به گزارش همشهری آنلاین، در حال حاضر مازندران بعد از گیلان پیرترین استان کشور به شمار می رود و از سوی دیگر داده های آماری نهادهای متولی امر بیانگر این است که روند پیری جمعیت مازندران حدود سه دهه آینده آنچنان گریبانگیر این استان خواهد شد که در آنزمان چهره های پیر بیشتری به نسبت چهره های جوانان، نوجوانان و میانسال را در جامعه شاهد خواهیم بود.
سرعت پیری جمعیت مازندران هم اکنون آنچنان بالاست که میانگین های کشوری را در نوردیده است به طوریکه میانگین جمعیت سالمندی کشور حدود ۱۰ درصد است و این رقم در استان ۱۵ درصد است و متاسفانه مازندران در این حوزه جزو استان عنوان دار کشور به شمار می رود و با نگاهی به آمارهای موجود این مساله دور از ذهن نیست که ناقوس پیرترین استان های برای چند سال آینده مطمنا برای مازندران نواخته خواهد شد.
در همین حال با روند سریع سالمندی پیش رو در مازندران، این استان از نظر میزان زاد و ولد نیز وضعیت مطلوبی ندارد و داده های آماری و گفته های مسوولان ارشد استان نیز آن را تایید می کند.
استاندار مازندران سی ام اردیبهشت ماه در نشست ستاد جوانی جمعیت در ساری گفت : ۳۰ هزار و ۲۰۳ واقعه ولادت در سال ۱۴۰۰ در استان به وقوع پیوست اما در سال ۱۴۰۱ ولادت‌های استان ۲۸ هزار و ۵۵۲ واقعه بوده که این آمار ۵.۵ درصد کاهش داشت.
سید محمود حسینی پور افزود: ۲ هزار و ۱۲۷ واقعه ولادت در فروردین ۱۴۰۱ در استان به وقوع پیوست اما در فروردین ۱۴۰۲، ۲ هزار و ۹۴ ولادت را دراستان شاهد بودیم که ۱.۶ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
مقام عالی دولت در مازندران تصریح کرد: ۹۱ درصد ولادت‌های استان در سال ۱۴۰۱ مربوط به فرزندان اول و دوم بوده و تنها ۹ درصد ولادت‌ها مربوط به فرزندان بعدی بودند که نشان دهنده تمایل کم خانواده‌ها به فرزندان سوم به بعد بوده است.
آمارهای ثبت احوال در ارتباط با جمعیت سه‌میلیون و ۲۸۳ هزار و ۵۸۲ نفری مازندران براساس آخرین سرشماری نفوس و مسکن نشان می‌دهد که از سال ۱۳۹۴ تا سال ۱۴۰۰ تعداد موالید در این استان با ۳۵ درصد کاهش از ۴۶ هزار و ۴۶۶ نفر به ۳۰ هزار و ۲۰۳ نفر رسید و میزان باروری کلی هم در استان در این دوره زمانی از ۱.۵ به ۱.۲ کاهش یافت.
کاهش قابل توجه موالید و فرزندآوری در مازندران و رسیدن نرخ رشد به ۱.۲ درصد طی یک دوره ۶ ساله در حالی است که میانگین نرخ باروری در کشور بیشتر از ۲ است و در واقع نرخ باروری در مازندران به نصف میانگین کشوری رسیده است.
میزان باروری عمومی هم در استان در سال ۱۴۰۰ به کمتر از ۳۰ در یک‌هزار تولد برای خانم‌هایی که در سن باروری هستند، رسید در حالی که این رقم در سال ۱۳۹۰ طبق آمار ثبت احوال ۵۰ در یک‌هزار تولد بود.
طبق گزارش‌های رسمی مرکز آمار ایران هم نرخ رشد جمعیت در مازندران طی سه دهه گذشته همواره از میانگین کشوری کمتر و از دغدغه‌های برنامه‌ریزان استان بوده است. به عنوان نمونه طی نخستین سرشماری جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۵، نرخ رشد جمعیت در کشور ۳.۹ درصد و در استان مازندران ۳.۷ درصد بود که در سرشماری سال ۱۳۹۵، نرخ رشد جمعیت در کشور به ۱.۷ درصد و در استان مازندران به ۱.۳ درصد تنزل پیدا کرد.
همچنین طبق اعلام دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور، مازندران با ۱۳.۲۶ درصد جمعیت سالمند پس از استان گیلان دومین استان پیر کشور به لحاظ جمعیتی به شمار می‌رود.
مسوولان مازندران هم مانند کارشناسان معتقدند که یکی از دلایل اساسی در کاهش نرخ زادآوری در استان سوای موضوعات اقتصادی، معیشتی و فرهنگی، آسیب‌های اجتماعی و افزایش طلاق و کاهش ازدواج در بین جوانان است چرا که طی سالهای ۱۳۸۷ تا سال۱۴۰۰ تعداد موارد ازدواج در مازندران در مقایسه با مدت مشابه ۱۳ سال قبل آن ۴۴.۸ دهم درصد کاهش و میزان طلاق هم در این مدت ۵۴.۳ دهم درصد افزایش یافته است.
همچنین متوسط سن خانم‌ها و آقایان در مازندران در زمان ازدواج اکنون به ترتیب حدود ۲۷ و ۳۱سال رسیده در حالی که این رقم در کشور به ترتیب ۲۵ و ۲۹ سال است. این آمار به زبان عامیانه‌تر بدین معنا است که متوسط سن ازدواج در استان ۲ سال از میانگین کشوری بالاتر است. سن ازدواج در سال ۱۳۹۰ در استان برای آقایان و خانم ها به ترتیب ۲۶ و ۲۱ سال بود.
تحلیل داده‌های آماری ثبت احوال هم نشان می‌دهد که در ۴۵ سال گذشته جمعیت کشور حدود ۱۰ سال و جمعیت مازندران ۱۵ سال پیرتر شده که براساس برآوردها اگر همین روند و مفروضات کنونی ادامه یابد و مداخله جدی صورت نگیرد به نظر می‌رسد که در حدود ۳۵ تا ۴۰ سال آینده جمعیت اصیل و بومی استان نصف خواهد شد و در حدود چهار دهه آینده حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد جمعیت استان سالمند خواهند بود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران نیز به روند پیری جمعیت استان طی سالهای آینده اشاره کرد و گفت: این در حالیست مازندران بعد از گیلان جزو پیرترین استان های کشور است.
عباس علیپور افزود : به طوریکه در ۳۰ سال آینده ۴۰ درصد جمعیت مازندران سالمند خواهند بود و سن آنها بیش از ۶۰ سال است.
وی ادامه داد : در همین حال ۴۰ درصد سالمندان سه دهه آینده تنها یک فرزند دارند و یا مجرد و بدون فرزند خواهند بود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران خاطرنشان کرد: اگر با همین روند فعلی زاد و ولد پیش برویم شرایط و وضعیت خطرناکی به وجود خواهد آمد و زنگ هشدار برای سازمان های خدمات رسان بصدا در می آید.
وی گفت: چرا که در آنزمان از هر ۱۰ نفر جمعیت مازندران چهار نفر پیر خواهند بود و این افراد بدلیل شرایط جسمی و ناتوانی ناشی از کهولت سن به مراقبت ها و خدمات ویژه ای نیاز دارند.
علیپور ادامه داد: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از سالمندان سه دهه آینده فرزند ندارند یا تک فرزند هستند قاعدتا خدمت رسانی در منازل برای آنها توسط وابستگانشان وجود ندارد و نیاز است دستگاههای خدمات رسان بیشتری فعال شوند و در این زمینه آینده نگری صورت بگیرد.
وی همچنین گفت : در حال حاضر از نظر میزان زاد و ولد مازندران نرخ پایینی در استان دارد و از سوی دیگر طلاق نیز روند افزایشی دارد و وقتی خانواده ای وجود نداشته باشد فرزند هم کم خواهد شد و جمعیت کاهش می یابد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران بزرگترین چالش و معضل کنونی استان را کاهش ازدواج و افزایش طلاق است، افزود: در این زمینه دستگاه ها باید ریشه یابی کنند و شاید یکی از دلایل بروز چنین مشکلاتی برخورداری بالای فرهنگی و بالا بودن سطح تحصیلات باشد که باعث شده تا سن ازدوج را بالا ببرد و شرایط ازدواج اسان در زمان تحصیل ایجاد کنیم.
گفتنی است از نظر درصد جمعیت سالمندی بعد از استان گیلان، استان‌های مازندران با ۱۳.۲۶ درصد، تهران با ۱۲.۰۶ درصد و اصفهان با ۱۱.۹۱ درصد، سالمندترین استان‌های کشور به شمار می‌روند.
همچنین از نظر درصد جمعیت سالمندی، استان سیستان‌وبلوچستان با ۴.۹۲ درصد، هرمزگان با ۶.۵۶ درصد، بوشهر با ۷.۷۱ درصد و کهگیلویه‌وبویراحمد با ۷.۸۶ درصد، کم سالمندترین استان‌های کشور به شمار می‌روند.
بر اساس این گزارش در سال ۱۳۷۵ ما به ازای هر ۱۰۰ نفر زن سالمند بالای ۶۰ سال، ۱۱۶ نفر مرد سالمند داشتیم. اما در سال ۱۴۰۰ به ازای هر ۱۰۰ نفر زن سالمند، ۹۲ نفر مرد سالمند داریم.