همشهری آنلاین: سیدمحمدجزایری متخصص طب‌سنتی به قدرت باورنکردنی برخی از گیاهان اشاره می‌کند:
سوال- تعریف شما برای یک خواب شبانگاهی خوب چیست؟
پایان یک روز پرمشغله و مفید؛ که شما از انجام کارهایی که مشغول آن هستید راضی باشید به اندازه کافی نیز خسته باشید که بخواهید استراحت کنید. ما همچنین باید یک حس آرامش درونی نیز در خود بیابیم. می‌خواهم بگویم که زندگی پذیرش چالش‌ها و سختی‌هایی است که به سمت شما پرتاب می‌شوند. بیشتر مردم مغز خود را بیش از اندازه پرمشغله می‌کنند، بنابراین ممکن است وقتی کافی برای هضم چیزهایی که به خورد مغزشان داده‌اند و تجربه‌های احساسی خود را نداشته باشند.
سوال- دمنوش‌ها و گیاهان چه نقشی را در ایجاد یک خواب خوب ایفا می‌کنند؟
هزاران سال پیش، اجداد ما گیاهان بسیاری را کشف کردند که برای آرام کردن سیستم عصبی بدن ما مفید هستند. زندگی ممکن است با پستی و بلندی‌هایش به جسم و روان ما زخم وارد کند، بنابراین این طبیعی است که دوره‌هایی از دشواری در خواب را داشته‌باشیم. برای مشکلات خواب کوتاه‌مدت، بابونه، سنبل‌الطیب و برگ چای، برای آرامش بخشیدن در آخر روز و استراحت ماهیچه و افکار مناسب‌ترین هستند. این گیاهان برای شکستن یک الگوی متوالی بی‌خوابی، اساسی هستند و درست به همان اندازه به شما کمک خواهند کرد که خواب عمیق‌تر و بهتری در شب داشته باشید.
دانش گیاهان دارویی فقط به شناخت گیاهان محدود نمی‌شود، بلکه یک نوع سبک زندگی است. متاسفانه، یک مشکل کوچک گاهی ممکن است به یک بی‌خوابی مزمن تبدیل شود، که یک بیماری جدی است و اثرات جبران ناپذیری بر سلامت انسان دارد. بی‌خوابی مزمن تنها با رویکرد چند بعدی، قابل درمان است: شما ممکن است بخواهید یک قرص آرامبخش مصرف کنید که شما را به خواب خواهد ببرد، اما این برطرف‌کننده منبع مشکل بی‌خوابی نیست. من تغذیه منظم، به علاوه مصرف ویتامین‌های گروه B و منیزیم را تجویز می‌کنم که برای سیستم عصبی بدن مفید هستند.
دقت داشته‌باشید که برای حل مشکل بی‌خوابی، باید رژیم غذایی خاصی را دنبال کنید که تضمین می‌کند قندخون شما در نیمه‌های شب کم نخواهد شد، زیرا کمبود قندخون به بی‌خوابی تبدیل می‌شود. شما باید به اندازه کافی ورزش کنید و برنامه تمرینی آرامش‌بخش داشته باشید؛ مثلا روزنامه یا مجله بخوانید و چیزهایی به صورت خودآگاه بنویسید.
فعالیت شما در شب بسیار مهم است، در طول شب، دمنوش‌ها نقش حیاتی دارند. اسطوخدوس برای دمنوش شب عالی است. همچنین دمنوش کاه جودوسر و سرگل آن، یعنی بخشی از گیاه که قبل از خود جودوسر پیدا می‌شود، بسیار مفید هستند. سرگل جودوسر در روش‌های گیاه درمانی سنتی، بسیار متداول است و قدمت طولانی دارد و در تغذیه سیستم عصبی نیز مؤثر است و می‌تواند حتی یک مغز بیش‌فعال را نیز آرام کنند.
علت مشکلات خواب چیست؟
بعضی وقت‌ها، اگر کارهای بسیاری برای انجام دادن داشته باشم و مجبور باشم تا دیروقت کار کنم، خوابیدن برایم سخت می‌شود. فکر می‌کنم برای بقیه مردم هم همین است و بیشتر ما دچار بی‌خوابی می‌شویم زیرا برای هیچ و پوچ می‌دویم. در گیاه پزشکی، درک رابطه ما با چرخه‌ها نشان می‌دهد که ساعات بین ۱۰ شب تا دو صبح وقت مهمی برای دفع سموم در اندام‌های بدن ماست، بنابراین باید هدف‌گذاری خود برای خواب را بر ساعت ۱۱ بگذاریم. وقتی فردی در بین این ساعات بیدار می‌شود، این بیداری عموما ناشی از متابولیسم کبد است.
جوزهندی گیاه خوبی برای کمک به افرادی است که از بی‌خوابی گذرا، یعنی بی‌خوابی که فرد به خواب می‌رود ولی نیمه‌های شب بیدار می‌شود، رنج می‌برند. در واقع جوز هندی، سیستم عصبی را آرام می‌کند. بعضی افراد نوشیدن چای جوز هندی قبل از خواب را تحول آفرین ارزیابی کرده‌اند.
علت خستگی شدید در طول روز چیست؟
یکی از دلایل مهم این است که خواب شب کافی و عمیق نداشته‌ایم. این موضوع نیز احتمالا به دلیل نور پس زمینه اتاق، سروصدا در خانه، یا حتی نداشتن زمان کافی برای آرام شدن قبل از خواب است. من برای حل این مشکل انجام چند حرکت ورزشی را توصیه می‌کنم که تحرک زیادی ندارند اما انرژی مصرف می‌کنند. گیاه اشواگاندها یا جینسینگ هندی، که با نام لاتین Withania somnifera نیز شناخته می‌شود، خواب‌آور است. این گیاه برای انرژی‌بخشی بسیار مناسب است، زیرا کمک می‌کند که عمیق‌تر بخوابید. نوشیدن دمنوش این گیاه مانند این است که در بانک خود انرژی ذخیره کنید و وقتی که بیدار می‌شوید، آن انرژی را به‌طور مستمرتری استفاده کنید. این گیاه شما را در بالاترین سطح برای مقابله با استرس قرار می‌دهد.
کدام گیاه است که شما بدون آن قادر به زندگی نخواهید بود؟
بدون شک، زردچوبه. این گیاه سلول‌های ما را تشویق می‌کند که بهتر عمل کنند. التهاب را کم کرده و به همین دلیل گردش خون را تسهیل می‌کند، مواد مغذی را به بافت‌ها و بخش‌هایی از بدن ما که عمدتا دور از مواد غذایی کافی هستند، می‌رساند. در زمینه مغز و سیستم عصبی که ما در مورد آن متمرکز هستیم، نشان داده شده است که زردچوبه، در غذارسانی و رساندن مواد مغذی درست و مفید به سیستم عصبی ما نیز موثر است. بنابراین اگر افسردگی یا اضطراب فصلی دارید، زرچوبه واقعا درمان مناسبی است.
هرچند زردچوبه به خودی خود آرامبخش نیست و به صورت مستقیم برای خواب شما تاثیرگذار نخواهد بود، به‌طور غیرمستقیم خواهد توانست به کاهش درد و التهاب کمک کرده، متابولیسم شما را بهبود بخشیده و درنهایت، خواب آرام‌تری را برای شما به ارمغان آورد. برای عملکرد بهتر، می‌تواند از افشره زردچوبه که بسیار قوی است استفاده کنید. هر سه قطره از افشره آن، برابر ۳۵ گرم زردچوبه تازه است.
برای خواب بهتر باید از کدام مواد غذایی پرهیز کنیم؟
از مواد غذایی بسیار محرک، مانند قهوه و سایر مواد کافئین‌دار به‌ویژه در ساعت میانی روز و بعد از آن پرهیز کنید. این مورد در مورد شکر نیز صادق است. اگر شب‌ها مقدار زیادی شکلات می‌خورید، ممکن است بیش از حد محرک باشد، زیرا شکلات ترکیباتی در خود دارد که در بدن مانند کافئین عمل می‌کند.
در ادامه، موادی که باید در رژیم غذایی‌تان وجود داشته باشند تا بتوانید بهتر بخوابید را توضیح می‌دهم. برای مثال، فرنی جو که مقدار قابل‌توجه ویتامین آزاد می‌کند، فقط برای صبحانه مناسب نیست و در سایر وعده‌ها نیز مفید خواهد بود. تریتامین، یکی از پیش‌سازه‌ها در بدن است که به ما کمک می‌کند بهتر بخوابیم و موادی که موجب آزاد شدن آن در بدن می‌شوند، مواد غذایی خوبی برای خواب راحت خواهند بود.
نکته دیگری هست که بخواهید با ما در میان بگذارید؟
تاریخ سلامت انسان به اندازه تاریخ پزشکی قدمت دارد. ما در گذشته بیش از ۲۰۰ نوع غذا می‌خوردیم ولی حالا ۸۰ درصد رژیم غذایی ما تنها از ۱۰ نوع گونه گیاهی و جانوری است. ما تکامل یافته‌ایم تا گونه‌های مختلف و گسترده گیاهی را در رزِم غذایی خود داشته باشیم تا سلامت بمانیم و ما دیگر از این طیف گسترده استفاده نمی‌کنیم. یک راه بسیار ساده برای باز معرفی این غذاها، نوشیدن انواع دمنوش‌هاست. در هر کیسه دمنوش، معمولا بین سه تا دوازده گیاه وجود دارد و همین امکان بهره‌برداری از ترکیبات مفید و محافظت‌کننده آن‌ها را برای ما میسر می‌سازد.
درست است که ممکن است این ترکیبات محافظ برای حفاظت از خود گیاه به‌وجود آمده باشند، ولی ما نیز در کنار گیاهان رشد یافته‌ایم و بنابراین آن‌ها نیز می‌توانند به سلامت و تقویت قوای بدن ما کمک کنند. انسان‌ها همواره از گیاهان به‌عنوان محور بهداشت و درمان خود بهره برده‌اند، اما ما در طی ۵۰ سال اخیر از آن غافل مانده‌ایم. اگر می‌خواهید سالم‌تر باشید، سعی کنید گیاهان بیشتری را در رژیم غذایی خود قرار دهید و البته گیاهان دارویی را نیز از قلم نیاندازید.