همشهری آنلاین - مریم قاسمی : ماجرای تشکیل کانون کوهنوردی فرهنگسرای بهمن به ٢٤ سال قبل برمی‌گردد؛ کانونی‌که از قرار معلوم، به شکل یک گروه کوهنوردی و نه‌کانون با تلاش جمعی از کوهنوردان و پیشکسوتان این رشته ورزشی تشکیل شد و به‌مرور، با اجرای برنامه‌های آموزشی و عملی، مخاطبان فراوانی پیدا کرد و توانست بین مراکز فرهنگی صاحب نام شود و از سال ١٣٨٤ به بعد به شکل کانونی پویا درآمد که در ارائه خدمات به جای تفکر مالی و درآمدزایی، به فکر ترویج ورزش همگانی بین شهروندان بوده و هست.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
می‌گویند آن اوایل، «محمدعلی تاج‌بخش» بانی راه‌اندازی اولین گروه کوهنوردی در منطقه ١٦ و فرهنگسرای بهمن بود و جالب اینکه همزمان ریاست هیئت کوهنوردی جنوب غرب تهران را نیز بر عهده داشت و برای ترویج ورزش همگانی زحمت‌ها کشید.
شاید بپرسید که سرانجام گروه کوهنوردی بهمن پس از دبیری تاج‌بخش چه شد؟ خوب جای بسی خوشحالی است که بودند و هستند دلسوزانی که نگذاشتند چراغ این کانون خاموش شود. منظورمان افرادی است که خودشان جزو اولین کسانی بودند که به عضویت این گروه ورزشی درآمدند و پس از اینکه حس کردند باید وارد گود شوند، آمدند و تا به امروز در خدمت شهروندانی‌اند که در سرشان هیجان بالا رفتن از کوه و تماشای عظمت و بزرگی پروردگار است.
تشکیل گروه کوهنوردی از سال ۱۳۷۷
«عبدالله هاشم‌زاده»، دبیر کانون کوهنوردی بهمن، بیش از ١٠ سال است که راهبری و مدیریت این مجموعه ورزشی را بر عهده دارد. او از سال ٧٧ که گروه کوهنوردی بهمن شکل گرفت به‌عنوان یکی از اعضای کوهنوردی شرکت داشت و از سال ٩٠ و ٩١ به‌عنوان دبیر کانون کوهنوردی این مسئولیت را به دوش کشیده است.
او از تفاوت گروه و کانون کوهنوردی بهمن حرف می‌زند: «هر کانون یک شورا و عضو علی‌البدل و اصلی دارد، اما گروه اینگونه نیست. بنای گروه کوهنوردی بهمن مربوط به حوالی سال ٧٧ است، اما از سال‌های ٨٤ و ٨۵ این گروه به کانون ارتقا پیدا کرد. ضمن اینکه انتخابات شورای کوهنوردی هرساله با حضور اعضای آن برگزار و طی آن دبیر و سایر اعضای آن مشخص می‌شود.»
رشته ورزشی‌کوهنوردی، پرهزینه، سنگین و بسیار وقت‌گیر است. اما با این حال تعداد زیادی مخاطب در مناطق جنوب شهر دارد که برای عضویت در این کانون به فرهنگسرای بهمن مراجعه می‌کنند. اگر بخواهید از آمار شرکت‌کنندگان در برنامه‌های کانون کوهنوردی بهمن برایتان بگوییم، همین بس که در طول سال به طور میانگین ٦٠٠ تا ٧٠٠ نفر مراجعه‌کننده دارد که معمولا در طول دوره ریزش دارند و شاید فقط ٢٠٠ نفر عضو معمولی کوهنوردی از آنها به‌جا بماند که فقط در اردوهای کوهپیمایی داخل شهری شرکت می‌کنند.
رونق کوهپیمایی مقدماتی و ورزش همگانی
هاشم‌زاده در ادامه از۵٠ تا ٦٠ نفری هم صحبت می‌کند که اعضای فعال کانون کوهنوردی بهمن هستند و تقریبا هر هفته برنامه کوهپیمایی دارند. او هدف و سیاست کلی فعالیت کانون کوهنوردی بهمن را اینگونه توضیح می‌دهد: «هدف از تشکیل این کانون، ترویج ورزش همگانی است و بر همین اصل و اساس، برنامه‌های این کانون بر رونق کوهپیمایی مبتدی و مقدماتی متمرکز است.»
دبیر کانون کوهنوردی بهمن به همه مراجعان و کسانی که برای ثبت‌نام به فرهنگسرای بهمن می‌آیند توصیه می‌کند که همان ابتدای کار خرج روی دست خانواده نگذارند و برای خرید لوازم و تجهیزات کوهنوردی عجله نکنند. چون قیمت خرید کوله‌پشتی، کفش و تجهیزات حرفه‌ای دیگر برای هر نفر بیش از ٣۵ تا ٤٠ میلیون تومان می‌شود که تهیه‌اش در توان هر کسی نیست.
برای همین هاشم‌زاده از همه افرادی که تازه‌واردند می‌خواهد که با همان لوازم خودشان و به شکل ساده در کوهپیمایی‌ها شرکت کنند، مثلا به‌جای کوله‌پشتی حرفه‌ای کوهنوردی که چند میلیون تومان آب می‌خورد با همان کوله‌پشتی مدرسه بیایند تا اول خودشان را محک بزنند و ببینند آیا اصلا علاقه‌ای به این رشته ورزشی دارند یا نه!
در ادامه اگر افرادی تمایل داشته باشند که رشته کوهنوردی را به‌صورت حرفه‌ای دنبال کنند به مربیان و استادان شناخته‌شده معرفی می‌شوند وآن‌وقت می‌توانند با خیال راحت برای خرید لوازم و تجهیزات حرفه‌ای کوهنوردی اقدام کنند.
اینجا کسی به فکر درآمدزایی نیست
هاشم‌زاده به دوران شیوع کرونا و کاهش مراجعان کانون کوهنوردی بهمن نیز گریزی می‌زند: «کرونا باعث شده بود تا تعداد اعضای کانون به نصف برسد. دوران وحشتناکی بود. تعدادی از اعضای کانون از دست رفتند؛ افرادی که سال‌ها در اردوهای کوهپیمایی بهمن شرکت داشتند و این روزها جای خالی‌شان بیشتر احساس می‌شود.»
دبیر کانون کوهنوردی بهمن مهم‌ترین ویژگی این کانون را مردمی بودن و چشم نداشتن به درآمدزایی و منفعت مالی می‌داند. اصلا همین ویژگی باعث شده تا برخی مربیان کوهنوردی به جای همکاری با این کانون فرهنگی، به شکل خصوصی فعالیت کنند و از این طریق پولی به جیب بزنند. اما برعکس در اینجا کسی به فکر درآمدزایی نیست و متولیان فقط به ترویج ورزش همگانی و جلب مردم به ورزش فکر می‌کنند.
عضویت ۱۶ تا ۸۰ساله‌ها
هاشم‌زاده از شرایط ثبت‌نام و عضویت شهروندان در کانون کوهنوردی بهمن صحبت می‌کند: «شهروندان ١٦ سال به بالا می‌تواند به عضویت این کانون ورزشی درآیند. اکنون مسن‌ترین عضو این کانون «حسین گنجی» ٨٠ساله است که در محله یاخچی‌آباد زندگی می‌کند. البته نمونه‌های دیگری مثل حسین‌آقا هستند که جزو اعضای ثابت کانون کوهنوردی بهمن هستند از جمله «غلامرضا ربیب» ٦٠ساله، «خلیل رحیمی» ۵۵ساله، «جلال محمودزاده» ٦۵ساله، «مصطفی احمدی» ٤۵ساله، «اکبر صالحی» ٤۵ساله و «نسرین خضری» ٤٨ساله که باعث تشویق شهروندان برای حضور در اردوهای کوهپیمایی‌اند.»
بعضی‌ها فکر می‌کنند کوهنوردی فقط در توچال، دربند و درکه خلاصه می‌شود. اما اعضای کانون کوهنوردی فرهنگسرای بهمن به صعود قله‌های بلندتری می‌اندیشند. در واقع، یکی از کارهایی که در این کانون انجام می‌شود، برنامه‌ریزی برای صعود به قله‌های داخلی و خارجی توسط اعضایی است که به‌صورت حرفه‌ای این رشته ورزشی را دنبال می‌کنند. برنامه صعود به قله‌ها اغلب به مناسبت‌های مختلف اجرا می‌شود و افراد انگشت‌شماری در آن شرکت دارند.
افتخاری که مثل بمب صدا کرد
اگر بخواهیم نقبی بزنیم به‌گذشته، یکی از افتخارات گروه کوهنوردی فرهنگسرای بهمن در اواخر دهه هفتاد که مثل بمب صدا کرد، صعود به قله لنین در کشور قرقیزستان بود که به مناسبت گرامیداشت سالروز میلاد حضرت علی (ع) انجام شده بود. در آن سال‌ها این فرهنگسرا، اولین مرکز فرهنگی تهران بود که این موفقیت ورزشی را به دست آورد. جالب اینکه پس از اعزام گروه نخست کوهنوردی که متشکل از ٧ نفر بود، گروه ٣نفره دیگری نیز به فاصله اندکی اعزام شدند و در نهایت فقط ٤ نفر توانستند به قله لنین صعود کنند و پرچم پرافتخار کشورمان را بر فراز این قله ٧ هزار و ١٣٤ متری برافرازند.
اینگونه که از صحبت‌های اعضای کانون کوهنوردی برمی‌آید، همزمان با ٢ گروه اعزامی فرهنگسرای بهمن، ١٠٢ کوهنورد دیگر نیز از نقاط مختلف کشور رهسپار قله لنین شدند و تنها همان ٤ عضو کوهنورد فرهنگسرای بهمن بودند که به هدف نهایی خود رسیدند.
البته این نکته را هم باید گفت که متاسفانه آن زمان، ٢نفر از کسانی که خارج از گروه آنان رهسپار صعود بودند، به علت بیماری تنفسی جان خود را از دست دادند. اما از طرف دیگر، هر ١٠ عضو تیم کوهنوردی بهمن با کادر پزشکی مجربی که همراه داشتند، در کمال صحت و سلامت به میهن بازگشتند. این همان موفقیتی بود که نگاه‌ها را به سوی فرهنگسرای بزرگ منطقه ١٦ بازگرداند؛ جایی که با تکیه بر استعدادهای هم‌محله‌ای‌ها توانسته در رشته‌های مختلف علمی و ورزشی بدرخشد و نامش را سر زبان‌ها بیندازد.
۲ رکعت نماز شکر در برابر عظمت کوه‌ها
هاشم‌زاده معتقد است کوهنوردی علاوه بر حفظ تندرستی، معنویت و اخلاق، انسان را نیز پرورش می‌دهد. او می‌گوید: «چقدر زیباست این طبیعت، وقتی بر فراز قله ایستاده‌ای و همه‌چیز را کوچک می‌بینی. آنجاست که به عظمت و بزرگی پروردگار بیشتر پی می‌بری. » و اینگونه است که او و کوهپیمایان دیگر همین که به اوج قله‌ای می‌رسند، ٢ رکعت نماز شکر به‌جا می‌آورند و مدت زمانی را با خدا خلوت می‌کنند.
این کوهنورد حرفه‌ای همه افتخارات به‌دست آمده در طول ٢٤ سال گذشته را متعلق به اهالی منطقه می‌داند، اما در عین‌حال می‌افزاید: «موفقیت‌های کوهنوردان نه مدالی در پی دارد و نه جامی. تنها همین انعکاس خبری است که می‌تواند خستگی را از تن کوهنوردان بیرون آورد.»
در منطقه‌ای که ۱۲۰ قهوه‌خانه دارد
او ادامه می‌دهد: «ما در این منطقه نزدیک به ١٢٠ قهوه‌خانه داریم. این در حالی است که تعداد سالن‌های ورزشی به نیمی از این رقم هم نمی‌رسد. اگر رشته‌های کم‌هزینه‌ای مثل کوهنوردی را به نوجوانان و جوانان معرفی کنیم، آنها دیگر سراغ قهوه‌خانه‌ها نمی‌روند.»
اکنون برنامه کانون کوهنوردی فرهنگسرای بهمن تنها در صعود به قله‌های کمتر از ٣هزارمتری خلاصه می‌شود. کانون برای ارتقای حرفه‌ای اعضای خود کلاس‌ها و برنامه‌های مختلفی برگزار می‌کند. کلاس‌های صخره‌نوردی، یخ‌نوردی، کوهپیمایی، نشست‌های تئوریک و دوره‌های امداد و نجات از مهم‌ترین فعالیت‌های آموزشی کانون است که زیر نظر مربی بین‌المللی انجام می‌شود.
چنین فعالیت‌هایی به‌خودی‌خود نشان از حمایت‌های مدیریت فرهنگسرای بهمن از کانون کوهنوردی دارد؛ حمایت‌هایی که اگر نبود، شاید هرگز موفقیت‌هایی چون صعود به قله‌هایی مثل دماوند، سبلان، شیرپلا، نپال، کلیمانجارو و بالاخره لنین به‌دست نمی‌آمد. البته اینها فقط قله‌های مشهوری‌اند که کوهنوردان هم‌محلی آنها را زیر پا گذاشته‌اند. علاوه بر آن، باید از ٨٤٠ برنامه اردویی در کوه‌های اطراف تهران یاد کرد که طی چند دهه اخیر در کانون کوهنوردی فرهنگسرای بهمن انجام شده و حکایت از کارنامه‌ای درخشان دارد. این اردوها به‌صورت مستمر و هفتگی برگزار می‌شود و کمابیش همه اعضا در آن حضور دارند.
ازدواج بر فراز کوه‌ها
از زمان تاسیس کانون کوهنوردی فرهنگسرای بهمن، اتفاق‌های زیادی در این کانون افتاده که اکنون به خاطره‌ها پیوسته؛ خاطره‌هایی که شیرینی آنها بر تلخی‌شان می‌چربد. بیش از ١٠ هزار نفر به عضویت کانون کوهنوردی درآمده‌اند و طی این سال‌ها در اردوهای آن شرکت کرده‌اند و به تجربه‌های خود افزوده‌اند. شاید یکی از خاطره‌های شیرین کانون کوهنوردی ازدواج میان اعضای آن باشد. جالب است بدانید که تاکنون ٦٠ ازدواج در این کانون به ثبت رسیده که در نوع خودش رقم قابل توجه است.
هاشم‌زاده ابراز امیدواری می‌کند که با پشت سر گذاشتن دوران کرونا و رونق گرفتن اردوهای کانون کوهنوردی بهمن دوباره شاهد آشنایی و ازدواج جوانان ورزشکار باشیم. به جز این، برگزاری جشن گلریزان برای آزادی زندانیان نیازمند و تهیه جهیزیه برای نوعروسان آبرومند از دیگر سنت‌های قدیمی در این کانون بوده که دوباره احیا می‌شود.