همشهری آنلاین- فرشاد شیرزادی: در آستانه برگزاری امتحانات دانش‌آموزان و در حالی که تنها یک ماه به برگزاری نمایشگاه سی و چهارم کتاب تهران باقی مانده است، قیمت هر بند کاغذ چاپ و تحریر از یک میلیون و ۳۲۰ هزار تومان به بندی به یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان رسید. قیمت کاغذ تحریر هم از بندی یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید.
علیرضا رئیس دانا، مدیر انتشارات نگاه، مسعود کازری، مدیر انتشارات کتاب خورشید و محسن فرجی مدیر نشر خزه از بالا رفتن قیمت کاغذ گلایه دارند. این در حالی است که ناشران و کتابفروشان از ۱۴ فروردین جملگی از بالا رفتن قیمت کاغذ و مقوا استقبال نمی‌کنند و این دست‌کم در پایین‌ترین اشل به این معناست که قیمت کتاب، این کالای فرهنگی و به قول نخبگان، «غذای روح» در نمایشگاه کتاب امسال بالاتر خواهد رفت. در عین حال کارشناسان بازار کاغذ، ورود یک محموله دو هزار و ۵۰۰ تنی کاغذ تحریر تا پایان فروردین را دلیل احتمالی تعدیل قیمت کاغذ ارزیابی می‌کنند. این در حالی است که فعلاً تنها کاغذ تولید داخل توسط کارخانه مازندران تولید می‌شود و کفاف نیاز بازار را نمی‌دهد.
کاغذ مازندران چقدر تولید داشت؟
سال گذشته کاغذ مازندران ۳۸ هزار و ۵۰۰ تن کاغذ تحریر تولید کرد و برای سال جاری نیز تولید ۵۰ هزار تن را در دستور کار قرار داده است. اما دو ناشر، علیرضا رئیس دانا و محسن فرجی کاغذ مازندران را بدون کیفیت ارزیابی می‌کنند. این دو ناشر می‌گویند: «کاغذ مازندران پرز دارد و به همین دلیل کیفیت خوبی برای چاپ ندارد. به همین دلیل ناشران برای چاپ کتاب رغبتی به استفاده از کاغذ مازندران ندارند.
کاغذ پارس کجاست؟
علیرضا رئیس دانا می‌گوید: «تنها کاغذی که در داخل ایران تولید می‌شد و قدرت رقابت با نمونه‌های مشابه خارجی داشت، کاغذ پارس بود. این کاغذ پرز نداشت و پس از چاپ هم موج برنمی‌داشت. اما سال‌هاست به عنوان ناشر پیشکسوت خبری از سرانجام کارخانه کاغذ پارس ندارم.»
ما ناشران گزیده کاریم
مسعود کازری، مدیر انتشارات کتاب خورشید می‌گوید: «صد البته وضع ما با ناشرانی که به شکل انبوه کتاب چاپ می‌کنند، متفاوت است. ناشرانی که مدام کتاب‌هایشان تجدید چاپ می‌شود با ناشران خصوصی ساز و کار متفاوتی دارند و بیشتر و با مشکلات انبوه‌تر روبه‌رو خواهند بود. ما معمولاً در ترجمه و تألیف به دلیل افت تقاضای بازار خرید پس از کرونا، دست به عصا در عرصه گام برمی‌داریم.»
جای خالی کاغذ «بالک»
مسعود کازری، می‌گوید: «طی ماه‌های اخیر سال گذشته غیر از کاغذ مازندران هیچ کاغذ دیگری دریافت نکرده ایم. این تسلسل از یکسال پیش آغاز شد و کاغذ مازندران را عرضه کردند. این موضوع کاغذ باعث شده که تولید ما هم به سادگی متوقف شود. قیمت کاغذ بندی یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان اصلاً در این بازار کتاب خریدار نخواهد داشت و برای ناشر و مشتری بسیار گران تمام می شود. در حقیقت شرایط بحرانی اقتصادی اجازه نمی‌دهد که ما به سادگی و با قیمتی معقول‌تر کاغذ بالک خریداری کنیم. دولت می تواند برای کمک به ناشران با قیمت معقول همان کاغذ بالک سوئدی یا نروژی را وارد کند تا گره از مشکلات ما گشوده شود.»
بازار موجود کشش چنین قیمتی را ندارد
وی درباره تجربه انتشارات کتاب خورشید طی ماه های اخیر گفت: «من البته نه کاغذ مازندران گرفتم و نه با آن کاغذ کتاب چاپ کردم. در حقیقت طی ماه های اخیر همچنان با بالا رفتن قیمت کاغذ، کاغذ را با قیمت بندی یک میلیون و ۳۲۰ هزار تومان خریدم. بازار موجود کشش چنین قیمتی را ندارد یا دست کم برای کتاب‌های ما و ناشری مثل من چنین است.»
تیراژ ۱۰۰ نسخه شده است
محسن فرجی، مدیر نشر خزه می‌گوید: «علناً تیراژ کتاب از ۲۵۰ و ۳۰۰ نسخه هم پایین‌تر آمده و برخی ناشران با ۱۰۰ نسخه کتاب چاپ می‌کنند و همین تعداد هم در انبار خاک می‌خورد.»
علیرضا رئیس دانا نیر توضیح می‌دهد: «در این بازار به واقع کم مخاطب کتاب توزیع می کنم اما تیراژ کتاب ما به شدت پایین آمده. اگر راستش را بخواهید تیراژ کتاب های منِ ناشر نامدار به ۲۰۰ نسخه تقلیل یافته.»
- کلاسیک‌ها، مادرانی که نوروز باید به دیدنشان برویم| ترجمه‌های درخشان را پیدا کنید
- داستایوسکی تفاوت بارز انسان‌ها را بیان می‌کند| «روان‌درمانی اگزیستانسال» را پیشنهاد می‌کنم
ورود کاغذ سوئدی و نروژی راهکار میان مدت
به گفته ناشران ورود کاغذ بالک خارجی از نوع سوئدی یا نروژی توسط دولت می‌تواند مشکلات را تا پایان نمایشگاه سی و چهارم حل و فصل کند و مشکل پیش روی ناشران را بردارد. البته برای حل مشکل کاغذ باید به تولید فکر کرد و کاغذهایی که مناسب چاپ باشند. امروز بسیاری از ناشران به جای کاغذ بالک برای چاپ همچنان از کاغذ تحریر استفاده می‌کنند. با این وضع حتی کتاب‌هایی که مدام تجدید چاپ می‌شوند، با قیمت سرسام‌آوری بالا خواهند رفت که دیگر دست مخاطب نیمه حرفه‌ای به آن نخواهد رسید.