریان عفونت کرونا حذف میشوند- «که بیش از میزانی است که انتظار میرود در مغز طبیعی مشاهده شود.
هرس کردن غیرطبیعی سیناپسهای مغزی
در مغزهای طبیعی در فرآیندی که «هرس کردن» (pruning) نامیده میشود، شماری از سیناپسهای غیر فعال هنگامی که دیگر مورد نیاز نیستند، حذف میشوند تا راه برای ایجاد سیناپسهای جدید گشوده شود. اما مینی مغزهای دچار عفونت دارای میزانهای غیرضروری و آشفته فرآیند پاکسازی بودند که مشابه اختلالات عصبشناختی و روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی، آلزایمر و پارکینسون بودند.
آنچه این پژوهشگران شاهد آن بودند ممکن است توضیحدهنده این پدیده باشد که چرا بسیاری از افراد مبتلا به کووید درازمدت علائم عصبشناختی گزارش میکنند و چرا کووید خطر دچار شدن به اختلالات عصبشناختی را افزایش میدهد.
این موضوع کاملا ثابت شده است که افرادی که دچار کووید هستند در معرض افزایش خطر عوارضی مانند سکته مغزی، مشکلات حافظه، افسردگی، اضطراب و میگرن هستند و یک تحقیق اخیر نشان میدهد که بیش از یک سوم از افراد مبتلا به کووید علائم عصبشناختی گزارش میکنند.
این موضوع کاملا ثابت شده است که برخی از مبتلایان به «کووید درازمدت» علائم عصبشناختی مانند لرزش، مشکلات حرکتی، انقباض غیر ارادی عضلانی، تشنج، مشکلات شنوایی و بینایی، مشکلات تعادل و هماهنگی و سایر علائم بیماری شبیه پارکینسون را تجربه میکنند. شایعترین علائم عصبشناختی در کووید درازمدت شامل «گیجی یا مه مغزی» (brain fog) (فقدان تمرکز)، سردرد، سردرگمی، اختلالات خواب، مشکلات بویایی و چشایی و دیساتونومی (dysautonomy) یا اختلال دستگاه عصبی خودکار که میتوانند باعث غش کردن، افت فشار خون هنگام ایستادن، ضربان سریع قلب و سایر مشکلات مربوط به کارکرد غیرارادی بدن شوند.
البته این پژوهشگران هشدار میدهند با توجه به اینکه مغزهای مینیاتوری ایجادشده در آزمایشگاه بسیار کوچک هستند، ممکن است بیشتر شبیه مغز جنین باشند نه یک فرد بزرگسال.
با این وجود، به گفته این پژوهشگران برخی از بررسیها بر روی مغزهای افراد درگذشته به علت کووید و نیز بررسیهای تصویربرداری در افراد بهبودیافته از کووید نشاندهنده مرگ نورونها (سلولهای عصبی) و کاهش در ضخامت ماده خاکستری در مغز و نشانههای از دست رفتن سیناپس است.
اختلاف بر سر تعریف کووید درازمدت
بر اساس دادههای مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا حدود۲۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی که دچار کووید شدهاند- یعنی حدود ۵۰ میلیون نفر- دچار شدن به علائم کووید درازمدت را پس از بهبودی عفونت گزارش میکنند.
کووید درازمدت به صورت علائمی که برای مدتها پس از رفع عفونت اولیه ادامه پیدا میکنند یا ظاهر میشوند، اما تعریفی که مورد اجماع گسترده کارشناسان باشد، وجود ندارد.
بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که کووید درازمدت را باید به صورت یک عارضه شبیه نشانگان خستگی مزمن تعریف کرد که پس از بیماری کووید شبیه به سایر نشانگانهای پساویروسی مانند آنهایی که پس از عفونت با ویروس تبخال، بیماری لایم و حتی ابولا رخ میدهند. آنها میگویند سایر عوارض پساکووید مانند نشانگان پسا- مراقبتهای ویژه نباید به عنوان کووید درازمدت تعریف شوند.