این شهرستان طبق آخرین تقسیمات کشوری دارای دو شهر، سه بخش و 9 دهستان است و وسعت آن هزار و 752 کیلومتر مربع است و 96 کیلومتر با کشور آذربایجان مرز مشترک دارد و با شهرهای بیلهسوار، پارسآباد، مشکینشهر و اهر همسایه است.
این شهرستان بیش از 107 هزار نفر جمعیت و 325 روستا دارد، آب و هوای این شهرستان در بهار، تابستان و پاییز معتدل و در زمستان به سبب کوهستانی بودن سرد است. منطقه گرمی از کهنترین مناطق مسکونی آذربایجان و بنای اولیه آن توسط تیرههایی از قوم پارت (اشکانی) گذاشته شده است و در ادوار بعدی نیز به همین سبب اهمیت سوقالجیشی خود را حفظ کرده است.
شهر گرمی بیش از 228 اثر تاریخی و باستانی دارد که شناخته شده و به ثبت رسیده است و بر اساس تحقیقات باستانشناسان در قدیمالایام یکی از مراکز عمده استقرار اشکانیان بوده است. بر اساس اظهارات اهالی مسن این شهر، گرمی قبلاً محل سکونت عشایر کوچنشین بوده و به خاطر مناسب بودن شرایط جوی از این محل به عنوان قشلاق استفاده میشده است.
تپه باستانی خرمن شیخلر بخش مورال که به دوره قبل از اسلام و دوران حکومت اشکانیان برمیگردد، گورهای اشکانی گرمی به شکل مکعب مستطیل، تپه باستانی سلاله و شاهتپهسی که محل تاجگذاری نادر شاه افشار است از جمله آثار تاریخی گرمی به حساب میآید.
دریاچه گیلارلو حدود 5 کیلومتری غرب شهرستان مغان که منطقه نمونه گردشگری شناخته شده، اوجاق برزند، اوجاق الیسفلی، زیارتگاه سید میرعزیز، غار و یخچال طبیعی روستای الیسفلی و قلعه سنگ در زاویه سنگ بخش انگوت، قلعه ئیل سویی، قلعه برزند و رودخانه دره رود روستای هزارن روستای تنگ و کوه ازناو در دو کیلومتری روستای بیگباغی، جنگلهای طبیعی، نمایشگاه و موزه مردمشناسی مغان در شهرک ولیعصر (عج) شهرستان گرمی از جمله آثار و جاذبههای گردشگری و تاریخی گرمی است.
تولیدات صنایع دستی شهرستان مغان شالبافی، ورنیبافی در بخش انگوت شمالی و غربی، قالیبافی در بخش مرکزی و منطقه برزند انگوت، گلیمبافی در بخش مورال، جاجیمبافی و شالبافی بیشتر به صورت پراکنده بین عشایر شهرستان رواج دارد و معرق چوب و نگارگری در خود مرکز شهرستان انجام میگیرد که سابقه 10 ساله دارد.
از عمده محصولات صنایع دستی شهرستان مغان که شهرت جهانی دارد ورنی مغان است که از جمله اصیلترین و مرغوبترین تولیدات صنایع دستی استان اردبیل میباشد. غذاهای محلی این خطه از کشورمان انواع کباب، آبگوشت، دیزی، کوفته و دلمه و سوغات گرمی نیز شامل کره حیوانی و عسل است. گرمی دارای 9 رشته رودخانه محلی با میزان آبهای سطحی 153 میلیون مترمکعب و ظرفیت آبهای زیرزمینی 314 میلیون مترمکعب است که مقدار زیادی از این آبها به خاطر عدم وجود سدهای ذخیرهای به هدر میرود.
رودهای مهم این شهرستان شامل درهرود، سمبورچایی، برزندچایی، دیزجچایی، گرمیچایی، ماهپری، بالهارود و... است. گرمی به سبب دارا بودن آب و هوای مناسب و خاک حاصلخیز یکی از مناطق عمده کشاورزی و دامپروری استان اردبیل بوده و سطح زیرکشت آن 120 هزار هکتار است که 9 هزار هکتار اراضی آبی و نیمهآبی بوده و 110 هکتار اراضی نیز دیم است.
تولیدات زراعی این شهرستان غلات، حبوبات، صیفیجات، انواع میوه و ... است که این شهرستان از لحاظ تولیدات کمی و کیفی چند سال است که مقام نخست کشور را کسب میکند. شهرستان گرمی با تمام جاذبههای گردشگری و تاریخی خود نوروز امسال را میزبان شایسته برای مسافران و گردشگران نوروزی این خطه از کشورمان است.
همشهری استانها