همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: نوبت اول کنکور سراسری ۱۴۰۲ در روزهای ۲۹ و ۳۰ دی برگزار می‌شود و بیش از ۹۰۰ هزار داوطلب برای شرکت در آن ثبت‌نام کرده‌اند.
طبق مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور که خرداد امسال تصویب و در تیرماه ابلاغ شد، از سال ۱۴۰۲ دروس عمومی از کنکور حذف و سنجش آنها از طریق امتحانات نهایی صورت خواهد گرفت. یعنی داوطلبان کنکور فقط به پرسش‌های دروس تخصصی پاسخ می‌دهند و دروس عمومی از طریق سوابق تحصیلی آنها (معدل سه سال متوسطه دوم) ارزیابی می‌شود.
سابقه تحصیلی، همان نتایج امتحانات نهایی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم است که به‌صورت هماهنگ کشوری برگزار می‌شود. سهم این نمرات برای پذیرش در سال تحصیلی آینده (۱۴۰۳-۱۴۰۲) ۴۰ درصد قطعی است و سهم نمره کنکور نیز ۶۰ درصد خواهد بود.
در این میان تعدادی از کارشناسان آموزشی و نیز افرادی که سال‌ها در بدنه آموزش و پرورش کار کرده‌اند، با این بخش از مصوبه موافق نیستد و استدلال‌شان این است که نمره سوابق تحصیلی، هم مثل کنکور اضطراب‌زا خواهد شد و باری به بارهای روانی دانش‌آموزان اضافه می‌کند و هم آمار تقلب را خواهیم داشت.
نیاز نیست کنکور برای یک میلیون داوطلب برگزار شود
مهدی نوید ادهم، مشاور عالی پیشین وزیر آموزش و پرورش و دبیرکل سابق شورای عالی آموزش و پرورش می‌گوید: همه دعواهای کنکور همیشه مربوط به تعداد محدودی از رشته‌ها در تعداد محدودی از دانشگاه‌ها بوده که حداکثر ۱۰ درصد رشته‌های برترِ دانشگاه‌های برتر را شامل می‌شود. اما ما کل دانش‌آموزان را برای کل دانشگاه‌ها پای کنکور می‌آوریم. درواقع یک میلیون دانش‌آموز به علاوه خانواده‌های آنها را درگیر این پدیده می‌کنیم.
نوید ادهم می‌گوید: می‌شد مکانیزم‌هایی را طراحی کرد که در خیلی از رشته‌ها و خیلی از دانشگاه‌ها با همان نمره عادی و همان معدل مدرسه که معتبر هم هست، گزینش‌ها را انجام داد و فقط برای ۱۰ درصد رشته‌های برتر، کنکور را برگزار کرد و فقط برای حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر که استعدادها و ویژگی‌هایی دارند که واقعا نیاز است وارد دانشگاه شوند. نه برای یک میلیون نفر.
مشاور عالی پیشین وزیر آموزش و پرورش می افزاید: لذا اصل این بود که روند عادی درس خواندن بچه‌ها و نمره‌های عادی آن مبنا قرار گیرد. نه این که نمره سوابق تحصیلی هم بخواهد مثل کنکور اضطراب‌زا شود و باری به بارهای روانی بچه‌ها اضافه کند. الان نقدی که منتقدین مصوبه مطرح می‌کنند، این است که امتحانات نهایی هم مشابه کنکور شده و درحالی‌که خیلی‌ها تلاش داشتند کنکور حذف شود، مشکلات دوبرابر شده و این خطرناک است.
حداکثر ۱۰ هزار نفر باید وارد دانشگاه‌های برتر شوند
نوید ادهم می‌گوید: اگر کنکور، مسابقه و رقابتی برای تمییز نمرات افراد برای رشته‌های برتر و دانشگاه‌های برتر است، تعداد این افراد حداکثر ۱۰ هزار نفر است. حقیقت این است که فقط ۱۰ هزار نفر باید روی صندلی‌های این گونه دانشگاه‌ها باید بنشینند. ۱۰ هزار نفر هم نه، ۵۰ هزار نفر. نه اینکه یک میلیون نفر برای همه دانشگاه‌های برتر رقابت کنند.
وی ادامه می‌دهد: می‌پرسند این ۱۰۰ هزار نفر را چگونه شناسایی کنیم؟ جوابش ساده است؛ با نمره عادی مدرسه‌شان. همان امتحانات ۳ سال متوسطه که هر سال برگزار می‌شود. نقدشان این است که ممکن است نمره ها جابجا شود و معدل بعضی از دانش‌آموزان ناعادلانه توسط برخی معلمان بالا رد شود. ببینید این مساله در همه حوزه‌ها ممکن است وجود داشته باشد. به علاوه، عموم معلمان به اعتبار علمی و شغلی خود احترام می‌گذارند و دست به چنین اقدامی نمی‌زنند. خیلی از دانشگاه‌های دنیا وقتی دانشجو اپلای می‌کند، با تشخیص و اجازه استاد، آن دانشجو را می‌پذیرند. چون برای تشخیص استاد احترام قائلند. ما هم باید برای معلم خود احترام قائل شویم. حالا ممکن است این بین، یکی دو خطا هم اتفاق بیفتد.
دبیرکل سابق شورای عالی آموزش و پرورش البته این را بگویم که کنکور فعلی مدافعان جدی دارد. استدلال و توجیه بعضی از مدافعان این است که برگزاری کنکور به شیوه فعلی بهترین روش است و وقتی هم آسیب‌های روش فعلی را می‌شنوند، آن را می‌پذیرند اما راه حل و جایگزینی برایش ندارند. اما گروه دیگر، منافع‌شان در برگزاری کنکور است که که از آنها با عنوان مافیای کنکور یاد می‌شود.
بیشتر بخوانید؛
دو نوبته شدن کنکور مثبت است یا نه؟
دبیرکل سابق شورای عالی آموزش و پرورش درباره دو نوبته شدن کنکور هم می‌گوید: دو نوبته شدن کنکور سراسری برای داوطلبان فرصت خوبی است. چون دو بار فرصت دارند که در آزمون شرکت کنند و دو بار نمره بگیرند و نمره بهتر هم برای داوطلب لحاظ خواهد شد. اما با این مکانیزمی که پیش‌بینی شده، مشکلات اجرایی خواهد داشت و در اجرا با مشکل مواجه خواهد شد. مگر این که منابع مورد نیاز در اختیار آموزش و پرورش قرار داده شود.
او ادامه می دهد: آموزش و پرورش توان و ظرفیت اجرای کنکور را دارد، اما باید حمایت شود تا بتواند نیروهای انسانی مورد نیاز را روی کار بیاورد. چون برگزاری چنین مراسمی با تشریفاتی که دارد، یک مساله بزرگ است. خود امتحانات نهایی، یک هزینه بزرگ است و آموزش و پرورش به سختی آن را برگزار می‌کند و با این حال با تجربه چنددهه‌ای که دارد، هر سال آن را به خوبی برگزار می‌کند. اما کنکور دو مرحله‌ای بار جدیدی روی دوش آموزش و پرورش است و باید منابع آن تامین شود.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است این بخش از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سال آینده مورد تجدید نظر قرار گیرد، می‌گوید: از حالا نمی‌توان نظری داشت. باید منتظر باشیم یک بار برگزار شود تا ببینیم نتیجه چه خواهد شد.