همشهری آنلاین: وقتی به دوست صمیمتان حسادت می‌کنید احساس نمی‌کنید یک‌لایه رنگ سبز روی همه چیز کشیده می‌شود یا وقتی دارید از خوشحالی بال در می‌آورید و در پوست خودتان نمی‌گنجید، دنیا را زرد نمی‌بینید یا دوست ندارید همه چیز در اطرافتان زردِ زرد باشد؟
اصلاً تا به حال به این موضوع فکر کردید که استفاده شما از رنگ‌ها تا چه اندازه می‌تواند روی دید و نگرشی که که به زندگی دارید تأثیر بگذارد یا رنگ‌هایی که در محیط زندگی و محل کار یا حتی موقع لباس پوشیدن به کار می‌برید می‌تواند خلق‌وخویتان را از این‌رو به آن رو کند و باعث شود از یک آدم افسرده غمگین که دلش می‌خواهد سر به تن دنیا نباشد، به یک آدم شاد و سرحال تبدیل شوید که حاضر نیست لذت زندگی را با هیچ چیزی عوض کند؟ اگر باور نمی‌کنید، ادامه مطلب را که نتیجه یکی از جالب‌ترین مطالعات در زمینه روان‌شناسی رنگ‌ها و تأثیر آن‌ها بر هیجانات و عواطف افراد بوده و در مجله معتبر BMC Medical Research Methodology منتشر شده است.
خاکستری؛ رنگ افسردگی
محققان در این مطالعه دریافته‌اند که مبتلایان به افسردگی یا آن‌هایی که از استرس رنج می‌برند و نمی‌دانند چطور خودشان را از زیر بار این استرس خلاص کنند، معمولاً هیجانات و احساسات خود را به رنگ خاکستری ربط می‌دهند در حالی که رنگ زرد، محبوب آدم‌های شاد و خوشحال است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید نتایج این مطالعه به روان‌شناسان کمک زیادی می‌کند تا احساسات و افکار پنهایی کودکان و افرادی را که امکان برقراری ارتباط کلامی ندارند یا حاضر نیستند راجع به خودشان باکس دیگری صحبت کنند، رمزگشایی کنند. دکتر پیتر هورول (Peter Whorwell) از بیمارستان دانشگاهی منچستر جنوبی در این زمینه می‌گوید: «مسلماً به کار بردن رنگ‌ها روش جذاب‌تر و آسان‌تری برای کشف احساسی است که بیمار می‌دارد و در مقایسه با مصاحبه و سؤال و جواب عملی‌تر است.»
۳۸ رنگ برای احساسات انسانی
خیلی وقت‌ها ما از رنگ به‌عنوان استعاره‌ای برای بیان آنچه که در ذهن داریم استفاده می‌کنیم ولی تا پیش از این مطالعه، هیچ پژوهش علمی سیستماتیکی در مورد تأثیر رنگ‌ها بر رفتار و خلق‌وخوی انسان صورت نگرفته است. دکتر هورول و همکارانش برای انجام این مطالعه هشت رنگ اصلی شامل قرمز، نارنجی، سبز، بنفش، آبی، زرد، صورتی و قهوه‌ای را انتخاب و برای هرکدام چهار طیف رنگی (از کم‌رنگ تا پررنگ) تعریف کردند. سپس سایه‌های سفید، سیاه و چهار نوع رنگ خاکستری به پالت رنگی اولیه اضافه شده و در مجموع ۳۸ رنگ مختلف برای مطالعه انتخاب شد. محققان به این نتیجه رسیدند که اگر این رنگ‌ها را در قالب یک دایره یا چرخه به داوطلب‌ها نشان دهند، بهتر می‌توانند از آن‌ها اطلاعات بگیرند و داده‌های جمع‌آوری شده از نظر علمی ارزش بالاتری خواهد داشت.
گروه اول داوطلبانی که حاضر شده بودند احساساتشان را بارنگ محک بزنند شامل ۳۲۳ مرد و زن بالغ و بزرگ‌سال بودند که ۱۱۰ نفرشان مبتلا به اضطراب و ۱۰۸ نفر دیگرشان دچار درجاتی از بیماری افسردگی بودند. آن‌ها با دیدن چرخه رنگی باید رنگ محبوبشان ـ رنگی که از نظر روانی بیشترین تمایل را به دیدن یا استفاده از آن داشتند ـ انتخاب می‌کردند و بعد باید سراغ رنگی می‌رفتند که به نظر خودشان بهتر می‌تواند احساسات آن‌ها را در طول ماه‌های گذشته نشان دهد. گروه دوم دواطلبان این مطالعه ۲۰۴ فرد سالم بودند که باید رنگ‌هایی را که در چرخه می‌دیدند به سه دسته «مثبت»، «منفی» و «خنثی» تقسیم می‌کردند.
کدام رنگ، کدام احساس؟
محققان با انجام این پژوهش دریافتند که افراد چه از نظر روانی سالم باشند و چه افرادی یا استرس داشته باشند، اغلب رنگ آبی و زرد را به سایر رنگ‌ها ترجیح می‌دهند. رنگ آبی شماره ۲۸ در چرخه رنگ، محبوب‌ترین رنگ در میان خانم‌ها و آقایانی است که روان سالمی دارند در حالی که افراد دچار استرس و افسردگی رنگ آبی شماره ۲۷ را که کمی از رنگ شماره ۲۸ تیره‌تر است، می‌پسندند.
در ضمن رنگ شماره ۱۴ نیز به‌عنوان چشم‌گیرترین رنگ موجود در این چرخه رأی بالایی آورد و انتخاب شد؛ اما وقتی نوبت به ربط دادن خلق‌وخو به رنگ‌ها رسید، اوضاع کاملاً عوض شد؛ به‌طوری‌که فقط ۳۹ درصد از افراد سالم خلق‌وخو و احساسات خود را به رنگ‌ها ربط دادند و این ارتباط از نظر باقی افراد سالم شرکت‌کننده کاملاً بی‌معنا بود! برای آن‌هایی که به رابطه رنگ و احساس اعتقاد داشتند، رنگ زرد شماره ۱۴ محبوب‌ترین انتخاب بود که بالای ۲۰ درصد رأی آورد. همچنین ۳۰ درصد از افرادی که اضطراب داشتند و بیش از نیمی از شرکت‌کنندگان افسرده، رنگ خاکستری را بیش از سایر رنگ‌ها پسندیدند.
این در حالی بود که فقط ۱۰ درصد از شرکت‌کنندگان سالم حاضر در این مطالعه رنگ خاکستری را به خلق‌وخویی که در ماه‌های گذشته داشتند، ارتباط دادند. جالب اینکه کم‌رنگ یا پررنگ بودن رنگ‌ها نیز در ارتباطی که با خلق‌وخوی افراد داشتند، تأثیر زیادی داشت. به‌طوری‌که آبی کم‌رنگ ارتباط چندانی با خلق افسرده نداشت، درحالی‌که این ارتباط میان آبی پررنگ و خلق پایین دیده شد.