به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از ساینس الرت، حدود ۶۶ میلیون سال پیش، زندگی در سیاره زمین توسط یک رویداد فاجعه‌بار قطع شد. آن‌طور که از جمع‌بندی‌های ما برمی‌آید، ماجرا از این قرار بود که یک سیارک به عرض تقریبا ۱۲ کیلومتر در نزدیکی شبه جزیره یوکاتان در مکزیک فعلی به اقیانوس برخورد کرد.
عواقب این برخورد در نهایت باعث شد از هر چهار گونه گیاهی و جانوری سه گونه در سراسر جهان از بین برود و سلطه مشهورترین گروه از موجودات یعنی دایناسورها بر زمین، پایان یابد. اگرچه برخورد چیزی به بزرگی یک کوه و باسرعت زیاد، تاثیرات چشمگیری بر یک سیاره خواهد داشت، با وجود این از بین بردن گروه متنوعی از حیوانات که برای ۱۶۵ میلیون سال روی این سیاره دوام آورده بودند، واقعا حیرت‌انگیز است.
ولی دایناسورها دقیقا چگونه مردند؟ و آیا یک سیارک می‌تواند در آینده به همان میزان بر زندگی زمینی‌ها تاثیر بگذارد؟ بر اساس پیشینه فسیلی شناخته‌شده، دایناسورها زمانی انواع مختلفی از جایگاه‌های اکولوژیکی زمین را پر می‌کردند. لحظه‌ای که همه این‌ها تغییر کرد، توسط محتویات لایه‌ای متمایز از سنگ‌های رسوبی به نام مرز کرتاسه-پالئوژن (K-Pg) منعکس شده است.
برای چندین دهه دیرینه شناسان گمان می‌کردند که از بین رفتن گونه‌های دایناسورها نسبتا تدریجی بوده است. در دهه ۱۹۷۰، زمین‌شناس آمریکایی، والتر آلوارز، مشغول مطالعه مجموعه لایه‌های سنگی در کوه‌های ایتالیا بود، لایه‌هایی که شامل K-Pg بود. برای تعیین زمان واقعی تشکیل این لایه، به پدرش، فیزیکدان و برنده جایزه نوبل، لوئیس آلوارز، مراجعه کرد، که پیشنهاد کرد میزان فروپاشی ایزوتوپ بریلیوم-۱۰ را به عنوان زمان‌سنج اندازه‌گیری کند.
البته تمام بریلیوم مدت‌ها قبل از بین رفته بود. بنابراین عنصر دیگری - ایریدیوم - به عنوان جایگزین پیشنهاد شد. آلوارز و پدرش انتظار داشتند که از هر ده میلیارد ذره، یکی از آن‌ها ایریدیوم باشد. چیزی که آن‌ها پیدا کردند غلظتی سی برابر بیشتر بود. تکان‌دهنده‌تر اینکه، این عنصر در سطوح متمرکز در همین لایه در سراسر سیاره یافت شد.
دهه ۱۹۸۰ زمان هیجان‌انگیزی برای زمین‌شناسان، شیمیدانان و دیرینه‌شناسانی بود که مایل بودند سناریویی پیرامون فرضیه برخورد سیارک جمع کنند. اندکی پس از اینکه آلوارز و پدرش فرضیه خود را منتشر کردند، یک شرکت نفت آثاری از دهانه‌ای به وسعت ۱۸۰ کیلومتر در زیر یوکاتان شناسایی کرد، اگرچه در ۱۹۹۰ دهانه به عنوان محل برخورد تایید شد.
امروزه در مورد این واقعیت که یک سیارک بزرگ در حدود ۶۶ میلیون سال پیش به سیاره ما برخورد کرد و زمان این برخورد با یک رویداد انقراض عظیم همزمان شد، کمتر مورد بحث است. چیزی که هنوز محل بحث است این است که دقیقا چگونه یک شهاب سنگ با اندازه متوسط می‌تواند چنین قتل عامی را ایجاد کند.
واضح است که سیارک‌ها خبر بدی برای حیات روی زمین هستند. اگر نزدیک محل برخورد باشید، انفجار و شدت ضربه به سرعت شما را به یک تکه زغال تبدیل می‌کند. بعد غبار و دود در جو باعث ایجاد تغییرات جدی در آب و هوای جهانی می‌شود و دما و زنجیره غذایی را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که به سرعت منجر به نابودی بسیاری از گونه‌ها می‌شود.
شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد زمین در اثر برخورد متحول شده است. نشانه‌های شیمیایی احتمال یک زمستان در سراسر زمین را تایید می‌کند. حتی نشانه‌هایی از تغییر شدید شیمی اقیانوس‌ها وجود دارد که می‌تواند تلفات عظیم جانداران دریایی را توضیح دهد.
اما آیا این تغییرات برای توضیح میزان ویرانی کافی هستند؟ بله این تکه سنگ فضایی بزرگ بود، اما حیات ثابت کرده است که در مواجهه با تغییرات بزرگ به طرز شگفت‌انگیزی انعطاف‌پذیر است.
برخی استدلال‌ها می‌گویند که دایناسورها - به ویژه دایناسورهای بزرگ - مستعد تغییرات محیطی در مقیاس بزرگ و احتمالا در حال انقراض بودند. برخورد سیارک فقط آن را تسریع کرد. این فرضیه‌ای است که همچنان بحث‌های سنگینی پیرامونش در جریان است.
یک فرضیه که در سال‌های اخیر مطرح شده، می‌گوید که این موضوع کمتر مربوط به اندازه سنگ آسمانی و بیشتر به دلیل محل برخورد است که واقعا جو سیاره را تکان داد. حتی تکه‌های سنگ فضایی به اندازه متوسط هم می‌توانند در صورت برخورد به جایی با مواد معدنی خاص، دوره‌های سرمای طولانی و جدی را به همراه داشته باشند. شاید اگر این سیارک به جای دیگری از زمین برخورد می‌کرد، عواقب متفاوتی به دنبال داشت.
آیا این اتفاق وحشتناک باز هم تکرار می‌شود؟
اخترشناسان با دانستن اینکه چگونه حیات به آسانی توسط اثرات یک برخورد سیارکی عظیم تهدید می‌شود، هرگونه نزدیک شدن سیارک‌ها و احتمال برخوردهای این چنینی با زمین را رصد می‌کنند. برنامه‌های نظارت بر سیارک‌های نزدیک زمین که وظیفه دارند به ما در مورد تاثیرات بالقوه ویرانگر برخورد هشدار دهند و همین برنامه‌ها نشان می‌دهند که در آینده نزدیک چیزی برای نگرانی وجود ندارد.
با این حال، در آینده‌ای دورتر، ممکن است زمین دوباره برخورد مشابهی را تجربه کند. اگر نتوانیم از فناوری برای جلوگیری از ضربه استفاده کنیم، باید خود را برای برخی از پیامدهای اکولوژیکی آماده کنیم.
در هر صورت، هر اکوسیستمی که قبلا در آستانه فروپاشی ضعیف شده باشد، تقریبا به طور قطع از یک برخورد سیارکی قابل توجه جان به در نخواهد برد. اگر نمی‌خواهیم راه دایناسورها را در آینده طی کنیم، باید بیشتر کار کنیم تا سیاره‌مان به آن آخرالزمان کیهانی نزدیک نشود.