به گزارش همشهری آنلاین، روح‌الله خالقی که گویی هنرش با صدای ماندگار بنان گره خورده، آثاری را خلق کرد که تنها خلق یک نمونه از آنها می‌توانست برای همیشه این هنرمند نامی را در تاریخ موسیقی ایران ماندگار کند.
شاید هر کدام از ما چندین بار بدون اینکه نام خالق آثاری چون «ای ایران»، «بهار دلنشین»، «حالا چرا» را شنیده باشیم، دقایقی را به شنیدن این آثار سپری کرده باشیم؛ آثاری که همچون بسیاری از آثار موسیقی ایرانی که هنرمندانی مانند جواد بدیع‌زاده، جواد معروفی و استاد بنان در آنها خوانده‌اند، ما را به خانه‌های زیبای ایرانی که حوضی در وسط آنهاست و گلدان‌ها دور حوض، می‌کشانند.
خالقی نغمه‌هایی را از «ای ایران» گرفته تا قطعه معروف «حالا چرا»، خلق کرد که به عنوان یک ایرانی اصیل قطعا از آنها استقبال خواهید کرد و آرامشی از جنس ناب موسیقی را تجربه خواهید کرد.
البته یکی از مشهورترین آثار خالقی، قطعه «ای ایران» است. در این قسمت می‌توانید «ای ایران» را بشنوید:
گفته می‌شود که روح‌الله خالقی شیدای موسیقی ایرانی بود و عمر هنری‌اش را صرف آهنگسازی، تاریخ‌نگاری و آموزش این موسیقی کرد.
در همین راستا می‌توان به سلسله برنامه‌های او در رادیو با عنوان «ساز و سخن» اشاره کرد که در آن برنامه‌ها به ارائه توضیحاتی مفصل درباره‌ی موسیقی ایرانی پرداخته است.
خالقی در یکی از برنامه‌ها درباره‌ی ارتباط موسیقی و کلام عنوان می‌کند: «موسیقی تنها برای رونق کلام با ساز همراهی نمی‌کند، بلکه کلمات در توضیح و تفسیر موسیقی به کار می‌رود.»
روح‌الله خالقی از جمله افرادی بوده که برای شناساندن بیشتر موسیقی ایرانی این سلسله برنامه‌ها را ترتیب داده و معتقد بود که هر چند که بگوییم موسیقی ایرانی را می‌شناسیم اما چه بهتر که با این برنامه‌ها آن را خوب‌تر بشناسیم!
روح‌الله خالقی یک ایرانی واقعی بود تا حدی که در واکنش به سیلی یک سرباز انگلیسی به یک نظامی ایرانی قطعه «ای ایران» را خلق کرد و حتی در سال ۱۳۲۸ در واکنش به نادیده گرفتن موسیقی ایرانی در «هنرستان موسیقی»، هنرستان ملی موسیقی را راه‌اندازی کرد.
او همچنین درباره حفظ موسیقی ایرانی می‌گفت: «موسیقی هر ملت نماینده ذوق و روح و سرچشمه الهام آن ملت است. همانطور که تاریخی بس کهن داریم، موسیقی ما هم از عهد قدیم برای ما به یادگار مانده است. ما از خلال این نغمه‌ها با گذشته پرافتخار خود رابطه می‌یابیم. این نواها آرام خاطر و روشنی‌بخش دل ماست. گذشتگان با اینکه وسیله ضبط الحان موسیقی را جز از راه حافظه و گوش نداشتند، این نغمه‌ها را به خاطر سپردند و سینه به سینه و دهان به دهان به ما آموختند. حیف است ما که اکنون از لحاظ داشتن وسایل فنی از آنان بسی غنی‌تر هستیم، آنها را از یاد ببریم. هرچند که به کلی از یاد نبرده‌ایم و نمونه‌هایی در دست داریم ولی چه بسا در اثر سهل‌انگاری ممکن است فراموش کنیم، چنانکه متأسفانه بسیاری از نواهای قدیی را به دست فراموشی سپرده‌ایم.»
خالقی در کودکی با شنیدن ویولن رکن‌الدین مختاری که همسایه‌شان بود، به موسیقی علاقه‌مند شد و نزد اقوام هنرمندش این ساز را مشق کرد.
خالقی مرشد علی‌نقی وزیری بود که در مدرسه عالی موسیقی از او نواختن ویولن و طریقه آهنگسازی را آموخت.
خالقی همچنین کتابی بسیار حائز اهمیت با عنوان «سرگذشت موسیقی ایران» را نوشته است که در آن به روایت موسیقی ایران از مشروطه تا سال ۱۳۴۰ پرداخته است.
خالقی ۲۱ آبان سال ۱۳۴۴ در ۵۹ سالگی در سالرزبورگ اتریش درگذشت و در گورستان ظهیرالدوله تهران به خاک سپرده شد.