همشهری آنلاین- الناز عباسیان: بارها در مجالس روضه امام حسین(ع) اشعارش به گوشمان خورده و آه از دل و جانمان برخاسته است. او کسی است که امروز ۵۸ سالگی را پشت سر می‌گذارد و تجربیات ۳۵ سال دکلمه‌خوانی و شاعری در وصف اهل‌بیت(ع) را در کارنامه دارد. نه تنها عمری در مجالس روضه‌های خانگی و مراسم عزاداری با شعرهایش دل‌های مستمعین را صفا داده، بلکه با عنایت ائمه اطهار(ع) توانسته هزاران بیت در وصف آن بزرگواران بسراید. وقتی سراغش می‌رویم صدای دکلمه‌خوانی برای اهل‌بیت(ع) از خانه او به گوش می‌رسد و شاعران و مداحان اباعبدالله(ع) چند روز مانده به مراسم اربعین حسینی، نزد او آمده‌اند تا برای وصف احوالات این روزهای شهدا و اسرای کربلا شعر تازه‌ای را زمزمه کنند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
سال ها درباره اهل بیت(ع) مطالعه کردم
«عزیز صبوری اردبیلی» متولد سال ۱۳۳۷ و در شهرستان اردبیل به دنیا آمده است. سال ۱۳۵۸ به تهران نقل مکان کرده و از همان ابتدا در محله شریعتی ساکن شد. صبوری درباره گرایش به شعر و شاعری می‌گوید: «از دوران کودکی ذوق و استعداد شعر گفتن داشتم. علاقه زیادی هم که به اهل‌بیت(ع) داشتم، باعث شد در این زمینه شعر بگویم. سال‌ها درباره زندگی پیامبراکرم(ص)، حضرت علی(ع) و امامان معصوم(ع) مطالعات تاریخی انجام دادم. درباره جنگ‌های اسلام و مهاجرت امام حسین(ع) و اتفاقات عاشورا هم مطالعات عمیقی انجام دادم تا بتوانم اشعاری درباره آنها بنویسم.»
او ادامه می‌دهد: «علاقه بیش از اندازه‌ام به سرودن شعر در مدح اهل‌بیت(ع) باعث شد تا در کنار کار در یک شرکت فنی، به‌طور جدی در عرصه شعر آیینی قدم بگذارم. آشنایی با چند شاعر بزرگ آذری از جمله استاد مرحوم منزوی پنجره جدیدی به رویم باز کرد.
من بسیار از او آموختم. من هم مانند دیگر شاعران، قصائد، غزلیات و مرثیه‌هایی که در مدح و رثای اهل‌بیت(ع) سروده بودم، به‌صورت کتاب منتشر کردم.»
صبوری در ادامه می‌گوید: «سرودن شعر، وعظ، خطابه و نوحه‌سرایی بدون داشتن اطلاعات وسیع می‌تواند به جای اثرگذاری، باعث به انحراف کشیده شدن دین و ایجاد بسیاری از خرافه‌ها در بین مردم شود.»
از زینب(س) هیچ نگفتم فقط قافیه بازی کردم
عاشق اهل‌بیت(س) است اما ارادت خاصش به امام علی(ع) و حضرت زینب(س) را می‌توان از بیت بیت اشعارش دریافت. خودش هم این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید: «برای همه ائمه شعر سرودم اما در وصف مولایم علی(ع)، حس و حال دیگری دارم. از عمه سادات خانم زینب(س) هم هرچه شعر بگویم باز هم قافیه بازی کرده‌ام و هیچ نگفته‌ام. شأن و منزلت این بانو بالاتر از درک و فهم ماست و در اشعار من نمی‌گنجد.»
از نزدیکان حاج عزیز شنیده بودیم که او برای سرودن شعر در وصف احوالات شهدای کربلا به‌ویژه اسرا، شرایط سختی را به خود تحمیل کرده تا هر چند مختصر سختی و مرارت‌های کاروان خسته و دل شکسته کربلا را درک کند. وقتی از او درباره این موضوع می‌پرسیم، مکثی می‌کند و می‌گوید: «گفتن از مصائب اهل‌بیت(ع) کار بسیار سختی است. بگذارید بیشتر از این توضیح ندهم.»
دوستدار حسین(ع) رفتار حسینی دارد
کسی که توفیق گفتن از اهل‌بیت(ع) نصیبش می‌شود، باید بیشتر از دیگران مراقب رفتار و کردارش باشد. یک ذاکر یا شاعر حسینی، نباید زبانش به دشنام، غیبت، تهمت و افترا و گناهان کوچک و بزرگ دیگر باز شود. من در مجالس فقط شعر می‌خوانم و هیچ‌وقت مداحی نکردم، اما برای همین شعرخوانی هم خیلی حواسم است که خدای نکرده شرمنده اهل‌بیت(ع) نشوم.
او ادامه می‌دهد: «کسی که عشق امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) را در دل دارد نباید آلوده گناه شود. به‌ویژه مداحان، شاعران و خادمان حسینیه‌ها باید خیلی حواسشان جمع باشد تا خدایی نکرده با غفلت یا گناه خود، آبروی عزاداران حسینی را نبرند. مردم به یک چشم دیگر به ما نگاه می‌کنند. بنابراین باید آبروداری کنیم و مراقب رفتارمان باشیم. نوکری امام حسین(ع) با جامه سیاه پوشیدن محقق نمی‌شود. کسی حسینی است که با اخلاص به مردم خدمت کند.»
بی وضو شعری از حسین(ع) نمی‌خوانم
هیچ وقت بدون وضو برای اهل‌بیت(ع) شعر نخوانده‌ام و درباره این موضوع خاطره‌ای برایمان تعریف می‌کند: «یک‌بار یکی از دوستان چند بیت شعر برایم آورد تا من درباره وزن و قافیه آن نظر بدهم. همین که در شعر اسم ائمه(ع) را دیدم، برگه را زمین گذاشتم و رفتم وضو گرفتم. وقتی برگشتم، دوستم پرسید کجا رفتی؟ گفتم من هیچ‌وقت شعر ائمه(ع) را بدون وضو نمی‌خوانم. باطنم که آلوده گناه است، حداقل ظاهرم را با وضو پاک‌کنم. دوستم با شنیدن این جمله گریست و گفت من تاکنون به این موضوع توجه نکرده بودم.»
او ادامه می‌دهد: «من تمام اشعارم به زبان آذری است. البته ابیاتی هم به فارسی سروده‌ام اما لذتی که در سرودن اشعار آذری به من دست می‌دهد در سرودن اشعار دیگر ندارم. واقعاً سوز اشعار و نوحه‌های آذری، وصف‌ناپذیر است.» ناگفته نماند او پدر ۲ پسر و ۳ دختر است که به گفته خودش گرچه اهل سرودن شعر نیستند، اما در جمع‌آوری، ویراستاری و انتشار کتاب اشعارش هوای او را دارند.
مستند باید شعر گفت
او جلسه‌های متعددی را برای شاعران آیینی و روضه خوانان جوان برگزار و تجربیاتش را به آنها منتقل کرده است. از این‌رو صحبت‌هایش را با چند توصیه به شاعران و روضه خوانان جوان به پایان می‌برد: «شعری که برای اهل‌بیت(ع) سروده می‌شود، باید مستند بوده و دارای محتوا باشد. ادب باید در تمام ابیات رعایت شود. ما از محضر بزرگان یاد گرفته‌ایم وقتی می‌خواهیم از تعبیری برای مدح چهارده معصوم(ع) استفاده کنیم، دقت کنیم که آن تعابیر مستند به روایات و در شأن آن بزرگواران باشد. به همین دلیل زیاد مطالعه می‌کنم.»
برگزیده پرده عشاق
اثر هنر این است که عزم و انگیزه را در انسان ایجاد می‌کند. بنابراین کسانی که از توان، موهبت، استعداد و ذوق خدادادی و ذاتی خود برای تجلیل و تکریم از شعائر الهی استفاده می‌کنند، شایسته تجلیل هستند. حاج عزیز صبوری یک عاشق واقعی در دستگاه سیدالشهدا(ع) است؛ شاعری که همه خادمان حسینی از سروده‌هایش در مجالس بهره‌مند می‌شوند و با نوحه‌هایش دم می‌گیرند. از این‌رو ۳ سال پیش صبوری در ویژه‌برنامه پرده عشاق در فرهنگسرای مهر، به‌عنوان پیرغلام منطقه تقدیر شد. او در این مراسم جمله زیبایی را گفت که امروز هم آن را برای ما تکرار می‌کند و می‌گوید: «من هرچه دارم از لطف خدا دارم. اگر خداوند یک لحظه بخواهد نظرش را از من بردارد، بی‌شک من حتی اسم خودم را هم فراموش خواهم کرد. این لطف و عنایت ائمه(ع) است که به من آبرو و اعتبار داده و در غیراین صورت من هیچ هستم.»
یکی از دوستان:
از صمیم قلب خادمی این خاندان را پذیرفته
حاج «محمد منتظری» پیرغلام و مسئول کانون مداحان منطقه از دوستان قدیمی صبوری است و می‌گوید: «هریک از این ۸ جلد کتاب همچون آینه‌ای زلال انعکاس‌دهنده و تابنده ایمان و باور این خادم حسینی است. صبوری معتقد است ذوق شاعری را از درگاه حق گرفته و این هدیه الهی را در تبیین آرمان‌های الهی خرج می‌کند. وی از صمیم قلب خادمی این خاندان را پذیرفته و واقعه عاشورا را میدانی می‌داند که کسی را یارای صحبت از آن نیست. روضه‌های متعدد برای حضرت قاسم(ع)، توصیف صحرای کربلا، ورود اسرا به شام و تمام وقایع سوزناک عاشورای حسینی در کتاب‌های صبوری با زبان شیرین آذری به زیبایی و استادی توصیف شده است.»
یکی از شاعران و دوستان:
سرودن از حسین(ع)، تکبر را از او دور کرد
«حسن آخوندی» یکی از شاعران اهل‌بیت(ع) و از دوستان صبوری درباره خصوصیات اخلاقی او می‌گوید: «استاد صبوری دوست و همکار قدیمی من است. من همیشه او را استاد صدا می‌زنم و احترام خاصی برای او قائلم. او هم همیشه هوای مرا داشته است. بارها شده دیگران سراغم آمدند و گفتند که استاد صبوری از تو تعریف می‌کند و حتی پشت سرت هم از تو به خوبی یاد می‌کند و از اشعار تو برایمان می‌خواند. این نشان می‌دهد که چقدر سرودن و خواندن از اهل‌بیت(ع) روی رفتار آدم تأثیر می‌گذارد و تکبر را از او دور می‌کند.»
دبیر شورایاری محله:
اهل تکبر نیست
حاج «قلیچ نورآزاد»، دبیر شورایاری محله شریعتی شمالی است و درباره پیرغلام محله‌اش می‌گوید: «حاج عزیز از افتخارات محله ماست. خود و خانواده‌اش از عاشقان اهل‌بیت(ع) هستند. یکی از ویژگی‌های اخلاقی این بزرگوار این است که اهل غیبت کردن و صحبت پشت سر دیگران نیست. همچنین کبر و غرور در وجود او جایی ندارد و گرچه مقام‌های زیادی کسب کرده و شاعر چندین کتاب است، اما مثل آدم‌های عادی با همسایه و اهالی رفت‌وآمد دارد. گرچه در برنامه‌های تلویزیونی بسیار از او دعوت شده است، اما او در مجالس معمولی در محله هم حضور پیدا می‌کند و از ائمه(ع) شعر می‌خواند.»
کتاب های استاد
صبوری اردبیلی تاکنون ۸ جلد کتاب شعر به زبان آذری با عناوین «مجاهدان حق»، «منادیان راه راه حق»، «مدافعان راه حق»، «سالکان راه حق»، «تابعان راه حق»، «عاشقان عدالت»، «عاشقان سعادت» و «سلحشوران عاشورا» به چاپ رسانده که برخی از آنها تجدید چاپ شده است. وی در محضر استادانی همچون یحیوی و منزوی شاگردی کرده است. صبوری عضو کانون مداحان منطقه و نماینده مداحان و شعرای جنوب غرب تهران است. تاکنون در ۹ کنگره با موضوعات رضوی، آیینی و شعر عاشورایی شرکت کرده و ۲ بار به‌عنوان نفر ممتاز این کنگره‌ها انتخاب شده است.
_________________________________________________________
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۹ در تاریخ ۱۳۹۵/۰۸/۲۶