همشهری آنلاین _ سیدرضا حکیم: دماوند معبری بود که تا همین ۳۰ سال پیش جز کارخانه تولید ماگیروس (نوعی اتوبوس) و کارخانه یخچال‌سازی آزمایش در آن مشاهده نمی‌شد و تا چشم کار می‌کرد تنها بیابان بود و بیابان. شاید ۴۰ سال پیش، آن زمان که خیابان دماوند، خیابان خاکی با عرض ۷ یا ۸متر بود، کسی تصور نمی‌کرد که روزی در این خیابان چنین ساخت‌وسازی صورت بگیرد و جمعیت کنونی در آن سکونت پیدا کند، مغازه‌ها سربرآورند و این خیابان یکی از شاهراه‌های اصلی ورودی شرقی تهران شود.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
۱۰۰ سال پیش در روزگاری که میدان امام حسین(ع) منتهی‌الیه شرق تهران به شمار می‌آمد و این میدان ۲ خندق شمالی (خیابان انقلاب) و شرقی تهران (خیابان ۱۷ شهریور) را به هم متصل می‌کرد خیابان کم‌عرض دماوند جاده‌ای بود که مردم تهران را به شهرهای شمالی می‌رساند و البته موقعیت استراتژیک خیابان دماوند در آن روزگار هم بر کسی پوشیده نبود. اوایل قرن کنونی تهرانی‌ها برای زیارت امام رضا(ع) سفر خود را از این جاده آغاز می‌کردند تا به قائم‌شهر، گرگان و در نهایت به مشهد مقدس برسند.
اما پیشه مردم خیابان دماوند ۱۰۰ سال پیش چه بود؟ فروش زغال و علوفه. افرادی که به شهرهای شمالی کشور در رفت و آمد بودند علوفه و زغال با خود می‌آوردند و اساساً سوخت تهرانی‌ها از این طریق تأمین می‌شد. به مرور در پایین‌دست خیابان دماوند نیروی هوایی مستقر شد و بالادست خیابان هم که اکنون به محله‌های تهرانپارس رسیده، بعد از انقلاب ساخته شد. با استقرار نیروی هوایی در این محدوده کم‌کم این منطقه به محدوده‌ای نظامی‌نشین مبدل شد و جمعیت آن به مرور زمان افزایش یافت.
اگر اکنون محله‌هایی به نام تهران‌نو در محدوده خیابان دماوند قرار گرفته‌اند به این دلیل است که مرکز و سپس غرب تهران شکل گرفت و در نهایت شرق که خیابان دماوند کنونی است توسعه پیدا کرد، چرا که از گذشته‌های دور هیچ قنات مهمی از این محدوده نمی‌گذشت و قنات‌های تهران از شمال و شمال غرب سرچشمه می‌گرفتند. به همین دلیل شرق تهران آخرین محدوده‌ای بود که آباد شد و اتفاقاً به همین دلیل خانه‌ها براساس اصول معماری ساخته شدند. اگر اکنون در خیابان‌های شرق تهران مانند نارمک، تهرانپارس و... گشتی بزنید و به عرض خیابان‌ها و شکل خیابان‌کشی‌ها و ارتباط میان میدان‌ها دقت کنید به‌طور حتم تأیید می‌کنید که مناطق شرقی تهران بسیار اصولی‌تر از غرب و مرکز ساخته شده‌اند.
دماوند کنونی
اکنون پس از گذشت سال‌ها در خیابانی که تنها امکاناتش محدود به فرودگاه نظامی دوشان‌تپه (که البته کارایی خود را از دست داده)، بیمارستان بوعلی و ۲ کارخانه ماگیروس و آزمایش می‌شد، بزرگراه‌ها، پل‌های غیرهمسطح، دانشگاه ولی‌عصر(عج)، درمانگاه‌های شهرداری، پیاده‌راه ۱۷ شهریور و... سینما ماندانا، فروشگاه شهروند، مدارس و ایستگاه‌های مترو و هر آن چیزی که جمعیت ساکن در آن احتیاج دارند می‌توانیم ببینیم. در خیابانی که زمانی تنها تاکسی‌ها در آن رفت و آمد داشتند، اکنون خطوط بی. آر. تی از میدان امام حسین(ع) به سمت چهارراه تهرانپارس در ایستگاه‌های امام حسین(ع)، منتظری، بوعلی، فرودگاه، سبلان، وحیدیه، پل، سی‌متری (آیت)، ابوریحان، خاقانی و داریوش تردد می‌کنند و در هر تقاطعی مسافران درون‌شهری را پیاده و سوار می‌کنند.
اکنون شاهراه‌های مهمی از منطقه ما عبور می‌کنند؛ به‌طوری که در مسیر میدان امام حسین(ع) تا چهارراه تهرانپارس که حدود ۷ کیلومتر به سمت چهارراه تهرانپارس حرکت می‌کنیم در ابتدا به تقاطع بزرگراه امام علی(ع) می‌رسیم که از بزرگ‌ترین بزرگراه‌های تهران محسوب می‌شود. پس از آن به تقاطع اشراقی خواهیم رسید که گلوگاه متوسطی به شمار می‌آید. چرا که خیابان سبلان منطقه ۷ را به منطقه ۱۳ متصل کرده و شهروندان از خیابان سبلان وارد خیابان دماوند و یا اشراقی می‌شوند. تقاطع اشراقی را که پشت سر می‌گذاریم به تقاطع سی‌متری نیروی هوایی می‌رسیم که در ضلع شمالی آن مسیل منوچهری قرار گرفته است و در ساعاتی از روز در این محدوده شاهد ترافیک هستیم.
اما مهم‌ترین گلوگاه خیابان دماوند تقاطع سی‌متری امامت یا وثوق سابق است چرا که در این تقاطع خطوط اول و سوم بی. آر. تی به یکدیگر می‌رسند و گاهی ترافیک سنگینی را ایجاد می‌کنند. البته برای رفع این ترافیک امکان ساخت پل غیرهمسطح در این تقاطع در حال مطالعه است. اما طرح تعریض خیابان دماوند از ۳۰ متری به ۴۵متری از آخرین تغییر و تحولاتی است که اگر تا پایان امسال محقق شود، در خیابان دماوند شاهد ترافیک منظم‌تر و روان‌تری خواهیم بود.
آبادانی شهر در اولویت است
از سال‌ها پیش طرح تعریض خیابان دماوند مطرح بوده‌است، ولی اجرای آن از سال ۸۴ به‌طور رسمی آغاز شد و پرونده معارضان این محدوده خصوصاً در ۲ سال اخیر در جریان پروسه‌های اداری شهرداری قرار گرفته و به مرور پایان می‌یابد. در این مدت شاهد تعامل مثبت شهروندان این محدوده با شهرداری بوده‌ایم؛ به‌طوری که بسیاری در همان ابتدا اقدام به فروش ملک خود به شهرداری کرده و اکنون پول حاصل از فروش را دریافت کرده‌اند و عده‌ای هم طبق زمانبندی به‌زودی پول‌هایشان را دریافت می‌کنند. اما در این میان هنوز افرادی هستند که در فروش املاک خود در تردیدند؛ هر چند این تعداد اندک به خوبی می‌دانند دیر یا زود باید این کار را انجام دهند. برای آگاهی بیشتر از ماجرا سری به خیابان دماوند می‌زنیم و با شهروندان قدیمی خیابان همکلام می‌شویم تا از روند کار مطلع شویم.
اجرای طرح به نفع همه است
«رحیم شبستری» صاحب شیرینی‌فروشی تقاطع خیابان آیت است. او که سال‌هاست در جریان طرح تعریض خیابان دماوند قرار دارد، می‌گوید: «مگر می‌توانیم مخالف آبادانی شهرمان باشیم و ملک را به شهرداری نفروشیم. خیابان دماوند با این حجم رفت و آمد باید عریض‌تر شود، وگرنه مثل همیشه در ساعاتی از روز شاهد گره‌های ترافیکی خواهیم بود.» او برایمان می‌گوید که ۳ سال پیش برای فروش بخشی از مغازه‌اش که در طرح است اعلام آمادگی کرده، اما هنوز روند فروش مغازه به شهرداری به پایان نرسیده است. رحیم شبستری در این‌باره می‌افزاید: «۳ سال پیش اعلام موافقت کرده‌ایم اما کار به پایان نرسیده و تا امروز به تعویق افتاده است. مغازه نیاز به رسیدگی دارد و چند بار تصمیم گرفته‌ایم دکور مغازه را تغییر دهیم اما تا تعیین تکلیف نهایی نمی‌توانیم هیچ اقدامی انجام دهیم.
شبستری به مشکل دیگری اشاره می‌کند و می‌گوید: «در این میان ملک‌هایی به تملک شهرداری درآمده و تخریب شده‌اند و برای جلوگیری از حضور اراذل و اوباش و ریختن زباله‌ها و نخاله‌ها پاکسازی شده‌اند. با این حال برخی اقدام به کندن فنس‌ها کرده و مشکلاتی برای ساکنان اطراف ایجاد کرده‌اند.» رحیم شبستری با تأکید این موضوع می‌گوید: «هر روز تعدادی معتاد وقت و بی‌وقت در زمین کنار قنادی جمع می‌شوند و به استعمال دخانیات می‌پردازند. برخی از شهروندان بی‌ملاحظه هم زباله یا نخاله‌هایشان را در اینجا می‌ریزند و متأسفانه گاهی کارکنان شهرداری هم به جای حمل زباله‌ها در همین جا آنها را می‌سوزانند و محله را بوی بدی برمی‌دارد.» شبستری معتقد است اگر طرح تعریض خیابان دماوند به سرعت پایان یابد، بسیاری از این مشکلات خود به خود برطرف خواهد شد.
--------------------------------------------------------------------------------------------
منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۳ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۲/۱۴