همشهری آنلاین: تابه‌حال پیش خود فکر کرده‌اید که دل‌درد و بی‌تابی کودکان ممکن است علل جدی و متعددی داشته باشد؟ در ادامه با این علل آشنا می‌شویم.
۱. یبوست و نفخ شکمی
بچه چه حسی دارد؟ دل‌پیچه و نفخ دردناک.
جریان چیست؟ اگر شکم فرزندتان بیش از دو روز کار نکرده، می‌توانید احتمال بدهید که دچار یبوست شده و دلش هم برای همین درد گرفته است. بیش از ۵۰ درصد از دردهای شکمی شدید کودکان به خاطر یبوست است. ممکن است فرزندتان به‌طور منظم دستشویی برود اما بگوید نمی‌تواند روده‌اش را کامل خالی کند.
دلیل این نوع دفع را باید چنین توضیح داد که برخی غذاها (به‌خصوص قندها) توسط باکتری‌های ساکن روده بزرگ تجزیه می‌شوند، در گوارش غذا این روند کاملاً طبیعی است اما بدن برخی کودکان گاز بیشتری تولید می‌کند. اگر فرزندتان مبتلا به «تحمل‌ناپذیری لاکتوز» است ممکن است با خوردن محصولات لبنی دچار دردهای شکمی شدیدی شود.
چه‌کار کنیم؟ سعی کنید در رژیم غذایی فرزندتان فیبر و مایعات کافی قرار دهید. مصرف زیاد کربوهیدرات‌های سفید از قبیل نان، برنج و ماکارونی بدون سبوس، قندهای ساده، شیر، پنیر، سیب و موز سبب یبوست می‌شوند، در عوض آب هلو و غلات سبوس‌دار به هضم و دفع غذا کمک می‌کنند.
به‌علاوه با مراجعه به متخصص اطفال مطمئن شوید که آیا فرزندتان به داروهای مسهل نیاز دارد یا خیر؟ برای جلوگیری از نفخ هم سعی کنید به فرزندتان حبوبات، نوشابه گازدار و آب‌میوه ندهید.
نکته: به هیچ‌وجه داروهای ملین بزرگ‌سالان را به فرزندتان نخورانید.
۲. رفلاکس معده
بچه چه حسی دارد؟ کودکان در هر سنی ممکن است به رفلاکس معده مبتلا شوند، مثلاً می‌بینید که نوزادان شیری را که خورده‌اند بالا می‌آورند، کودکان نوپا هنگامی‌که دراز کشیده‌اند به خود می‌پیچند، خردسالان هم ممکن است در سینه و بالای شکم‌شان احساس سوزشی کنند که نگذارد خواب به چشم‌های‌شان بیاید.
جریان چیست؟ به‌طور طبیعی بعد از انتقال هر قسمت غذا به معده، دریچه ماهیچه‌ای بین مری و معده بسته می‌شود. در کودکانی که دچار مشکل رفلاکس هستند، این دریچه به‌درستی بسته نمی‌شود درنتیجه مواد اسیدی معده به مری بازگشته و سبب درد و سوزش می‌شود.
چه‌کار کنیم؟ فرزندتان را به متخصص اطفال نشان دهید تا داروهای لازم را برایش تجویز کند. محققان دریافته‌اند تعداد کودکان مبتلا به مشکلات معده‌ای و روده‌ای در سال‌های اخیر ۵۰ درصد افزایش یافته که این افزایش می‌تواند در اثر چاق شدن بچه‌ها و در نتیجه تغییر حرکات مری باشد، همچنین رفلاکس می‌تواند به دنبال مصرف برخی غذاهای به‌خصوص ایجاد شود بنابراین بهتر است غذاهایی را که به فرزندتان می‌دهید و علائم و وضعیت او را بعد از مصرف یادداشت کنید که بتوانید دریابید کدام غذاها سبب تحریک دستگاه گوارش فرزندتان می‌شوند. معمولاً غذاهای چرب، غذاهای پر ادویه، میوه‌های ترش، فلفل، شکلات، کافئین، وعده‌های غذایی سنگین و همچنین بلافاصله بعد از غذا خوابیدن سبب رفلاکس می‌شوند.
۳. دل‌درد عصبی
بچه چه حسی دارد؟ کودک دردی دوره‌ای را اطراف نافش حس می‌کند که معمولاً صبح‌ها و نیز قبل از خواب شدید می‌شود، این درد ممکن است چند ساعت طول بکشد و ظرف چند هفته هرازگاهی عود کند.
جریان چیست؟ روده برخی کودکان خیلی حساس است، بنابراین با کوچک‌ترین عفونت یا تجمع گاز دچار درد می‌شوند. درست مثل پوستی که سوخته باشد و تا مدت‌ها حساس بماند. استرس و اضطراب هم از شایع‌ترین علل دردهای دوره‌ای شکمی هستند. سلول‌های عصبی اطراف روده‌ها به‌طور مستقیم به مغز متصل‌اند و هنگامی‌که فرد هیجان‌زده می‌شود یا می‌ترسد، فعال می‌شوند. این ارتباط مغزی روده‌ای در بعضی بچه‌ها بسیار شدید است بنابراین دستگاه گوارش آنها را نسبت به استرس حساس‌تر می‌کند.
چه‌کار کنیم؟ تجربه نشان داده که برخورد والدین در مقابله با چنین دل‌دردهای بسیار مهم است. اگر بتوانید با ترفندهایی توجه فرزندتان را از این درد منحرف کنید او کمتر زجر می‌کشد و در مقابل اگر سراسیمه و دستپاچه شوید، فرزندتان مضطرب‌تر و در نتیجه درد او شدیدتر خواهد شد.
به فکر چاره باشید اما مثلاً به خاطر همین درد او را در خانه نگاه ندارید و بگذارید به مهدکودک یا مدرسه برود. از او بخواهید ۱۰ دقیقه دراز بکشد یا سرش را به کاری گرم کنید. اگر بعد از ۲۰ دقیقه درد فرزندتان بهتر نشد یا خیلی بی‌قراری می‌کرد او را نزد پزشک ببرید؛ ممکن است پزشک برای او مکمل‌های فیبر، داروهای ضد انقباض و حتی داروهای ضدافسردگی خفیف (برای کودکان بالای ۱۰ سال) ضعیف بدهد.
۴. سندروم روده تحریک‌پذیر
بچه چه حسی دارد؟ کودک علاوه بر دل‌درد عمومی (که اغلب شب‌ها شروع می‌شود) نفخ و علائم اسهال یا یبوست را هم دارد.
جریان چیست؟ این دردها معمولاً به دنبال گرفتگی‌های مربوط به روده‌ها ناشی از استرس و برخی از غذاها ایجاد می‌شوند.
چه‌کار کنیم؟ در رژیم غذایی فرزندتان فیبر را افزایش و چربی‌ها را کاهش دهید. مراقب باشید فرزندتان خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های حاوی فروکتوز (قند میوه) و سوربیتول را مصرف نکند، زیرا این دو قند باعث اسهال می‌شوند. عوامل استرس‌زا را از فرزندتان دور کنید.
۵. زخم لوله گوارشی
بچه چه حسی دارد؟ کودک معمولاً شب‌ها که معده‌اش خالی است، دچار دل‌دردهای شدیدی می‌شود همچنین ممکن است استفراغ کند یا در مدفوعش خون دیده شود.
جریان چیست؟ این درد ناشی از فعالیت باکتری هلیکوباکتر پیلوری است، این باکتری در صورت رعایت نکردن بهداشت و مصرف آب و غذای آلوده به کودک منتقل می‌شود. استفاده زیاد از داروهای مشابه ایبوپروفن (داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی) هم می‌توانند سبب این دردها شوند.
چه‌کار کنیم؟ پزشک بنا به وضعیت کودک برای او آزمایش مدفوع یا آندوسکوپی تجویز می‌کند و بنا به نتیجه این آزمایش‌ها درمان دارویی لازم را برمی‌گزیند. توصیه می‌کنم خودسرانه داروهای مسکن ضدالتهابی غیراستروئیدی را به فرزندتان ندهید.
۶. میگرن شکمی
بچه چه حسی دارد؟ این درد معمولاً اطراف شکم بروز می‌کند و می‌تواند بسیار شدید باشد و بیش از یک ساعت و حتی چند روز باقی بماند. ممکن است کودک به همراه این درد علائمی چون استفراغ، از دست دادن اشتها و سرگیجه و سردرد هم داشته باشد.
جریان چیست؟ شاید تابه‌حال عبارت «میگرن‌های شکمی» به گوش‌تان نخورده باشد اما این دردها توسط محرک‌های عصبی- عروقی که سردردهای میگرنی را ایجاد می‌کنند، آغاز می‌شوند و می‌توانند برای فرزندتان در بزرگ‌سالی سردردهای میگرنی به بارآورند.
چه‌کار کنیم؟ فرزندتان را به متخصص اطفال مجربی نشان دهید، در مواردی می‌توان با استفاده از داروهایی خاص جلوی این حملات همراه درد را گرفت. مراقب باشید فرزندتان به‌اندازه کافی بخوابد و وعده‌ها و میان وعده‌های غذایی‌اش را به‌طور منظم میل کند.
آیا ممکن است این دردها از آپاندیس فرزندم باشد؟
بزرگ‌سالانی که دچار ورم آپاندیس می‌شوند علائم و دردهای معمول آن را نشان می‌دهند اما کودکان خیر. آپاندیس زائده‌ای در انتهای روده بزرگ است که اگرچه سلول‌های مبارز با عفونت‌ها را می‌سازد اما هنوز نقش دقیقش مشخص نشده است. اگر آپاندیس عفونت کند و در نتیجه متورم شود باید بلافاصله قبل از آنکه بترکد و عفونت را به شکم منتقل کند با جراحی از بدن خارج شود.
اگر آپاندیس بترکد کودک باید چند هفته در بیمارستان بستری شود، ترکیدن آپاندیس معمولاً در کودکان زیر ۴ سال دیده می‌شود. اگر دل‌درد فرزندتان غیرعادی است یا همراه با درد شکمی، تب هم دارد سریعاً به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
درد مشکوک آپاندیس: درد از اطراف ناف شروع شده و به سمت قسمت‌های پایینی گسترش می‌یابد، به‌علاوه کودک استفراغ - به‌خصوص استفراغ سبز رنگ- و اسهال دارد.
آزمایش‌های خانگی: قسمتی از شکم فرزندتان را که می‌گوید درد می‌کند، فشار دهید و بلافاصله دست‌تان را بردارید، اگر بعد از کنار کشیدن دست‌تان، کودک هنوز درد را حس می‌کرد احتمال دارد آپاندیسش ورم کرده باشد. می‌توانید از او بخواهید یکی، دو بار بالا و پایین بپرد و اگر شکمش درد بدی گرفت، احتمال ورم آپاندیس را مدنظر قرار دهید و سریعاً به بیمارستان مراجعه کنید.
درمان‌های خانگی دل‌درد
این روش‌های درمانی می‌توانند دل‌درد فرزندتان را برطرف کنند:
• سرگرم کردن
• حمام آب گرم
• مصرف غلات پر فیبر
• جوشانده‌های گیاهی
• استراحت
• کیسه آب جوش یا ژل‌های گرم‌کننده