همشهری آنلاین -یکتافراهانی: برخورد والدین با توجه به شرایط مختلف و میزان آگاهی‌ها و توانایی‌های آن‌ها در ارتباط با مواجهه با وقت گذراندن فرزندانشان در فضای مجازی و جست و جوی صفحات مختلف توسط آن‌ها متفاوت خواهد بود. اما آن‌ها معمولاً در چنین شرایطی به شدت نگران می‌شوند و فکر می‌کنند فرزندشان با جست و جو در چنین صفحاتی دیگر نمی‌تواند به خوبی از عهده وظایف خود برآید. اغلب پدر و مادرها نمی‌توانند خونسرد و آرام باشند و طوری رفتار می‌کنند که اوضاع را بدتر می‌کنند.
اما در چنین شرایطی بهترین واکنش چیست و والدین چطور باید با فرزند خود رفتار کنند تا علاوه بر اینکه نگرانی آن‌ها کاهش پیدا کند آرامش و امنیت بیشتری در فضای خانه حکمفرما باشد.
دلیل گرایش نوجوانان به تصاویر غیر اخلاقی
دکتر سیما قدرتی، روان‌شناس و مشاور در مورد دلایل گرایش نوجوانان به تصاویر غیر اخلاقی می‌گوید: «از آنجایی که در حال حاضر نوجوانان دسترسی راحتی به اطلاعات مختلف در فضاهای مجازی، کانال‌ها و صفحات مختلف در اینترنت دارند؛ دیدن تصاویر غیر اخلاقی و پرداختن به آن‌ها خیلی دور ازذهن نیست.
طبیعی است وقتی آن‌ها در معرض چنین عکس‌ها و تصاویری قرار می‌گیرند کنجکاوی‌شان زیاد می‌شود. همچنین تأثیر گروه همسالان را هم نمی‌توان نادیده گرفت. یعنی اگر نوجوانی خودش هم کنجکاوی خاصی برای دیدن این تصاویر و دنبال کردن آن نداشته باشد، تحت تأثیر دوستان و همسن و سالان خود سعی می‌کند او هم پیگیر چنین چیزهایی باشد تا بتواند با بقیه هماهنگ باشد. به این ترتیب یادگیری مشاهده‌ای صورت می‌گیرد که از ویژگی‌های دوران نوجوانی است. »
رفتار مناسب در مقابل کنجکاوی‌های دوران نوجوانی
به گفته دکتر قدرتی، پدر و مادرها باید به دنبال کسب آگاهی‌های لازم و شناخت کافی در مورد تغییر و تحولات مربوط به فرزندشان باشند معمولاً بسیاری از خانواده‌ها نمی‌دانند اگر امکاناتی را مانند موبایل یا لپ تاپ در اختیار نوجوان قرار دهند حتماً باید قوانین مربوط به آن را هم برای او در نظر بگیرند. اما مشکل اینجاست که بسیاری از آن‌ها خودشان هم اطلاعات کافی در این زمینه ندارند و مهم‌تر از آن نمی‌دانند چگونه می‌توانند فرزندشان را با این مفاهیم آشنا کنند.
در واقع بچه‌ها قبل از ورود به دنیای مجازی و استفاده از اینترنت باید بدانند که در مقابل مواردی که شناختی از آن‌ها ندارند چگونه باید عمل کنند. مثلاً اگر فرد غریبه‌ای در فضای مجازی بخواهد با آن‌ها صحبت کند چگونه باید با او برخورد کنند.
عواقب ناآگاهی والدین از دنیای نوجوانان
این روان‌شناس می‌گوید مهم‌ترین موضوع این است که پدر و مادرها ذهن خود را به جای نگرانی از تغییرات فرزندشان معطوف به شناخت بیشتر او و دنیای جدیدش کنند.
نگرانی در بسیاری موارد ناشی از ناآگاهی است. والدین باید بدانند این مقتضای سن و سال نوجوانان است که از سر کنجکاوی می‌خواهند با بسیاری از مفاهیمی که در کودکی شناختی از آن‌ها نداشتند آشنا شوند.
یکی از مهم‌ترین آن‌ها نیز مربوط به شناخت جنس مخالف و به دست آوردن اطلاعات لازم در مورد آن است. در صورتی که اولین عکس‌العمل پدر و مادرها در مورد چنین گرایشی ترس و نگرانی است. به همین دلیل نوجوانان هم ترجیح می‌دهند از خواسته‌ها و تمایلات خود با آن‌ها حرف نزنند و به این ترتیب فاصله پدر و مادرها از فرزندانشان بیشتر می‌شود که همین موضوع می‌تواند باعث مشکلات زیادی شود.
عادی‌سازی رفتارهای کنجکاوانه نوجوانان
به گفته قدرتی، هنگامی که پدرو مادرها با موضوعاتی مثل تصاویر غیر اخلاقی یا استفاده بیش از حد بچه‌ها از اینترنت مواجه می‌شوند دچار افراط و تفریط خواهند شد.
یعنی یا بیش ازاندازه سخت گیری می‌کنند یا بی‌تفاوت هستند و اصلاً به روی فرزندشان نمی‌آورند و موضوع را کاملاً عادی جلوه می‌دهند. البته گرایش نوجوانان به این موضوعات غیر عادی نیست. ولی والدین باید در مورد هر موضوعی موضع درستی در پیش بگیرند و با فرزند خود در تعامل باشند و با توجه به شناختی که از او دارند فضای مستقلی در اختیارش قرار دهند. همچنین سعی می‌کنند به طورغیر مستقیم نیز او را کنترل کنند و اطلاعات لا زم را هم در اختیارش قرار دهند. .
بنابراین کیفیت رابطه والدین با فرزندانشان بسیار مهم است. چون اگر نتوانند رابطه خوبی با هم داشته باشند نمی‌توانند رفتار درستی را هم در پیش بگیرند.
برقراری ارتباط دوستانه با نوجوان
دکتر سیما قدرتی می‌گوید وقت گذاشتن با کیفیت برای فرزندان موضوع بسیار مهمی است که والدین حتماً باید به آن توجه داشته باشند. برای این منظور در نظر گرفتن فعالیت‌های مشترک موضوع بسیار مهمی است که می‌تواند باعث استحکام روابط بین والدین و نوجوانان شود. توجه به علایق و خواسته‌های نوجوانان هم باعث شکل گیری روابط بهتر بین آن‌ها خواهد شد که البته نیاز به کسب مهارت‌های برقراری ارتباط از طرف پدر و مادرها دارد.
بهتر است والدین باید و نبایدهای استفاده از فضای مجازی را به طور غیر مستقیم، با ذکر مثال و طرح سؤال از خود نوجوانان به آن‌ها آموزش دهند و بتوانند با ارائه مستندات و توضیحات کافی، آن‌ها را از این موضوع مطلع کنند.
مواجهه نوجوانان با تصاویر غیر اخلاقی
به گفته این روان‌شناس، وقت گذرانی زیاد در اینترنت نوعی اعتیاد به دنبال دارد که این مشکل فقط مختص نوجوانان نیست و معمولاً در بسیاری افراد و اعضای خانه هم وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که اعتیاد نوجوانان به گشت و گذار زیاد در اینترنت ریشه درهمین الگوی خانوادگی دارد.
در واقع خود نوجوانان هم می‌دانند که بیش ازاندازه وقت گذاشتن در فضای مجازی و پرداختن به تصاویر غیر اخلاقی کار درستی نیست. بنابراین دادن توضیحات ساده با زبانی دلنشین می‌تواند بسیار مؤثر واقع شود. به این ترتیب نوع برخورد پدرو مادرها و لحن کلام آن‌ها در این زمینه بسیار مهم است.
مهم‌ترین کار پدر و مادرها این است که بتوانند آرامش خود را حفظ کنند. چون هر گونه تنشی در این خصوص باعث پنهان کاری نوجوانان می‌شود؛ به گونه‌ای که والدین هم نمی‌توانند از رفتار آن‌ها با خبر شوند.
بهتر است همه کارها مرحله به مرحله انجام شود. یعنی پس ازبهبود رابطه با نوجوان و داشتن روابط دوستانه با او باید بتوان به راحتی با او گفت و گوهم کرد.
مرحله بعد، آگاهی پدر ومادرها و نوع برخوردشان با نوجوان است. یعنی آن‌ها باید بدانند از چه موضعی باید برخورد کنند و در مورد چه چیزهایی باید با نوجوان گفت و گو کنند.
ندادن احساس گناه به نوجوان هم نکته مهم دیگری است که گاهی باعث می‌شود نوجوان به جای همراهی با والدین؛ بیشتر با آن‌ها لجبازی کند و بخواهد به نوعی به پدر و مادر خود ثابت کند که بزرگ شده و دوست ندارد کسی در کارهای او دخالت کند.
پدر و مادرها می‌توانند کامپیوتر یا موبایل را در محدوده زمانی خاصی و با مشارکت نوجوان در اختیار او قراردهند. چنین برخوردی نظر نوجوانان را خیلی بیشتر جلب می‌کند.
البته آن‌ها می‌توانند هر بار هم که نوجوان خلاف قول و قوانین وضع شده عمل کرد؛ امتیازی از او کسرکنند تا او نیز متوجه قاطعیت پدر و مادرش در اجرای قوانین شود؛ موضوع مهمی که حتماً باید به آن توجه شود تا نوجوانان هم خود را موظف به اجرای قوانین بدانند.