درس گرفتن از تاریخ پهلوی هویت می سازد

همشهری آنلاین- فرشاد شیرزادی: گرچه اغلب مدعوین مراسم رونمایی کتاب «پهلوی بدون سانسور» روحانیان بودند اما اگر هم بر فرض محال اطلاع رسانی در این زمینه ضعیف بوده باشد، باید داست که این گونه رونمایی ها مخاطب و مشتری خاص خودش را دارد.

در این گزارش نگاهی کوتاه به رونمایی «پهلوی بدون سانسور» خواهیم داشت و گفت و گویی اختصاصی با قاسم تبریزی، تاریخ پژوه و مورخ و استاد تاریخ پهلوی اول و دوم کرده ایم.

رونمایی بدون حضور کارگردان

رونمایی امروز کتاب «پهلوی بدون سانسور» کم رونق نبود اما چند غایب بزرگ داشت. یکی از مهم ترین این غایب ها محمدرضا ورزی، کارگردان سریال «معمای شاه» بود که حال بنا به هر دلیل در این مراسم شرکت نکرد. اما مدعوین ضمن خواندن بخش هایی از کتاب وهر  یک با ذکر گفتار کوتاهی درباره تاریخ پهلوی به جشن امضای کتاب و نوشتن یادگاری روی تخته شاشی پرداختند.

حجت الاسلام راجی، جزو یکی از مدوین بود که روی تابلو را به افتخار امضاء کرد. ما پیش از هر چیز سخن یکی از مهم ترین و تأثیرگذار ترین چهره تاریخ انقلاب، یعنی قاسم تبریزی که چهره آشنایی در مستند «زندگی و زمانه هویدا» مسحوب می شود، منعکس کرده ایم. این مراسم در دهه فجر و به مناسب سالگرد چهل و چهارمین پیروزی انقلاب در تالا ملت کاخ سعدآباد تهران برگزار شد.

گفت و گوی ما را با تبریزی بخوانید:

آیا این کتاب را خوانده اید؟

پیش از مراسم رونمایی کتاب فرصت این را پیدا نکردم که کتاب را به دقت مطالعه کنم اما جزو اولویت های کاری ام قرار می دهم که این کتاب را با طیب خاطر بخوانم.

این مقطع تاریخی یعنی پهلوی اول و دوم از حیث محتوایی چه اهمیتی دارد و چگونه می تواند تاریخ ساز باشد؟

خوشبختانه حرکتی مثمر ثمر در راستای تدوین و تبیین کتاب های تاریخی در سطوح مختلف برای ذائقه ها و طیف های گوناگون جامعه شروع شده است. این آغازینه راه را می توان به فال نیک گرفت و بسیار خجسته دانست. برخی از نویسندگان که خودشان اهل هنر و ادبیات اند، آن مطالب تاریخی را با طرح ها و ادبیات نوین برای ذائقه نسل جوان شیرین و قابل خواندن جلوه می دهند. متأسفانه همان طور که گفتم پیش از این جلسه فرصت نکردم این کتاب را بخوانم اما چند فصل از آن را در همان زمانی که در اختیارم بود، به شکل عمیق مطالعه کردم.

در همین حد کتاب از چه عیاری برخوردار است؟

به گمانم کتاب به خوبی تدوین شده. امیدوارم در جلدهای بعدی هم که این جلد، جلد نخست این کتاب است، همین تسلسل ادامه یابد. همینجا می خواهم درخواستی از نویسنده محترم کتاب داشته باشم که اگر خودش هم نمی تواند کسانی را پیدا کند تا چنین کتاب هایی برای کودکان بنویسند و منتشر کنند. ما شاید بیش از هر چیز نیاز داریم که کودکان و نوجوانان از تاریخ کشورشان مطلع باشند و بیش و کم حتی بچه هایی که هنوز به مدرسه نمیی روند به واسطه از هنر، عکس و داستان و روایت پهلوی اول و دوم ازز تاریخ بیاموزند.

برای بچه های قبل از دبستان چه بسترسازی هایی می توان کرد؟

برای بچه های این سنین باید فضایی فراهم کرد که از زمانی که شخصیت آنها شکل می گیرد، به وقایع آگاه باشند.

این مسایل به زبان رسا چیست؟

آگاهی و بینش برای بچه ها مهم است. خانمی فرانسوی سال ها پیش مسلمان شده بود و حدود 40 سال است که در ایران زندگی می کند. ایشان داستان کوتاهی از شهید مطهری نقل می کند. آیت الله مطهری در آن زمان به مکتب می رفت و شبی مهتاب همه جا را فراگرفته بود. این خانم به گمان اینکه صبح شده جلو در قفل مکتب خانه می نشیند و تا صبح آنجا زمان خودش را سپری می کند و خوابش هم می برد. او این روایت را داستانی بازگو می کند و از قضا چه زیبا از آب در آمده است. او در این کتاب به زیبایی روایت می کند و مثلاً می نویسد: «در این زمان کبوترها کجایند. یا قمری ها کجا رفته اند. پروانه ها به دنبال او می گردند و پدرش نگران است. دست آخر فردی از روستا در حال گذر کردن او را آنجا می بیند و البته داستان ادامه دارد.

ایشان با نوشتن این کتاب روح و عشق به مطالعه را در ذهن و جان مردم ایران زنده می کند. او که بچه دبستانی بیش نبوده زمان ها بعد این داستان را به نگارش در می آورد و به قلمی درخشان از عهده همه کارها و تکنیک ها برمی آید.

این گونه داستان ها برای آیندگان چه تأثیری دارد؟

شخصیت می سازد. جامعه ما نیاز دارد که هویت ببخشد. مشکل اصلی امروز ما بحران هویت است. طرف نمی داند که پیرو چه کسی باشد و اصلاً چه سخنی بگوید. نمی داند کجا هست و به کجا خواهد رفت و اساساً هدفش از زندگی چیست. تاریخ در این برهه زمانی این هویت را به آنها بازشناسایی می کند. در واقع درس گرفتن از تاریخ پهلوی هویت منسجم و یگانه می سازد.

• گزارش بی پرده از واقعیت جنگ جهانی اول | هیتلر همه نسخه های این کتاب را سوزاند
• انتشار ۴۰ کتاب چاپ اولی سینمایی در پاییز امسال| هنری که ققنوس وار برمی خیزد و راهش را ادامه می دهد| اتفاقات بازار کتاب را کم رونق نکند

سخنان نویسنده

جبار امرائی، نویسنده و تدوین گر «پهلوی بدون سانسور» گفت: گزیده ای که انتخاب کردم و آن را نوشتن سال ها ذهن و زبان مرا به خود مشغول کرده بود. از منابع و تاریخ بهره بردم تا این کتاب را بنویسم. در این کتاب سعی کرده ام از گزیده های معتبر تاریخی بهره ببرم. کتاب به شکلی است که هر مخاطبی با هر نحله فکری و تفکر سیاسی آن را بخواند زمین نمی گذارد. روایت پهلوی روایتی دروغین بود که منجر شد میلیون ها نفر در سال 57 به خیابان ها بیایند.

مخاطبان کتاب با مطالعه گزارش ها در خواهند یافت که این حجم از محتوا در تعریف و تمجید رژیم پهلوی مبالغه آمیز است و در بستر شبکه های مجازی، دروغی بیش نیست. کتاب های تاریخی معمولاً با تحلیل و تفسییر همراه اند و این تحلیل و تفسیر تعمیق یافته. اما به گمانم این شیوه هم مخاطب را خسته می کند و او را در وادی ای تنها رها می کند. در این کتاب سعی شده ساده و بی پیرایه، با مدد طرح و تصویرهای جذاب و جالب و به جا، کتاب جذابی به مخاطبان معرفی شود تا هم از خواندنش لذت ببرد و هم سواد سیاسی شان افزون شود.