در رشته مطالب بعدی به تدریج به مرور این پیشرفتها میپردازیم:
۱- نسل بعدی واکسنهای mRNA
پیشرفتها در تولید، خالص کردن و تحویل سلولی RNA اکنون امکان تولید انواع واکسنهای از نوع mRNA برای طیف گستردهای از کاربردها از سرطان تا عفونت ویروسی زیکا را فراهم آورده است.
این فناوری باصرفه است و روند تولید آن نسبتا ساده است و میتواند به شیوهای نوین باعث ایجاد ایمنی در افراد شود. ظهور پاندمی کووید-۱۹ نشان داد جهان نیاز به واکسنی دارد که تولید سریع آن و کاربرد آن در سراسر جهان قابلانجام باشد. با توجه به اینکه پژوهشهای پیشین اساس این فناوری را ایجاد کرده بود، در دوران پاندمی کووید-۱۹ یک واکسن مؤثر برای این بیماری به سرعت ایجاد شد، به تولید انبوه رسید، تاییدیه گرفت و در کمتر از یک سال به کار گرفته شد.
این فناوری جدید تحولآِفرین بالقوه میتواند برخی از چالشآفرینترین بیماریها به سرعت و به طور مؤثر به کار رود.
فناوری mRNA فقط قابلیت استفاده در واکسنها را ندارد. مولکول mRNA یا RNA پیامبر میتواند هر پروتئینی را رمزبندی کند، بنابراین همان فناوری پایه را میتوان برای واداشتن بدن ایجاد پروتئینهایی به کار گرفت که میتوانند پاسخی درمانی ایجاد کنند. اثربخشی عالی بسیاری از داروهای پروتئینپایه مانند آنتیبادیها که در بیرون از بدن ساخته میشوند، کاملا ثابت شده است- اما مشکل این است که چنین داروهایی بسیار گرانقیمت هستند. با استفاده از فناوری mRNA میتوان زمان و هزینه تولید این داروها را بسیار کاهش داد، چون از این طریق بدن انسان کار تولید این پروتئینهای دارای خواص درمانی را انجام میدهد.
در شهریور ماه امسال، اعلام شد که یک واکسن جدید مالاریا تولیدشده بر اساس فناوری mRNA در دانشگاه آکسفورد بسیار مؤثر بوده است. یک کارآزمایی شامل ۴۵۰ کودک در بورکینافاسو نشان داد که سه دوز از این واکسن به علاوه یک دوز یادآور تا ۸۰ درصد در پیشگیری از عفونت اثربخشی دارد. مالاریا که بیش از ۴۰۰۰۰ نفر را در سال میکشد، به علت یک انگل تکسلولی به نام پلاسمودیوم ایجاد میشود که تا به حال تلاشهای گسترده برای ساختن واکسنی بر ضد آن ناکام مانده بود. اما واکسن آکسفورد از جمله چندین واکسن امیدبخش برای مهار بیماری است که یکی از علل اصلی مرگومیر کودکان در جهان است.
در آبان ماه هم نتایج آزمایش یک واکسن تجربی آنفلوانزا بر اساس فناوری mRNA اعلام شد که پاسخ ایمنی ناشی از آن باعث حفاظت در برابر همه انواع شناختهشده ویروس آنفلوانزا در حیوانات میشود. خانواده ویروس آنفلوانزا گسترده است و دست کم ۲۰ تبار شناختهشده دارد. واکسنهای فعلی آنفلوانزا حفاظت کوتاهمدت و بسیار محدودی ایجاد میکنند، اما هدف دانشمندان ساختن واکسنی «همگانی» بوده است که پاسخ ایمنی در برابر همه خانوادههای آنفلوانزا را افزایش دهد و فناوری mRNA میتواند برای رسیدن به این هدف کمک کند.