همشهری آنلاین- علیالله سلیمی: بازار کتاب ایران در همه حال مخاطبان خاص خود را داشته و دارد و آن گروه از نویسندگان و مترجمان که نبض این بازار وکتابخوانها را در دست دارند، میدانند در چه زمانی باید به سراغ چه نوع مضامینی رفت که ارتباط خوانندگان کتاب با این محصول فرهنگی همچنان برقرار باشد. شاهد این ادعا، چاپ آثاری است که بعد از انتشار با استقبال خوب مخاطبان کتاب مواجه و بارها تجدید چاپ میشود. برخی عناوین این کتابها چنان به مذاق خوانندگان کتاب در ایران خوش میآید که تعداد چاپهای آن از حد معمول فراتر رفته و بعضی از آنها به اصطلاح، به باشگاه «صدتایی»ها راه مییابد و بیش از یکصد بار تجدید چاپ میشود. برای اینکه با نمونههای موفق و پرمخاطب در بازار کتاب ایران آشنا شویم، عناوین و تعداد چاپهای 12 عنوان از این کتابهای پرفروش در این روزها را با هم مرور میکنیم.
پدر عشق و پسر
کتابهایی که با مضامین مذهبی در بازار کتاب ایران چاپ و منتشر میشود همواره با استقبال گرم مخاطبان مواجه و اغلب از تعداد چاپهای بالا برخوردار هستند. از جمله این کتابها میتوان به کتاب «پدر عشق و پسر» نوشته سید مهدی شجاعی اشاره کرد که تا به حال از سوی انتشارات نیستان 171 بار تجدیدچاپ شده است. نویسنده در این کتاب زندگی «علی بن حسین بن علی بن ابی طالب» که بیشتر با نام علی اکبر شناخته میشود را از زبان عقاب، اسب ایشان، روایت می کند. عقاب، آنچه را از ابتدا یعنی قبل از به دنیا آمدن حضرت علیاکبر تا ماجرای شهادت ایشان در واقعه عاشورا را برای لیلی بنت ابی مرّه مادر آن حضرت بازگو میکند.
رویای نیمه شب
برخی کتابها چنان در راستای نیاز مطالعاتی طیفی از مخاطبان قرار میگیرند که بیوقفه مخاطبان خاص خود را دارند و تجدیدچاپهای مکرر این نوع آثار به بخشی از واقعیتهای مربوط به آن کتاب تبدیل میشود. از جمله این کتابها میتوان به اثری با عنوان«رویای نیمه شب» نوشته مظفر سالاری اشاره کرد که تا به حال 115 بار از سوی انتشارات کتابستان معرفت تجدید چاپ را تجربه کرده و همچنان از کتابهای پرمخاطب در بازار کتاب ایران است. مضمون این کتاب رویایی است از جنس عشق که در فضای مذهبی شهر حله در عراق، که زمانی جایگاه حوزه علمیه شیعه و زادگاه مجتهدان بسیاری بوده است، جریان دارد. این رمان در گونه ادبیات دینی قرار می گیرد.
ملت عشق
استقبال خوانندگان کتاب در ایران از آثاری با مضامین عاشقانه هم تقریبا ثابت و همیشگی است و این نوع معمولاً مخاطبان گستردهای در بازار کتاب دارند. از نمونههای موفق در این زمینه میتوان به کتاب «ملت عشق» اثر الیف شافاک، نویسنده ترکیهای اشاره کرد که از زمان انتشار مورد استقبال علاقهمندان این نوع آثار قرار گرفته است. البته در بازار چندین ترجمه از این اثر وجود دارد که موفقترین آنها، ترجمه ارسلان فصیحی از سوی نشر ققنوس است که 126 باز تجدیدچاپ شده است. الیف شافاک در رمان ملت عشق، دو روایت موازی شگفتانگیز را پی گرفته است؛ یکی معاصر و دیگری در قرن سیزدهم، در زمانی که مولانا با مرشد روحانی خود و درویشی خانه به دوش، شمس تبریزی مواجه می شود.
از چیزی نمیترسیدم
کتابهایی با مضامین ادبیات پایداری هم در بازار کتاب ایران همواره پرمخاطب هستند و اغلب این آثار با استقبال خوب مخاطبان مواجه و بارها تجدیدچاپ شده است. از جمله، کتاب «از چیزی نمی ترسیدم» اثر سردار شهید حاج قاسم سلیمانی که انتشارات مکتب حاج قاسم منتشر و تا به امروز 124 بار تجدیدچاپ شده است. این کتاب که مزین به یادداشت رهبر معظم انقلاب شده است نخستین اثر چاپ شده توسط انتشارات «مکتب حاج قاسم» محسوب میشود و شامل دستنوشتههای شخصی شهید سلیمانی از دوران کودکی و زندگی در روستای قنات ملک کرمان تا میانه مبارزات انقلابی در سال 57 است. این کتاب در دو بخش نوشتار و دست نوشته به چاپ رسیده است.
مغازه جادویی
کتاب «مغازه جادویی» اثری «جیمز دوتی» پزشک درمانگر بالینی در گروه جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه استنفورد که با ترجمه فروزان صاعدی و از سوی انتشارات کتاب مجازی منتشر شده، به مذاق خوانندگان ایرانی خوش آمده و بعد از انتشار، 129 باز تجدید چاپ شده است. این کتاب سرگذشت «دوتی» نوجوان است که در یک فروشگاه لوازم شعبده بازی با زنی سالخورده و مهربان به نام «روث» آشنا میشود و در طول چند هفته بعدی، تمرینهایی مربوط به ذهن و بدن را از او میآموزد که مسیر زندگی اش را تغییر میدهد بعدها به عنوان یک جراح و کارآفرین به موفقیتی چشمگیر میرسد.
خرده عادتها
کتاب «خرده عادتها» اثر جیمز کلیر با ترجمه زهرا صادقی که از سوی انتشارات میلکان منتشر شده، با سلیقه کتابخوانهای ایرانی جور درآمده و 129 باز تجدید چاپ شده است. جمیز کلیر، نویسنده و سخنران سرشناسی است که استاد خلاصه کردن موضوعاتی پیچیده در رفتارهایی ساده محسوب میشود؛ رفتارهایی که میتوانند به راحتی در زندگی روزانه و کار انجام شوند. او در کتاب خرده عادتها، از موثقترین ایدهها در زیستشناسی، روانشناسی و علوم مغز و اعصاب استفاده میکند و راهنمایی ساده و همه فهم برای پایدار ساختن عادتهای خوب و از میان برداشتن عادتهای بد می سازد.
هملت
استقبال کتابخوانهای ایرانی از آثار نمایشنامهای هم در جای خود مثالزدنی است. نمونهاش قرار گرفتن کتاب «هملت» اثر ویلیام شکسپیر با ترجمه مسعود فرزاد در ردیف کتابهای پرفروش در بازار کتاب ایران است که به تازگی چاپ یکصدوپنجم را از سوی انتشارات علمی فرهنگی تجربه کرده است. کتاب هملت، نمایشنامهای ماندگار و جریانساز ویلیام شکسپیر است که در زمره برترین نمایشنامههای تاریخ ادبیات جهان قرار میگیرد. این نمایشنامه، ساختار داستانهای «تراژدیِ انتقام» را پی میگیرد و به ماجرای انتقامگیریِ قهرمان داستان، هملت، از قاتل پدرش، کلادیوس می پردازد. کلادیوس، عموی هملت است و پس از ازدواج با مادر او، پر تخت پادشاهی دانمارک تکیه زده است.
پدر پولدار پدر بیپول
کتابهایی که مدعی آموزش پولدار شدن در جهان امروز هستند، معمولا مخاطبان خاص خود را در همه جای جهان دارند و خوانندگان کتاب در ایران هم از این قاعده مستثنی نیستند، چرا که از کتاب «پدر پولدار پدر بی پول» اثر رابرت تی کی یوساکی با ترجمه مامک بهادر زاده استقبال خوبی کرده و باعث تجدیدچاپ مکرر این اثر شدهاند. 61 بار تجدیدچاپ از سوی انتشارات آوین حاصل این استقبال است و مترجمان متعددی هم وارد این رقابت شده و اثر حاضر را با ترجمههای متفاوت راهی بازار کتاب ایران کردهاند. نویسنده در این کتاب، داستان دو پدر خود را نقل می کند: پدر واقعیاش، که او را «پدر بی پول» مینامد، و پدر بهترین دوستش که به راهنما و «پدر پولدار» او تبدیل شد.
شبهای روشن
بعضی از نویسندگان هم هستند که آثارشان پای ثابت کتابهای پرفروش در بازار کتاب ایران هستند و از جمله این نویسندگان میتوان به فئودور داستایفسکی اشاره کرد که کتاب «شبهای روشن» این نویسنده که با ترجمه سروش حبیبی و از سوی نشر ماهی منتشر شده، تا به امروز 76 بار تجدید چاپ شده و همچنان در ردیف آثار پرفروش در حوزه ادبیات داستانی قرار دارد. داستان این رمان کوتاه در شهر سن پترزبورگ میگذرد و به ماجرای مردی جوان میپردازد که در حال نبرد با بیقراریهای درونی خود است. کتاب شبهای روشن با روایتی سرراست و لطیف، رنج و احساس گناه ناشی از عشقی یک طرفه را مورد واکاوی قرار میدهد.
کاش وقتی بیست ساله بودم میدانستم
داستانهایی برانگیزاننده و توصیههایی الهام بخش همیشه مخاطبان پرتعدادی در بازار کتاب دارند و طبعا از این رهگذر است که کتاب«ای کاش وقتی 20 ساله بودم میدانستم» اثر تینا سیلیگ با ترجمه مینا صفری از سوی انتشارت میلکان هم توانسته توجه کتابخوانها در بازار کتاب ایران را به خود جلب کند و برای همین تا به امروز 64 بار تجدیدچاپ شده است. نویسنده در این کتاب، مهارتها و بینشهایی قابل درک و موثر را ارائه کرده که میتوانند تا به مخاطب کمک کنند. سیلیگ در کتاب ای کاش وقتی 20 ساله بودم می دانستم، همه اطلاعاتی را که به دانشجویانش در دانشگاه استنفورد میدهد، با خوانندگان کتابش سهیم شده است: داستان های انگیزشی و الهامبخش و مقدار زیادی از فروتنی و شوخ طبعی.
هنر خوب زندگیکردن
چه کسی است که نخواهد هنر خوب زندگی کردن را بیاموزد و در این میان اگر کسی عنوان کتابش را دقیقا بر همین مبنا انتخاب کند و مضمون اثرش هم در همین راستا باشد، طبیعی است که مورد استقبال کتابخوانها قرار میگیرد. نمونهاش، کتاب«هنر خوب زندگی کردن» اثر رولف دوبلی با ترجمه علی شهروز و عادل فردوسیپور از نشر چشمه که توانسته نبض مخاطبان کتاب در ایران را در دست بگیرد و بعد از انتشار، 72 بار تجدیدچاپ شود. رولف دوبلی، در این کتاب، پیدا کردن میانبری برای رسیدن به خوشبختی را مأموریت زندگی خود قرار داده و با تحلیل آرای اندیشمندان و آخرین یافتهها در علم خوشبختی، راههای میانبر برای رسیدن به رضایت در زندگی را ارائه کرده است.
شازده کوچولو
اگر نویسندهای در این زمانه پیدا شود که مانند آنتوان دو سنت اگزوپری داستانی مثل شازده کوچولو بنویسد، مطمئناً در شرایط بازار کتاب ایران هم میتواند همچنان مخاطبان فراوانی داشته باشد. استقبال همیشگی از این کتاب کم حجم اما موفق در بازارهای کتاب ایران و جهان این ادعا را پابت میکند. از کتاب شازده کوچولو، ترجمههای زیادی در بازار کتاب ایران موجود است که ترجمه محمد قاضی و منتشره از سوی انتشارات امیرکبیر به تنهایی توانسته 79 بار تجدیدچاپ شود. رمان شازده کوچولو، یک داستان تمثیلی اخلاقی، خودزندگینامهای معنوی و رمانی تأثیرگذار است که بیش از هرکتاب دیگری از فرانسه به زبان های دیگر ترجمه شده است.