به گزارش همشهری آنلاین، وابستگی آنها به این مواد به حدی است که محال است بدون آرایش کردن وارد جمعی شوند. گاهی این آرایش‌ها به‌قدری تند و غلیظ می‌شود که از میان رنگ‌های مختلف به سختی می‌توانید چهره واقعی فرد را در ذهن‌تان ترسیم کنید.
از هرکدام‌شان که بپرسید چرا آرایش می‌کنند، دلایل خودش را دارد. یکی عاشق آرایش کردن است، دیگری دوست دارد زیباتر شود، آن یکی هم به توصیه دیگران و یافتن همسر و... اقدام به این‌کار می‌کند اما چرا بعضی از زنان و دختران بیش از حد آرایش می‌کنند؟ همشهری تندرستی همین سوال را از سه متخصص پرسیده است. پاسخ‌های آنان را بخوانید.
دکتر پرویز رزاقی روان‌شناس و مدرس دانشگاه آزاد
مشکل در کمبود عزت نفس است
به اعتقاد من یک علت زیاده از حد آرایش کردن بعضی از خانم‌ها، یاد گرفتن این رفتار است. یعنی این رفتار و این روش را از ابتدای نوجوانی و به دلیل الگوبرداری از مادر و خواهر خود انتخاب کرده‌اند. آرایش کردن بخش تفکیک‌ناپذیر آنان شده و ممکن است برای جلب توجه دیگران هم نباشد.
علت دوم برمی‌گردد به اعتماد به نفس. یعنی خیلی‌وقت‌ها افراد با آرایش کردن یک هویت جدید پیدا می‌کنند و احساس رضایتمندی و خشنودی به آنها دست می‌دهد. فرد با این‌کار احساس کمال می‌کند. انگار به آن چیزی که می‌خواهد رسیده است. احساس می‌کند با آرایشی که می‌کند، به آن زیبایی که به دنبالش است دست پیدا کرده است. احساس می‌کند متفاوت با دیگران است. ضمن اینکه نیازی هم به نگاه و توجه دیگران نخواهد داشت. او برای دل خودش آرایش می‌کند تا به آن زیبایی که دوست دارد برسد. همین‌که احساس رضایتمندی به او دست می‌دهد کافی است و اصلا برایش مهم نیست که بقیه او را ببینند یا نبینند.
البته ما نباید اینطور به موضوع نگاه کنیم که حتما کسی که بیش از حد آرایش می‌کند، الزما کمبودی در زندگیش دارد. من سعی می‌کنم نگاهم به این موضوع متفاوت از بقیه باشد. چرا که هستند کسانی‌که این نگاه را دارند و برای دل خودشان آرایش می‌کنند یا لباس می‌پوشند. حالا شاید به نگاه خاص دیگران هم اهمیتی ندهند. چند روز پیش خانمی به من مراجعه کرده بود که آرایش زیاد و لباس نامناسبی به تن داشت. آمد و به من گفت که بقیه به او نگاه می‌کنند. می‌گفت که من برای دل خودم این‌کارها را می‌کنم و حتی روابط خارج از عرفی هم با دیگران ندارم.
آرایش کردن در کشورهای خارجی، متفاوت از ایران است. خانم‌های کشورهای خارجی نگاه متفاوتی به مقوله آرایش کردن بیش از حد دارند. به طور مثال در کشورهای توسعه‌یافته انجام چنین کاری را زشت می‌دانند. در نگاه آنها زن یا دختری که بیش از حد آرایش کند، شهروند خوبی نیست و متعلق به گروه‌های خاصی است.
انجام آرایش‌های غلیظ تبعات منفی هم به همراه دارد. اولین اتفاقی که می‌افتد این است که ارضای نیاز کاذبش باعث می‌شود تا نیاز او به سازندگی و موفقیت با مشکل مواجه شود. یعنی در دوران نوجوانی باید یک چیزی خلق کند و سبب بروز تحولی در پدیده‌ها شود، اما به جایش می‌آید و با آرایش کردن، خودش را از هدف اصلی که همان سازندگی و موفقیت است دور می‌کند. چنین خانم‌هایی به دلیل آرایش غلیظی که دارند، چون آسیب‌های رفتاری و کلامی متوجه آنها می‌شوند، حتما باید مراقب خودشان باشند.
پسران جوان هم از آسیب‌های آرایش‌های غلیظ برخی بانوان در امان نیستند. این مساله مخصوصا روی پسرهایی که هنوز به پختگی لازم نرسیده‌اند، تاثیر بیشتری دارد. آرایش غلیظ بعضی از خانم‌ها باعث می‌شود تا پسر به جای اینکه به خلاقیت فکر کند، به آرایش‌های خاص آنها نگاه کند. مواردی داشتم که از آرایش غلیظ خانم‌ها لذت می‌بردند. مادری آمد و گفت که بچه من دیر به خانه می‌آید. از دانش‌آموزم علتش را پرسیدم گفت که از دیدن آرایش غلیظ خانم‌ها کیف می‌کند و فقط برای دیدن زیبایی‌هایشان آرام حرکت می‌کند و به همین علت است که دیر به خانه می‌رسد.
عامل اصلی، توهم خودزشت‌انگاری
دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس اجتماعی
از دیرباز تاکنون و در طول تاریخ، زنان و مردان همیشه مطابق با شرایط روز و امکانات موجود، اقدام به آرایش کردن و زیباتر شدن می‌کردند. اصولا آرایش کردن به قصد جلوه بهتر داشتن صورت انجام می‌شود و در این میان خانم‌ها استقبال چشمگیری از آن می‌کنند. از نگاه رفتارشناسی، علت آرایش کردن را می‌توان در محورهای زیر جست‌وجو کرد.
آرایش به قصد زیباتر شدن در مهمانی‌ها یا مجالس مشابه که یک امر عادی و طبیعی محسوب می‌شود. آرایش به حد افراط و زیاده‌روی حتی برای خرید جزئی‌ترین ملزومات زندگی همچون نان و سبزی. آرایش به قصد رقابت و چشم و هم‌چشمی و یا بزرگ‌تر جلوه کردن از سن خود.
البته رفتارشناسان دلایل مختلفی را برای آرایش کردن بانوان ذکر می‌کنند. عده‌ای می‌گویند علتش این است که خانم‌ها فقط صورتشان بیرون است. عده‌ای دیگر نیز اعتقاد دارند چون فرصت‌های دیگری در اختیار زنان و دختران نیست، آنها در خیابان‌ها و معابر آرایش خود را به نمایش می‌گذارند.
اما بر اساس مشاهدات و پژوهش‌هایی که بنده در این زمینه داشتم، مهم‌ترین علت گرایش بعضی از خانم‌ها به آرایش بیش از حد، توهم خودزشت‌پنداری است. کسی که خود را زیبا بداند، نیازی به آرایش‌های مصنوعی ندارد. بنابراین بخشی از زنان و دختران تصور می‌کنند با آرایش زیاد معایب چهره‌شان پوشیده می‌شود. در حالیکه ۸۵ درصد لوازم آرایش موجود در بازار ایران، تقلبی است و کشور ما در مصرف لوازم آرایش، مقام هفتم دنیا و در آسیا مقام دوم را به خود اختصاص داده است. در بسیاری از کشورهای اروپایی، دختران و زنان جوان تا ۴۰ سالگی یا آرایش نمی‌کنند یا اگر به جهاتی قصد این‌کار را داشته باشند، بسیار ساده و کم‌رنگ این‌کار را انجام می‌دهند.
به جای آن بانوان بالای ۵۰ سال، آرایش می‌کنند. بانوان اروپایی و آمریکایی بر این اعتقاد هستند که دختران جوان زیبا هستند و نیازی به استفاده از لوازم آرایشی ندارند. با آنکه از نظر علم روان‌شناسی، لوازم آرایشی و ابزار آن همچون موی مصنوعی، مژه مصنوعی و یا نگین‌ها و فلزات مورد استفاده در دندان‌ها و چهره یک عمل موقت است اما برای بدن زیان‌های مختلفی از جمله ریزش مو، پیری پوست، اختلالات کبدی و هورمونی و جذب فلزات خطرناک به بدن و ده‌ها عارضه خطرناک دیگر را بر اثر مصرف زیاده از حد لوازم آرایشی تقلبی به همراه دارد.
متاسفانه شوهران بسیاری از زنان ایرانی آنها را نمی‌بینند. برای اینکه وقتی شوهرشان به خانه می‌آید، زنان خسته از کار روزانه بدون توجه به سر و وضع خود در خانه حضور دارند اما همین‌ها وقتی می‌خواهند برای خرید یک زیپ به خیابان بروند، انواع و اقسام لوازم آرایــشی را مصــــرف می‌کنند، در حالیکه این رفتار از نگاه روانی، وارونه‌کاری است. زنان باید جلوه‌های زیبایی خود را برای شوهرانشان به نمایش بگذارند نه مردان و پسران بیگانه در خیابان.
اما متاسفانه زنان و دختران الگوهای رفتاری نادرستی را از والدین خودشان گرفته تا هنجار سازانی همچون هنرپیشه‌ها و امثال آنها و روش‌های نادرست در جامعه را دنبال می‌کنند. با توجه به اینکه در کشور ما، بانوان و زنان به‌طور اکثریت از زیبایی نسبی برخوردار هستند اما قدر خود را نمی‌دانند و با جراحی‌های مختلف و لوازم آرایشی چهره خود را تغییر می‌دهند، به‌طوری که بعضی اوقات شناخت‌شان برای نزدیکانشان دشوار می‌شود.
عقده خودزشت‌انگاری، ترس از تمسخر دیگران و همچنین نگرانی از عقب ماندن از قافله آرایش‌کرده‌ها، بسترهای فکری بخشی از زنان و دختران جامعه ما است. آرایش بیش ازحد تبعات و عوارض خاص خودش را هم به دنبال دارد. اولین عارضه آن خروج ارز در قبال ورود لوازم آرایش قلابی به کشور است.
دومین زیان این حرکت، ایجاد تزلزل در ارکان خانواده است. وقتی یک مرد در خیابان این مانکن‌های رنگ روغن‌زده را می‌بیند و در خانه همسر خود را ساده ملاحظه می‌کند، در مقام مقایسه برمی‌آید. به هر حال انسان در معرض فریب شیطان است و همین مساله ممکن است سبب ایجاد روابط فراخانواده‌ای شود. آرایش بیش از حد، غیر از تحریک مردان متاهل، تحریک پسران مجرد را نیز در پی دارد، به طوری‌که بعضی از آنها به خاطر جنون شهوت ممکن است حتی دست به جنایت هم بزنند.
کمبودهای عاطفی شان را برطرف می‌کنند
محمدرضا دژکام، روان‌شناس
به نظر من کسانی که آرایش‌های غلیظ می‌کنند یا جراحی‌های مختلف با هدف زیباترشدن انجام می‌دهند، دوست دارند در کانون توجه باشند. یکسری خلاءهای عاطفی- احساسی، محبت و عدم توجه از سوی خانواده و همسر باعث می‌شود تا آن خانم موجودیت خودش را به نحوی نشان بدهد و به همه بگوید که من هستم و به عنوان انسان، وجود خارجی دارم.
به همین علت هم دوست دارد آرایش بیشتر از حد طبیعی داشته باشد تا توجه دیگران را به خود جلب کند. البته جلب توجه کردن دیگران تا اندازه‌ای خوب است، ولی اگر از اندازه‌اش خارج شود، اختلال روحی و روانی محسوب می‌شود. چنین خانم‌هایی از مکانیسم دفاعی به نام جبران استفاده می‌کنند تا یکسری از کمبودهایشان را از طریق آرایش کردن بیش از حد برطرف کنند. خانم‌هایی که آرایش غلیظ می‌کنند، اصلا به بُعد منفی موضوع نگاه نکرده و به این فکر نمی‌کنند که ممکن است دیگران تصور کنند او مشکل اخلاقی دارد.
آرایش غلیظ شاید برای یک مدت کوتاه برای خانمی که این‌کار را انجام می‌دهد، خوشایند باشد اما در درازمدت تبعات منفی دارد. تصوراتی که مردم درباره او خواهند داشت، مطلوب نخواهد بود و شاید چهار خانم در مهمانی به خانمی که آرایش غلیظ می‌کند بگویند که تو با این‌کار ممکن است همسر ما را از راه به در کنی.
در یکی از مشاوره‌هایم خانمی به من مراجعه کرد و گفت که شوهرش به زنانی که بیش از حد آرایش می‌کنند، نگاه می‌کند. خانم هم به شوهرش می‌گوید چرا به من که زیبایی‌ام طبیعی است نگاه نمی‌کنی؟ شوهرش هم در جواب می‌گوید که اگر می‌خواهی نگاهت کنم، باید مثل آنها آرایش کنی و لباس بپوشی. خانم هم که مقید بود به شوهرش گفت که نمی‌تواند این‌کارها را انجام بدهد. همسرش هم در پاسخ گفته بود که اگر مثل آنها لباس نپوشی و آرایش نکنی من هم به سمت زن‌های دیگر می‌روم.
خانم هم از روی ناچاری و برای جذب شوهرش همان‌کارها را انجام داد. با این وجود باز هم شوهرش تغییری نکرد. بعدا فهمیدیم که همسر این خانم ذاتا مشکل دارد. خانمی که همیشه در حال آرایش کردن است، وقتی آرایش ندارد درست مثل این است که چیزی گم کرده باشد و این خوش‌آیند نیست. این یعنی اینکه از خویشتن خودمان جدا شده‌ایم.
ماسک زده‌ایم و اگر ماسک و نقاب را از صورتمان برداریم، قبولمان ندارند. آرایش کردن بیش از حد به نوعی خودفروشی روانی است. اینگونه خانم‌ها روح و جسم‌شان را به تفکرات دیگران می‌فروشند، عزت نفس ندارند و خود را به‌راحتی بازیچه دست دیگران قرار می‌دهند.
منبع: ویژه‌نامه سلامت و بهداشت - تندرستی - نیمه اول اسفند ۱۳۹۲