نظرسنجی تلفنی از مردم تهران درباره عیدی

مدیر طرح: شبنم چهره
 همکاران: سیامک کفایی، فریده درفشی ، میترا زاغی، سمیه گایگانی، زهره دیداری و محمدحسن زلفی‌گل

پیشگفتار
وقتی پدربزرگ قرآن قدیمی‌اش رو باز می‌کرد، بوی اسکناس‌های تانخورده لای آن، مشامم را نوازش می‌داد. پدر بزرگ با قرائت دعای تحویل و دادن  لاقرآنی‌های متبرکش، دلچسب‌ترین لحظه  سال نو را برایم رقم می‌زد. حالا با گذشت سال‌ها، من‌ هم به رسم پدربزرگ بعد از خواندن دعای تحویل سال به کودکانم اسکناس‌های تانخورده لای قرآن را عیدی می‌دهم.
هدیه دادن بنا به مناسبت‌های خاص در میان مردم ما مرسوم است. عیدی دادن در نوروز، یکی از رایج‌ترین انواع هدیه دادن به دیگران نزد ایرانیان است. بزرگتر‌های فامیل با دادن عیدی شگون و خوش یمنی را در سال جدید به کوچتر‌ها پیشکش می‌کنند.

ابوریحان بیرونی درباره رسم هدیه دادن نوروزی، به نقل از آذرباد (موبد بغـداد) چنین آورده: "نیشکر در ایران، روز نوروز یافت شد، پـیش از آن کسی آن را نمی شناخت. جمشید روزی نی را  دید که از آن کمی به بیرون تراوش کرده، چون دید شیرین است، امر کرد این نی را بـیرون آورند و از آن شکر ساختـند. و مردم از راه تبریک به یکدیگر شکر هدیه کردند، و در مهرگان نیز تکرار کردند، و هدیه دادن رسم شد."

در کشور ما، مردم به مناسبت‌هایی چون عید، موفقیت، مسافرت، تولد و ازدواج به یکدیگر هدیه می‌دهند. اما هدایایی که به‌عنوان عیدی بین مردم رد و بدل می‌شود، از اهمیت بیشتری برخوردار است. عیدی دادن، بسته به نوع جوامع (سنتی و مدرن) متفاوت است. به عنوان مثال در جوامع سنتی رسم بر این است که خانواده‌ داماد برای عروس هدیه و پیشکش‌ عید را به‌صورت جنسی (گوسفند، کله قند، پارچه، آجیل و...) می‌فرستند. اما در جوامع مدرن بیشتر خانواده‌ها تمایل دارند، به‌ عنوان عیدی "پول" هدیه دهند. امروزه عیدی‌ها بیشتر به صورت نقدی و اسکناس است. در روزهای پایانی سال مراجعان بانک‌ها بیشتر خواهان "اسکناس‌های نو" هستند.

هدف تحقیق:  
هدف از انجام این نظرسنجی دست یافتن به نظر شهروندان تهرانی درباره "عیدی" است.  

 جامعه نمونه
در این تحقیق نمونه آماری شامل  1177 نفر از مردم تهران است، لازم به ذکر است که از این تعداد  40 درصد مرد و 60 درصد زن هستند.

زمان اجرای نظرسنجی
این نظرسنجی از تاریخ 17 تا 19 اسفند‌‌ماه 1387 توسط گروه نظرسنجی مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است.

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد:
از میان پاسخگویان بیشتر مردان، عیدی دادن در ایام نوروز را نشانه زنده نگه داشتن آداب و رسوم می‌دانند. این درحالیست که بیشتر زنان پاسخگو عیدی دادن در ایام نوروز را نشانه ابراز محبت به دیگران می‌دانند. برای بیشتر پاسخگویانی که در گروه سنی 70 سال به بالا هستند عیدی دادن در ایام نوروز نشانه فرا رسیدن سال نو است.

بیشتر پاسخگویانی که در ایام نوروز عیدی نمی‌دهند، کمتر از 30 سال سن دارند.

از میان پاسخگویان، مردان تمایل بیشتری دارند پول به عنوان عیدی بگیرند. گفتنی است مردان ترجیح می دهند پول عیدی بدهند.

مردان و افرادی که در گروه سنی 21 تا 30 سال قرار دارند بهترین عیدی را به همسرشان، زنان و افرادی که در گروه سنی 31 تا 40 سال قرار دارند بهترین عیدی را به فرزندشان و افرادی که در گروه سنی 61 تا 70 سال قرار دارند بهترین عیدی را به نوه‌شان داده‌اند.

جدول زیر نشان‌دهنده توزیع پاسخگویان بر اساس نظر آنان درباره خصوصیات عیدی است:

نمودار زیر، پراکندگی پاسخگویان بر اساس نظر آنان درباره اینکه بیشتر چه چیزی عیدی می‌دهند، نشان می‌دهد:

متن کامل این گزارش را در سایت مرکز تحقیقات و مطالعات رسانه‌ای همشهری بخوانید.