همشهری آنلاین- خدیجه نوروزی: زمستان های شهر با چرخی های لبوفروش و باقالی فروش همیشه برایمان گرم است انگار که حضورشان به هوای سرد زمستان حرارت می بخشد. چرا که در هوای سرد و برفی خیلی زود همه جای شهر را بخار لبوهای داغ، باقالی، ذرت مکزیکی، سیب زمینی کبابی، بلال تنوری ، شیر کاکائو و آش رشته می گیرد و آدم ها با سرهای فرو رفته در شال گردن، گوشه و کنار شهر در کنار این ایستگاه های خوشمزه زمستانه می ایستند و با خوردن خوراکی های زمستانی شان لذت می برند.
دیدن صحنه هایی که لبوفروش محل ملاقه مسی را پر می کند از شهد قرمز لبویی که در سینی روحی در حال قل زدن است و روی لبو قرمزهای درشتی که روی سیخ بهم چسبیده اند می ریزد تا داغ بماند و بخار هوس برانگیز و بوی مطبوعی که از این خوردنی خوشمزه در فضا می پیچد، محال است عابران رهگذر را به هوس خوردن نیندازد. هوا که سرد می شود تصویر سینی بزرگ دیگری که روی چرخ پر از دانه‌های باقالی است، هم هوش از سر می برد و هم ولع خوردن باقالی های داغ با ترکیب نمک، فلفل، گلپر و سرکه و بخار هوس انگیزی که از رویشان بلند می‌شود، را به جان رهگذران می اندازد. البته مدتی است سرچراغی چرخی هایی که خوراکی های زمستانی داغ می فروشند مانند سابق نیست و بازارشان به دلیل به صرفه نبودن درآمدها و گرانی مواد غذایی و مشتریان کم و مشکلات اقتصادی جامعه کم رونق شده است.
باقالی و لبو داغ خیابانی؛ می خری یا می روی؟
گرچه نمی توان از کنار مهمان های زمستانی خوشمزه و داغ خیابان های شهر بی تفاوت عبور کرد، اما گرانی های سرسام آور این روزها موجب شده لبوفروش ها و باقالی فروش های شهر مانند سال های قبل مشتری نداشته باشند. سال ۹۳ یعنی ۸ سال پیش قیمت ۱۰۰ گرم لبویی که در ظروف کوچک فروخته می شد هزار تومان بود و سال ۹۴ قیمت آن به ۲ هزار تومان رسید و باقالی ۳ هزار تومان شد. سال ۹۷ چرخی ها لبو و باقالی هایشان در ظروف کوچک را ۵ هزار تومان می فروختند تا اینکه بعد از ۳ سال که همه درگیر کرونا بودند و کاسبی های خیابانی در سطح گسترده ای جمع شد این قیمت درسال ۱۴۰۰ به ۱۰ هزار تومان رسید.
آنچه قابل تامل است بعد از ۸ سال حداقل قیمت لبوی زمستانی از هزار به ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان رسیده و چرخی ها آن را در ظرف های کوچک، متوسط و بزرگ با قیمت ۳۰، ۴۰ و ۵۰ تومان می فروشند. باقالی نیز با همین قیمت ها عرضه می شود که شاید بتوان گفت خرید این خوراکِی های نوستالژیک برای قشر ضعیف جامعه سخت شده است و افراد ترجیح می دهند پا روی ولع شان بگذارند. البته آنهایی که نمی توانند قید این مهمان های زمستانی خوشمزه را بزنند تعداد دفعات خریدشان را کاهش داده اند.
شیر بلال با چاشنی آب و نمک
شیربلال کبابی روی ذغال هم یکی از خوراکی‌های خوشمزه و خاطره‌انگیز زمستانی ِخیابانی است که معمولا با چاشنی آب و نمک که داخل سلطی ریخته شده سرو می‌شود و طرفداران زیادی هم دارد. اگر به سال ۹۵ برگردید شیربلال زغالی دانه ای دو هزار تومان بود اما قیمت الان دانه ای ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان است. البته چند سالی است که شیربلال تنوری هم به بازار آمده و بلال فروشان در تنورهایی که کنار بساط شان دارند، بلال تنوری با سس های متفاوت را با قیمت ۳۰ هزار تومان به مشتریان می دهند. یک بلال فروش سال ۹۵ حداقل روزی ۳۰ مشتری داشت اما الان این تعداد به روزی ۱۵ تا ۲۰ مشتری تقلیل یافته است.
سیب زمینی تنوری؛ ۳۰ هزار تومان
از زمانی که دستگاه کمپیر و فر در خیابان ها جاخوش کرده اند با امکانات مدرنی که دارند توانسته اند جای چرخی ها را بگیرند و از تعداد آنها در معابر بکاهند. در این دستگاه ها می توان بلال تنوری و سیب زمینی تنوری را بدون هیچ سختی به بهترین شکل پخت می شود و با افزودنی های خوشمزه برای مشتریان سرو کرد. با وجود این دستگاه ها منوی خوراکی های خیابانی پرطمطراق شده است. از نظر بسیاری از رهگذران هیچ چیزی مثل سیب زمینی تنوری شکم پر داغ و خوشمزه با قیمت ۳۰ هزار تومان نیست و لازم نیست دیگر برای خوردن سیب زمینی کبابی، آتشی به پا کنند یا منقل روشن کنند.
در کنار بساط این دستفروشان آش رشته با پیازداغ پرملات و کشک فراوان هم هست که کاسه ای ۳۵ هزار تومان می فروشند.
ذرت مکزیکی، سمبوسه، اسنک چند؟
ذرت مکزیکی، سبوسه و اسنک گرچه در تمام فصول سال طرفدار دارد اما خوردنشان در زمستان و در هوای سرد آنهم زیر برف و باران داغ داغ بیشتر می چسبد. این سه نوع خوراکی خوشمزه و داغ بیشتر از سوی پدر و مادرانی خریداری می شود که کودکان بهانه گیری دارند که هر چیزی را نمی خورند اما عاشق این نوع خوراکی هایی هستند که سس های متنوع خورده می شود. ذرت مکزیکی که در لیوان کوچک، متوسط و بزرگ فروخته می شود به ترتیب ۳۵، ۵۰ و ۷۰ هزار تومان، سمبوسه ۲۰ تا ۳۵ هزار تومان و اسنک ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان ( بسته به مواد مصرفی آن) به فروش می رسد.
چای لیوانی ۵ هزار تومان!
نوشیدن یک فنجان چای قندپهلو در این هوای برفی برای خیلی از رهگذران که در حال رفتن به سرکار هستند یا شب خسته بر می گردند، خیلی می چسبد و همین موجب شده تا کسب و کار چای فروشان در فصل زمستان رونق داشته باشد. در بساط چای فروشان چای، نسکافه و شیرکاکائو داغ هست که با قیمت ۵ تا ۱۰ هزار تومان می فروشند.
هر چه که هست عرضه این خوراکی های زمستانی زندگی را در شهر جاری تر کرده است هرچند که مشتریان آنها به اندازه سال های قبل نباشد.