همشهری آنلاین- حسن حسن زاده: به یک یادگاری عزیز می‌ماند؛ یادگاری به جا مانده از یاران سفرکرده. مثل یک جای امن پناهگاهی است برای دل‌های خسته و خانه امید است برای ناامیدانی که در هر خانه‌ای را زده‌اند به جواب نرسیده‌اند. حضور مستمر جانبازان عزیز دفاع مقدس از آن روزهای روشن تا امروز در این هیئت هم همان مغناطیس عجیبی است که در این سال‌ها بسیاری از نوجوانان و جوانان محله را به این هیئت باصفا جذب کرده است. این‌طور است که هر سال یک هفته مانده به ماه محرم، جوانان محله را می‌بینی که زودتر از قدیمی‌های موسپیدکرده هیئت پای کار می‌آیند و در و دیوار هیئت را سیاهپوش عزای سالار شهیدان(ع) کرده و آماده پذیرایی از عزاداران می‌شوند. برای آشنایی با این هیئت ۳۰ ساله محله اشراقی، با گزارش ما همراه شوید.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
هیئتی با رنگ و بوی شهادت
همه چیز همان‌طور است که انتظار داشتی؛ مثل همه هیئت‌ها و مجالس عزاداری از چند روز مانده به آغاز ماه محرم در و دیوار هیئت فاطمیه تهران هم به همت جوان‌ترها سیاهپوش شده و یک گروه خادمان عاشق، متشکل از قدیمی‌های هیئت و جوانانی که در مسیر تجربه هستند، هر شب میزبانی عزاداران حسینی را بر عهده دارند. اما پرچم بزرگ نصب شده روی دیوار با آن فهرست بلند بالا از اسامی شهدایی که این هیئت تقدیم اسلام و انقلاب کرده، وجه تمایز هیئت فاطمیه با دیگر هیئت‌های مشابه را برایت روشن می‌کند.
تأسیس این هیئت هم ماجرای جالبی دارد که باعث شده نامش برای اهالی محله اشراقی همیشه با نام شهدا و جانبازان همراه باشد. جعفر محسنی راد، مدیر هیئت فاطمیه تهران و یکی از بانیان هیئت در سال‌های دفاع مقدس در این‌باره می‌گوید: «اوایل سال ۱۳۶۳ و در اوج جنگ تحمیلی، به اتفاق تعدادی از جوانان و نوجوانان محله اشراقی، که همگی عضو بسیج مسجد قمربنی‌هاشم(ع) بودیم و خیلی‌هایمان مدام یک پایمان اینجا و یک پایمان جبهه بود، تصمیم گرفتیم هیئتی در محله‌مان تأسیس کنیم، هیئتی که همه‌کاره‌اش خودمان باشیم. واقعیت این بود که دوست داشتیم یک مرکز ثابت مذهبی داشته باشیم که نه فقط در ایام محرم، بلکه در تمام ایام سال به‌صورت هفتگی و با برنامه‌های مفید فرهنگی و مذهبی، محل تجمع‌مان باشد.
با اینکه همه ما جوان بودیم و می‌گویند بسیاری از جوانان فقط دنبال شور مجالس عزاداری هستند، اما ما نمی‌خواستیم هیئت‌مان فقط محدود به مداحی و سینه‌زنی باشد بلکه سخنرانی‌های مذهبی هم برایمان اهمیت زیادی داشت. ما در سال‌های مبارزات انقلاب و در آن چند سالی که از دفاع مقدس گذشته بود، تأثیر این مجالس سخنرانی را در آگاهی‌بخشی به اهالی محله به‌ویژه جوانان دیده بودیم. صحبت‌ها و همفکری‌ها که به یک نتیجه واحد رسید، عزم‌مان را برای تشکیل هیئت جزم کردیم. از آن جمع که هیئت فاطمیه را بنا کردند، تا پایان جنگ، خیلی‌ها آسمانی شدند و عده دیگری هم با پر و بال زخمی برگشتند.»
وقتی حاج حسن به جوانان عزت داد
«همه ما عضو خانواده‌های مذهبی بودیم و بعضی‌ها پدران‌مان هم از بزرگان هیئت‌های قدیمی به حساب می‌آمدند. اما هسته مرکزی هیئتی که قرار بود تشکیل شود، یعنی همان‌هایی که امروز نام خیلی‌هایشان مزین به پیشوند شهید و جانباز است، تصمیم گرفتیم اول با یکی از مداحان بزرگ آن زمان مشورت کنیم و بعد برنامه موردنظرمان را اجرا کنیم. پدرم عضو هیئت امنای صنف بزازان بازار بود و به واسطه ایشان، با حاج حسن گودرزی، مداح صنف بزازان که یکی از مداحان بنام آن روزها و استاد بسیاری از چهره‌های معروف این عرصه هم به شمار می‌رفت، آشنا شدیم.
راستش را بخواهید برای ما که میانگین سنی‌مان به ۱۷ سال هم نمی‌رسید، پیدا کردن سخنران و مداح، یکی از مشکلات بزرگ در راه تأسیس بود. طبیعی هم بود که هر سخنران و مداحی حاضر نمی‌شد نام، اعتبار و وقتش را خرج هیئتی کند که بانیان آن، چند نوجوان و جوان کم‌سن و سال بودند. بنابراین آشنایی با حاج حسن گودرزی، برایمان یک اتفاق بزرگ بود. خدمت ایشان رسیدیم و صادقانه ماجرا را تعریف کردیم. نتیجه باورکردنی نبود...»
حاج جعفر مکثی می‌کند و لبخند بر لب می‌گوید: «حاج حسن به حرف‌هایمان گوش داد و راهنمایی‌های لازم را هم برای راه‌اندازی هیئت انجام داد اما با صحبت پایانی‌اش حسابی غافلگیرمان کرد. حاج حسن گفت خودش مسئولیت مداحی و روضه‌خوانی در هیئت ما را به عهده می‌گیرد. آنچه می‌شنیدیم را باور نمی‌کردیم اما حاج حسن گفت اشتیاق چند نوجوان و جوان برای تأسیس یک هیئت محلی، او را هم سر ذوق آورده است...»
خانه‌ها یک به یک هیئت شد
«بالأخره هیئت فاطمیه شکل گرفت و تا مدت‌ها همان پایگاه بسیج مسجد قمربنی‌هاشم(ع) محل برگزاری برنامه‌های هیئت بود. اما بعد از مدتی با توجه به حجم بالای فعالیت‌های پایگاه، تصمیم به جابه‌جایی گرفتیم. ابتدا هر کدام از بچه‌ها با کمک خانواده‌هایشان، وسایل لازم برای راه‌اندازی هیئت از جمله پرچم، وسایل پذیرایی مثل استکان و نعلبکی، قوری و کتری، و سیستم صوتی و... را تهیه کردند و قرار شد جلسات هفتگی هیئت به نوبت در منزل اعضای هیئت برگزار شود.
به این‌ترتیب، پرچم هیئت هر هفته سر در یکی از خانه‌ها نصب می‌شد. البته جلسات بزرگ‌تر و پرمخاطب‌تر مثل مراسم دهه محرم را در حسینیه‌های اطراف برگزار می‌کردیم. اما لطف خداوند و عنایت اهل‌بیت(ع) یکبار دیگر شامل حال ما شد و شرایطی فراهم شد که هیئت ما صاحب یک مکان دائمی شود. از حدود ۷ سال قبل، حاج خانم اشرف الحاجیه رحیمی با لطف فراوان در کانون‌الزهرا(س)، کانون قرآنی محله اشراقی، فضایی به رایگان به هیئت ما اختصاص دادند و این بخش به مکان دائمی برگزاری جلسات هفتگی و مراسم ویژه ماه محرم و صفر هیئت ما تبدیل شد. زمین کانون‌الزهرا(س) ۴۰ سال قبل به همت حاج خانم رحیمی و همسرشان خریداری و ساختمانی به‌عنوان کانون قرآن در آن بنا شد. این زوج مؤمن و خیر محله، کل مجموعه را وقف امام زمان(عج) کردند و در تمام این سال‌ها این کانون، محلی برای آموزش قرآن، حدیث، تفسیر و دروس مختلف قرآنی بوده است.»
کلاس مداحی، مهمان با برکت هیئت ما
«هیئت ما با ۵۰ نفر از جوانان و نوجوانان بسیجی محله شکل گرفت و فکرش را هم نمی‌کردیم بعد از چند هفته از راه‌اندازی هیئت، آنقدر جمعیت مستمعین زیاد شود که گاهی یک خانه ۳۰۰ متری هم جوابگوی پذیرایی از آنان نباشد! هر هفته هیئت ما مملو از جوانانی می‌شد که حتی از محله‌های دیگر برای نشستن پای مداحی حاج حسن گودرزی می‌آمدند. بعد از مدتی، حاج حسن که آن همه شور و اشتیاق جوانان محله را برای حضور در جلسات هفتگی دید، ما را دور هم جمع کرد و گفت آمادگی دارد برای جوانان علاقه‌مند کلاس مداحی ترتیب دهد.»
مدیر هیئت فاطمیه در ادامه می‌گوید: «این پیشنهاد از طرف یکی از مداحان بزرگ آن زمان برای ما بسیار ارزشمند بود. به همین دلیل، حسابی قدرش را دانستیم و آنهایی که استعداد خوبی در این زمینه داشتند، با اشتیاق پای درس حاج حسن نشستند. به تدریج در دل کلاس مداحی هیئت ما، مداحان جوانی تربیت شدند که امروز از مداحان موفق به شمار می‌آیند. جالب است بدانید بقیه اعضای هیئت هم برای این مداحان تازه کار به اصطلاح مایه می‌گذاشتند. همه در روزهای خاصی در خانه یکی از اعضا جمع می‌شدیم برای تمرین هنرجویان کلاس مداحی. آنها شروع به نوحه‌خوانی می‌کردند و ما هم برای آنکه آنها حس حضور در یک مجلس واقعی را پیدا کنند و در کارشان خبره شوند، نوحه‌ها را تکرار می‌کردیم و سینه می‌زدیم.»
هیئت بدون کار خیر نمی‌شود
۱۰ سال است اعضای هیئت فاطمیه تهران، دایره فعالیت‌های هیئت را گسترش داده و تصمیم گرفته‌اند قدمی هم برای کمک‌رسانی به نیازمندان محله‌شان بردارند. حاج محسنی در این باره می‌گوید: «۱۰ سال قبل بود که با اعضای هیئت دور هم جمع شدیم و تصمیم گرفتیم با تشکیل یک صندوق خیریه به نام «خیریه باقیات الصالحات»، قدمی برای کمتر شدن مشکلات نیازمندان محله‌مان برداریم. از آن روز با شناسایی نیازمندان محله و حتی محله‌های دیگر و از طریق کمک‌های اعضای هیئت و جذب کمک‌های انسان‌های خیر، حساب بانکی برای آن نیازمندان افتتاح کردیم و تا امروز ماهانه مبلغی در اختیار آنان قرار می‌دهیم. علاوه بر این، خیریه هیئت ما توانسته در مواردی، کمک حال خانواده‌های بی‌بضاعت برای تهیه جهیزیه نوعرسان‌شان هم باشد. در واقع، کمک‌های هیئت را محدود به موارد خاصی نکرده‌ایم. بارها پیش آمده هزینه‌های درمانی بیماران را هم تأمین کرده‌ایم که البته همگی از برکاتی است که به واسطه ائمه اطهار(ع) در هیئت ما جاری است.»
تعامل جوانان امروز و جانبازان هیئت
رضا قرنفلی، از اعضای مؤسس هیئت فاطمیه تهران، یکی از همان هنرجویان کلاس‌های مداحی حاج حسن گودرزی و یکی از مداحان و ذاکران موفق امروز است. حاج رضا ارتباط صمیمانه جوانان با جانبازان هیئت را یکی از ویژگی‌های مهم هیئت فاطمیه دانسته و می‌گوید: «درست مثل روزهای دفاع مقدس که این هیئت توسط جوانان پرانرژی و خوش فکر تأسیس شد، امروز هم به دست جوانان محله اداره می‌شود و مدیریت بخش‌های مهم هیئت هم بر عهده آنهاست. از سوی دیگر، جانبازان عزیز زیادی هم در هیئت حضور دارند که همگی از جوانان مؤسس هیئت هستند و در این میان، ارتباط عمیق و صمیمانه‌ای میان جوانان امروز هیئت و این جانبازان عزیز ایجاد شده است. باید باشید و این رابطه دوستانه زیبا را ببینید. ما حتی اردوهای متعدد زیارتی و تفریحی با حضور جوانان و جانبازان هیئت برگزار می‌کنیم. در یکی از این سفرها فردی که به لحاظ جسمی مشکلات زیادی داشت، همراهمان بود. در میانه سفر از او پرسیدم با توجه به مشکل جسمی‌اش به او سخت نگذشته؟ با لبخند در جوابم گفت: مگر می‌شود با این جوانان هیئت که نمی‌گذارند دست به سیاه و سفید بزنم، به من سخت گذشته باشد؟... می‌خواهم بگویم در هیئت ما همه جوانان احترام زیادی برای جانبازان قائلند.»
برادر شهیدم مداح هیئت فاطمیه بود
نوروزعلی صمدی که به همراه برادر شهیدش؛ حسین، همیشه قبل از اعزام به جبهه در مجالس هیئت فاطمیه شرکت می‌کرد و با روحیه مضاعفی به جبهه برمی‌گشت، این روزها هم حضوری فعال در هیئت دارد. او که خود نیز از جانبازان سرافراز است، می‌گوید: «در زمان تأسیس هیئت، یک نوجوان ۱۶ ساله بودم. بعد از شکل‌گیری هیئت، دیگر یک پاتوق دوستانه سالم داشتیم که بچه‌ها بعد از برگشتن از مناطق جنگی در آن با هم تجدید دیدار می‌کردند. یکی از کسانی که خیلی ما را برای راه‌اندازی هیئت تشویق و در این مسیر حمایت‌مان کرد، حاج حسن گودرزی بود. او حتی برایمان کلاس مداحی تشکیل داد. من و برادرم هم در آن کلاس شرکت می‌کردیم. از آنجا که حسین صدای خوبی داشت، خیلی زود پیشرفت کرد و بعد از آن نه تنها در هیئت خودمان بلکه در جبهه هم برای رزمندگان مداحی می‌کرد و به آنها روحیه می‌داد. حسین آنقدر به عشق آقا اباعبدالله(ع) نوحه‌خوانی کرد که بالأخره در سال ۱۳۶۴ در عملیات والفجر ۸ مثل مولایش به شهادت رسید.»
شهدا شمع هیئت ما هستند
سید حامد اسحاقی، ۳۴ ساله، که از زمان نوجوانی در فعالیت‌های هیئت فاطمیه مشارکت داشته، می‌گوید: «وقتی ۱۶ ساله بودم، به واسطه دایی‌ام که از مؤسسان هیئت فاطمیه است، با این هیئت آشنا شدم. احترام ویژه‌ای که میان جوانان و قدیمی‌های این هیئت وجود دارد، برایم جالب بود. قشنگ‌تر این است که جوانان فعالیت‌های مربوط به آماده کردن هیئت را برای ایامی مثل محرم برعهده می‌گیرند و نمی‌گذارند بزرگ‌ترها به زحمت بیفتند. من هم این افتخار را دارم که از سال‌ها قبل در آبدارخانه هیئت فعالیت می‌کنم و با شستن استکان‌ها و چای دادن، به عزاداران خدمت می‌کنم.» حامد اضافه می‌کند: «ما در هیئت‌مان پرچمی داریم که نام تمام شهدای هیئت را روی آن نوشته‌ایم. توجه و احترام جوانان هیئت به این شهدای عزیز آنقدر زیاد است که هر وقت می‌خواهیم مراسمی برگزار کنیم، ابتدا باید این پرچم در هیئت برافراشته شود، چرا که همه ما اعتقاد داریم به برکت حضور آن شهدا بود که هنوز هم چراغ هیئت ما روشن است.»
بچه‌های هیئت به شهادت نزدیک‌تر بودند
هیئت فاطمیه تهران ۲۵ شهید و ۱۵ جانباز سرافراز دفاع مقدس را در دل خود پرورانده و این یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این هیئت است. یکی از افرادی که حضور و نفسش بچه‌های هیئت فاطمیه را هرچه بیشتر شیفته حضور در جبهه‌های جنگ می‌کرد حاج علی ولی‌زاده بود. حاج علی، جانباز سرافراز هیئت، که در ایام دفاع مقدس مسئولیت واحد تخریب قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) را بر عهده داشت، می‌گوید: «جوانان هیئت فاطمیه تهران، از همان ایام دفاع مقدس از فعال‌ترین جوانان محله بودند. یادم می‌آید بچه‌ها آن روزها علاوه بر حضور در مراسم مذهبی هیئت و مسجد، در مبارزه با منافقان هم حضور فعالی داشتند. اما مهم‌ترین نقش هیئت فاطمیه را باید ارتقای روحیه شهادت طلبی در آن جوانان دانست. باتوجه به مسئولیتم در آن روزها، جوانان زیادی را دیدم که شجاعانه در جبهه‌ها حاضر می‌شدند اما جوانانی مانند شهید حصیری، پرورده، صمدی و دیگر شهدایی که در هیئت فاطمیه تهران رشد کرده بودند، با الگو گرفتن از سرور و سالار شهیدان(ع) و ایمان خاصی که داشتند، به ایثار و شهادت نزدیک‌تر بودند.»
برنامه‌های هیئت فاطمیه تهران در ماه محرم
دهه اول محرم
سخنرانی، مداحی و اطعام عزاداران بعد از نماز مغرب و عشاء
ظهر تاسوعا و عاشورا
مراسم ویژه سخنرانی، مداحی و سینه‌زنی
روزهای سوم و هفتم شهادت امام حسین(ع)
سخنرانی و مداحی بعد از نماز مغرب و عشاء
نشانی هیئت فاطمیه تهران: خیابان دماوند، خیابان رنجکش، کانون‌الزهرا(س)
_________________________________________________________
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۶ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۷/۱۴