به گزارش همشهری آنلاین، دکتر نسیم عزتی رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ایران به مناسبت روز جهانی خون بندناف اظهار کرد: هفدهم نوامبر مصادف با ۲۶ آبان از سوی مجامع بین‌المللی به عنوان «روز جهانی خون بندناف» نام‌گذاری شده است. بندناف، یک زباله بیولوژیک است که به عنوان یک منبع خدادادی مملو از سلول‌های بنیادی شناخته می‌شود.
بندناف، یک زباله بیولوژیکی ارزشمند
وی افزود: خون بندناف، خونی است که پس از تولد نوزاد در بندناف و جفت باقی می‌ماند. تا پیش از سال ۱۹۸۸ جفت و بندناف نوزادان به عنوان ضایعات بیولوژیک محسوب و بعد از تولد، امحا می‌شد. پس از اینکه مشخص شد سلول‌های بنیادی موجود در خون بندناف، قابلیت خون‌سازی و ایمنی‌زایی دارند، اولین بانک خون بندناف در جهان تاسیس شد.
استفاده از خون بندناف برای پیوند سلول‌های بنیادی
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ایران ادامه داد: بانک‌های خون بندناف در جهان به دو شکل خصوصی و عمومی در حال فعالیت هستند. بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ایران، به عنوان یک بانک عمومی، داوطلبانه و عام‌المنفعه، در تیر ماه سال ۱۳۸۹ به طور رسمی فعالیت‌های خود را آغاز کرد. هدف اصلی این بانک، تامین، فرآوری و ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خونساز برای واحدهای خون بندناف برای استفاده بیماران نیازمند به پیوند سلول‌های بنیادی خونساز است.
نحوه جمع‌آوری خون بندناف اهدایی
دکتر عزتی درباره روند جمع‌آوری واحدهای خون‌های بندناف اهدایی گفت: پرسنل ما روزانه در بلوک زایمان چند بیمارستان دارای آمار موالید بالا در سطح شهر تهران مستقرند و طی انجام مصاحبه پزشکی با مادران باردار، در صورت رضایت مادر و مطلوب بودن شرایط او، پس از دریافت رضایت نامه آگاهانه، خون بندناف را بعد از تولد نوزاد جمع‌آوری می‌کنند. سپس، این واحدها با حفظ زنجیره دمایی سرد به آزمایشگاه فرآوری بانک خون بندناف سازمان انتقال خون منتقل می‌شود و از بین واحدهای خون بندناف اهدایی، واحدهایی که دارای استانداردهای کیفی مورد نیازند، جهت دخیره سازی انتخاب می‌شوند و در ادامه، سلول‌های بنیادی خونساز این واحدها طی فرآیندی استخراج می‌شود و پس از فرآوری و انجماد فرآورده نهایی، برای مدت ٢٥ سال در مخازن نیتروژن تحت دمای فوق سرد، نگهداری می‌شوند.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ایران ادامه داد: همچنین، آزمایش‌های تایید سلامت و سایر تست‌های تخصصی هر واحد خون بندناف در آزمایشگاه‌های ستاد مرکزی سازمان انتقال خون ایران انجام می‌شود و اطلاعات آن در سامانه وزارت بهداشت ثبت می‌شود تا در صورت تطابق ژنتیکی بیمار و یک واحد خون بندناف، آن واحد برای انجام پیوند به مراکز بیمارستانی ارسال شود.
درمان بیش از ۷۰ نوع بیماری خونی بدخیم و نقص ایمنی با خون بندناف
دکتر عزتی با بیان اینکه به منظور یافتن نمونه سازگار با بیماران کاندید پیوند، از اطلاعات بارگذاری شده در سامانه مرکز مدیریت پیوند وزارت کشور استفاده می‌شود، تصریح کرد: خون بندناف می‌تواند بیش از ۷۰ نوع بیماری خونی بدخیم و غیربدخیم و نقایص سیستم ایمنی را درمان کند.
وی تصریح کرد: از زمان تأسیس بانک خون بندناف (سال ۱۳۸۹) تاکنون حدود ۲۰ هزار واحد خون بندناف جمع‌آوری شده که از این تعداد، ۴۲۰۰ واحد خون واجد شرایط استاندارد برای ذخیره‌سازی بوده است.
نجات جان ۲۷ کودک با پیوند خون بندناف
عزتی افزود: از واحدهای خون بندناف موجود در سازمان انتقال خون، ۲۷ مورد برای پیوند مورد استفاده قرار گرفته و جان ۲۷ نفر از کودکان مبتلا به بیماری‌های نقص ایمنی و بیماری‌های خونی را نجات داده است.
وی تاکید کرد: اهدای خون بندناف هیچ هزینه‌ای برای اهداکننده ندارد و بیماری که نیازمند دریافت این خون است نیز هزینه‌ای بابت دریافت آن پرداخت نمی‌کند.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون، با اشاره به توصیه متخصصان رشته خون‌شناسی در زمینه اهدای خون بندناف، افزود: همه صاحب نظران این حوزه، مردم کشور خود را به اهدای نمونه‌های خون بندناف به بانک‌های عمومی خون بندناف تشویق می‌کنند. زیرا با اهدا این نمونه‌ها به بانک‌های عمومی، همه نمونه‌ها با خصوصیات ژنتیکی مختلف جمع‌آوری و در یک مرکز نگهداری خواهد شد و بنابراین هر زمان که این نمونه‌ها با یک بیمار سازگار باشد، برای پیوند به او اختصاص داده می‌شود.
مزیت مهم خون بندناف
دکتر عزتی ادامه داد: در حال حاضر تاسیس و تثبیت بانک‌های عمومی (public) خون بندناف، امکان نگهداری ایمن و استاندارد و نیز دسترسی سریع به خون بندناف را به عنوان یکی از منابع ارزشمند سلول‌های بنیادی خونساز در نقاط مختلف دنیا فراهم کرده است.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون گفت: یکی از مزایای خون بندناف، دسترسی آسان به آن و امکان انجام به موقع پیوند در بیماران نیازمند پیوند اورژانس است، چرا که زمان جستجو برای یافتن اهداکننده غیرخویشاوند سازگار با بیمار تا انجام آزمایشات تاییدی، آماده‌سازی اهداکننده و ارائه فرآورده سلولی جهت تزریق به بیمار، نیاز به مدت زمان سه تا چهارماهه دارد که در مورد منابع مغز استخوان و خون محیطی زمان، طی مدت دو هفته قابل انجام است؛ چرا که فرآورده‌های حاوی سلول‌های بنیادی خون بندناف، آماده و به صورت منجمد در بانک‌های خون بندناف موجود است.
این مسئول افزود: در حال حاضر بیش از ۵ میلیون نمونه خون بندناف در بانک‌های عمومی و خصوصی در سرتاسر دنیا نگهداری می‌شود. از ویژگی‌های بیولوژیک بارز نمونه‌های خون بندناف، قابلیت ذخیره‌سازی و نگهداری مطلوب نمونه برای مدت زمان طولانی (حدود ۲۵ سال) است. از طرفی، با توجه به ماهیت عملکرد ایمیون خون بندناف، خطر واکنش‌های پیوند علیه میزبان (GvHD) کمتر است و بنابراین می‌توان از خون بندناف با درجاتی از ناسازگاری بافتی (HLA mismatch) نیز استفاده کرد.