اهدای سلول‌های بنیادی، به گروه خونی ارتباطی ندارد

دکتر «اسدالله موسوی»  در گفت و گو  با ایرنا با اشاره به اینکه یکی از انواع سرطان‌ها، سرطان‌های خونی یا بدخیمی‌هایی با منشا مغز استخوان و خون است، افزود: سرطان‌های دستگاه خون ساز یا با شیمی درمانی معالجه قطعی می‌شوند یا پسرفت می‌کنند و به رمیسیون می‌روند که در این حالت تعداد قابل توجهی از بیماران بخصوص در سرطان‌های خون حاد نیاز به پیوند مغز استخوان پیدا می‌کنند.

به گفته این متخصص، پیوند مغز استخوان برای سرطان‌های خون حاد عمدتا از دهنده وابسته شامل برادر و خواهر بیمار یا اقوام درجه یک در صورتی که ازدواج فامیلی در والدین بیمار صورت گرفته باشد و یا  از دهنده غیر خویشاوند صورت می‌گیرد.

وی اضافه کرد: در بعضی از انواع سرطان‌های دستگاه خون ساز مانند مایولما یا لنفوم‌های هاچکین و غیر هاچکین، پیوند مغز استخوان از خود بیمار متدوال است.

• اهداء مغز استخوان، دردناک نیست

رئیس بخش هماتولوژی، انکولوژی و پیوند مغز استخوان بیمارستان شریعتی در پاسخ به این پرسش که در اذهان عمومی پیوند مغز استخوان امری طاقت فرسا است که از اهدای آن سرباز می زنند، اظهار داشت: اقدام برای امر خیر اهداء مغز استخوان، شاید ما را با تحمل سختی خارج شدن از منزل و مراجعه به مراکز درمانی مواجه کند اما این که اهداء سلول‌های خونی که برای پیوند مغز استخوان به بیمار نیازمند باعث شود که اهداء کننده دچار بیماری شود یا عواقب خطرناکی او را تهدید کند یا دردناک است، به هیچ وجه صحت ندارد.  

وی در مورد نحوه دریافت مغز استخوان یا همان سلول‌های خونی توضیح داد: اهدا کنندگان دارای شرایط اهداء که می‌خواهیم از خون آنان سلول‌های بنیادی تهیه کنیم، زیر دستگاهی شبیه دیالیز می‌خوابند و از یک رگ بزرگ خون اهداء کننده وارد دستگاه می‌شود و آن سلول‌هایی که مدنظر ما است توسط دستگاه از خون جدا شده و واردکیسه‌های مخصوص می‌شود سپس خون اهدا کننده از دست دیگر به بدن بازمی‌گردد. پس این تصور که عمل اهداء دردناک است به هیچ وجه صحت ندارد.

رییس بخش هماتولوژی، انکولوژی و پیوند مغز استخوان بیمارستان شریعتی تصریح کرد: در صورتی که در خانواده بیمار و بانک اهدای سلول‌های بنیادی داخلی و خارجی، دهنده سازگار کامل پیدا نکنیم از بانک خون بندناف استفاده کنیم که در مرکز ما تعداد قابل توجهی خون بندناف از داوطلبان ذخیره شده و نگهداری می‌شود.

وی با یادآوری این مطلب که هزینه نگهداری خون بندناف در بیمارستان شریعتی، رایگان است، افزود:  با توجه به این که تعداد سلول‌های بنیادی خون بندناف به نسبتی که جمع آوری می‌شود کم است، بیشتر به درد پیوند اطفال می‌خورد.

وی تاکید کرد:گروه خونی دخالتی در پیوند مغز استخوان ندارد و سازگاری نسجی اصل است. اگر دهنده و بیمار یا اهدا کننده از گروه خونی مشابه باشند خوب است اما اگر نبودند منعی برای پیوند نیست.

• پیوند بانک مغز استخوان ایران با بانک‌های بین المللی

موسوی در بخشی دیگر از این گفت و گو، با بیان این مطلب که در ایران بانک پیوند مغز استخوان با عملکرد بالایی داریم که با بانک‌های بین المللی در تبادل است، گفت: در مرکز تحقیقات خون، انکولوژی و پیوند مغز استخوان بیمارستان شریعتی، یک مرکز بزرگ پذیره نویسی از داوطلبان غیر خویشاوند اهدای سلول‌های بنیادی به بیماران نیازمند وابسته به دانشگاه تهران مستقر است. کسانی که به اهداء سلول‌های بنیادی به بیماران نیازمند تمایل دارند، بعد از این که فرم رضایت نامه را پر کردند، چند سی سی از خون آنان گرفته و نگهداری می‌شود که بر روی آن آزمایش سازگاری نسجی انجام شود.

وی ادامه داد: این اطلاعات سازگاری نسجی در سیستم ثبت می شود و وقتی بیماری نیازمند است و از خانواده، دهنده پیدا نمی‌کند اطلاعات سازگاری نسجی بیمار را با اهداء کننده تطابق می‌دهیم که در صورت سازگاری به اهداء کننده اعلام می‌شود که به مرکز مراجعه کند.

این متخصص با ابراز خرسندی از این که مراجعه کنندگان زیادی برای اهداء داریم خاطرنشان کرد: اما متاسفانه توان تایپینگ و نگهداری اطلاعات افرادی که مراجعه می‌کنند را نداریم  و سرعت انجام این کار پایین است. به این دلیل که علاوه بر نبود امکانات و بودجه کافی، با کمبود نیروی متخصصی که بخواهد این کار را انجام دهد هم مواجه هستیم.

موسوی تصریح کرد: خوشبختانه با بانک‌های بین المللی تبادل اطلاعات سازگاری نسجی بیماران نیازمند را داریم و در صورتی که در بانک‌های بین المللی دهنده سازگار پیدا کنیم از آن کشورها تقاضای سلول می‌کنیم. آن‌ها هم به همین نسبت اگر بیمارانشان با اهدا کنندگان ما سازگا باشند از ما تقاضای ارسال سلول می‌کنند.