همشهری آنلاین - پریسا نوری: کلنگ ساخت کارخانه هاضم به عنوان نخستین گام تبدیل زباله‌های شهری به محصولی پاک و ارزشمند و مولد در زمینی به وسعت ۴ هکتار در شمال شرق تهران و محدوده آبعلی به زمین زده شد. این کارخانه سال ۹۳ در شرایطی افتتاح شد که انتظار می‌رفت با بهره‌برداری از آن به عنوان نخستین نیروگاه زباله سوز پایتخت علاوه بر کاهش حجم دفن زباله و تولید کمپوست، بخشی از انرژی برق پایتخت تامین شود، اما با گذشت ۲ سال فعالیت، به دستاورد مطلوب نرسید و بی‌سرانجام رها شده است.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
هاضم از نگاه مدیران وقت
آذر ماه سال ۸۹ برای اولین بار موضوع ساخت کارخانه تبدیل زباله به انرژی از سوی مدیران شهری وقت مطرح شد. کارخانه‌ای در محدوده منطقه۴تهران که شامل یک سوله پردازش زباله و ۱۶مخزن بتنی است و قرار بود در آنجا زباله‌های تر به عنوان منبعی برای تولید انرژی مورد استفاده قرار گیرد تا با ساخت این کارخانه، انرژی مورد نیاز این منطقه تأمین و به کاهش درآمدهای اضافی شهرداری، آلایندگی‌های زیست‌محیطی، افزایش درآمدهای شهرداری و... منجر شود. «حسن کریمیان» شهردار وقت منطقه۴ آن زمان اعلام کرده بود: «اینجا بزرگ‌ترین کارخانه تبدیل زباله به انرژی در خاورمیانه است. ۴ مگابایت برق توسط این کارخانه تولید خواهد شد. با این میزان از برق تولیدی می‌توان به روشنایی پارک‌ها و معابر منطقه کمک موثری کرد.» معاون خدمات شهری وقت شهرداری تهران نیز در بازدید از طرح گفته بود: «این اولین طرح در ایران و بزرگ‌ترین سایت در خاورمیانه است که تکنولوژی به‌کار رفته در این طرح براساس استاندارد CE اروپا و نوع سازه آن از نوع بتنی است. این سامانه دارای یک خط پردازش، اتاق کنترل، اتاق‌های پمپ و ۱۴ مخزن است و ظرفیت خط پردازش آن ۳۰۰ تن در یک شیفت کاری خواهد بود که پیش‌بینی می‌شود حدود ۲۰۰ تن آن به عنوان پسماند تر برای ورود به سیستم هاضم و بقیه آن به عنوان پسماند خشک بازیافت یا به عنوان سوخت استفاده شود.»
دستگاه‌ها مناسب نبودند
کارخانه تولید برق هاضم سال ۹۳ با ظرفیت تولید ۲ مگاوات در ساعت برق به بهره‌برداری رسیدکه این میزان تولید برق توان روشنایی ۲ هزار لامپ ۱۰۰ وات را داشت. آن زمان رسانه‌ها در انتقاد به میزان برق تولیدی نوشتند «براساس آمار وزارت نیرو میزان برق تولیدی از زباله آن‌قدر ناچیز است که حتی به یک‌درصد برق کشور هم نمی‌رسد و تنها ۰/۰۱۲درصد از برق کشور از طریق نیروگاه‌های زیست توده و بازیافت زباله به دست می‌آید.»
با این حال همین دستاورد اندک هم دوام چندانی نداشت و مدتی بعد منابع غیررسمی از تعطیلی کارخانه به دلیل مشکلات زیست‌محیطی خبر دادند. گمانه‌زنی‌هایی که آن زمان طرح شد و بعدها با تایید مدیران شرکت پسماند قوت گرفت این بود که دستگاه‌های کارخانه که با همکاری و مشارکت شرکت تیم کیان و به نمایندگی از یک شرکت ایتالیایی خریداری و نصب شده بود برای پسماندهای شهری مناسب نبوده و به این شکل پرونده کارخانه هاضم آبعلی بسته شد.
هاضم در راه است
با وجودی که پرونده کارخانه هاضم آبعلی برای همیشه بسته شد، اما پروژه‌های تولید انرژی از پسماند را با هدف کاهش دفن پسماند و ملاحظات زیست محیطی با استفاده از تجربه شکست پروژه قبلی، جزو برنامه‌های مدیران فعلی است. «شادی مالکی» معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در این باره می‌گوید: «قرار است تا سال ۱۴۰۳ با استفاده از تکنولوژی و استفاده از دستگاه پیرولیز و هاضم بخش زیادی از پسماندهای ورودی به آرادکوه را به برق تبدیل کنیم.» مالکی ادامه داد: «اجرای این موضوع با هدف کاهش پسماندهای ورودی آرادکوه به زیر ۱۰ درصد قطعی است اما هنوز نتیجه‌گیری درباره جانمایی و جزییات آن انجام نشده است.»
پروژه در یک نگاه
خوب است با فرآیند تبدیل زباله به انرژی در کارخانه آشنا شوید، مراحلی که شامل تفکیک زباله و تامین پسماندهای مناسب برای تغذیه هاضم‌ها، سیستم هضم بی‌هوازی و تولید بیوگاز، سیستم برق و انرژی و مرحله آخر سیستم تولید کود کمپوست و گرانول است.
- زباله تر در دستگاه‌های مخصوصی خرد و ریز می‌شود و سپس به مخزن «پریچمبر» یا پیش هاضم می‌رود که در اینجا مخزن زباله تر با آب مخلوط می‌شود و به مدت ۲ تا ۳ روز در مخزن باقی می‌ماند.
- پس از این مدت زباله‌ها وارد مخزن هاضم یا «دایجستر» می‌شود و ۳۰ تا ۵۰ روز در این مخازن باقی ماند. در یک محیط تاریک و دمای بالای ۳۵ درجه است باعث تولید گاز متان از زباله می‌شود.
- این گاز متان با استفاده از لوله‌کشی‌های ویژه کارخانه بعد از تصفیه به بیو گاز تبدیل شده و با خلوص ۶۰ تا ۷۰ درصد به ژنراتور منتقل می‌شود. ژنراتور با این سوخت گاز، برق تولید می‌کند.
- بخش آب و زباله‌ای که گاز متان از آن گرفته شده و به برق تبدیل می‌شود همچنان باقی مانده و به اصطلاح فنی کودآبه گفته می‌شود که این کودآبه به یکسری مخازن ویژه فرستاده و از آن کود کمپوست تولید می‌شود.
- پسماندهای خطرناک ۳۵۰۰مرکز درمانی پایتخت کجا می‌روند؟ | جمع‌آوری مبهم۷۵۰۰ مرکز تولید زباله عفونی
- زباله‌گردها در کوچه‌های آشتی‌کنان به دنبال چه می‌گردند؟ | مشقت‌های جمع‌آوری زباله از کوچه‌های پلکانی
- ایستگاه پسماند با مشکلات تفکیک‌نشده زیست‌محیطی | روزانه ۷۰۰تن زباله در اینجا تخلیه می‌شود
- چگونه زباله در خلازیر به مصیبت لاینحل تبدیل می‌شود