همشهری آنلاین - معصومه ماهپیکر: عسگری ۴۱ ساله در طول ۲۰ سال فعالیتش در این حرفه هیچ‌گاه آدامس و سیگار در کنار سایر اجناسش نیاورده است. سال‌ها حضور او در این محله باعث شده تا اهالی با خصوصیات او آشنا باشند، پس هیچ‌گاه سراغ این اجناس را از وی نمی‌گیرند. این نکته زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم بخش مهمی از درآمد یک خواروبارفروشی از فروش محصولات دخانی است. اهالی محله حتی هنگام حضور در مغازه عسگری، سیگارشان را خاموش می‌کنند و آدامسشان را دور می‌اندازند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
فروش اجناس مضر ممنوع
مغازه ده متری‌اش در کوچه‌ای بن‌بست واقع شده است. آقامجتبی در حالی‌که پشت دخل مغازه ایستاده پاسخ مشتریانش را می‌دهد. یکی از مشتریانش، خانم جوانی است که انگار در این محله غریبه است و مهم‌ترین ویژگی مغازه عسگری را نمی‌داند. او درحالی که دست دختر بچه ۶ و ۷ ساله‌ای را در دست دارد، درخواست آدامس موزی می‌کند. خواروبارفروش محله در حالی‌که لبخندی بر لب دارد می‌گوید: اصلاً آدامس نداریم. مشتری درحالی‌که نگاه تعجب‌آمیزی به او می‌کند شانه‌اش را بالا انداخته و در حالی‌که همچنان دست دخترکش را در دست دارد از مغازه خارج می‌شود. عسگری در ابتدا تمایل ندارد با ما گفت‌وگو کند، اما وقتی می‌گوییم آمده‌ام دلیل نفروختن سیگار و آدامس را در مغازه‌اش بدانیم شروع به صحبت می‌کند. حرف‌هایش را با این جمله شروع می‌کند: «هر چیزی که برای بدن مضر باشد جایی در مغازه‌ام ندارد.» در مغازه خواروبارفروشی عسگری همه نوع خوراکی و جنسی را که معمولاً در یک خواروبارفروشی یافت می‌شود می‌توان مشاهده کرد، اما اگر مشتری او باشید حتماً می‌دانید عسگری نه تنها سیگار و آدامس در مغازه‌اش نمی‌فروشد، بلکه مشتریان این اجناس را هم از مصرف آنها منع می‌کند. او می‌گوید: «این اجناس برای سلامتی مضر است، پس وقتی مصرف آنها به جسممان صدمه می‌زند چرا باید با فروششان تبلیغ و دیگران را به مصرف آنها تشویق کنم.»
ماست‌بندی که خواروبار فروش شد
عسگری قبل از فعالیتش در حرفه خواروبارفروشی، ماست‌بند بود، به همین دلیل به خوبی با شیوه کسب و کار آشناست. وقتی از او می‌پرسیم چرا ماست‌بندی را ادامه ندادی؟ در پاسخمان می‌گوید: «آن روزها حرفه ماست‌بندی، سختی‌های خودش را داشت. امکانات مانند حالا نبود. نگهداری ماست و شیر و لبنیات کار سختی بود. به پیشنهاد گاوداری‌ها برای اینکه ماست‌ها و شیرها خراب نشود به آنها جوش شیرین می‌زدیم. وقتی فهمیدم این کار برای سلامتی مضر است حرفه‌ام را به خواروبارفروشی تغییر دادم.» خواروبار فروش محله شهرک ولی‌عصر(عج) به سلامتی مشتریانش اهمیت بسیاری می‌دهد. او می‌گوید آن دسته از کاسبانی که اجناس خوراکی می‌فروشند در قبال سلامتی مشتریانشان مسئول هستند، پس اگر دیدند جنسی در مغازه‌شان برای سلامتی مشتری ضرر دارد سعی کنند از فروش آن منصرف شوند، هر چند اگر خودشان ضرر کنند. کاسب قدیمی منطقه حتی بر خرید کودکان محله‌اش هم نظارت می‌کند. او می‌گوید: «وقتی می‌بینم کودکی هنگام خرید، چند بسته لواشک یا آلوچه برمی‌دارد، از ضررهای مصرف زیاد این خوراکی‌ها به او می‌گویم. همیشه مشتریانم را مانند اعضای خانواده‌ام می‌دانم.» او در ادامه می‌افزاید: «بزرگ‌ترها الگوی بچه‌ها هستند، پس ما باید مراقب رفتار و کارهایمان باشیم. بچه‌ها همه کارهایشان را از ما الگو می‌گیرند. اگر ما از کودکی آنها را با خوراکی‌های مضر آشنا کنیم، همیشه در انتخابشان دقت می‌کنند.»
نگرانی برای سلامتی دندان‌ها
همه از ضررهای مصرف سیگار آگاهیم و می‌دانیم مصرف آن‌چه آثار مخربی بر جسم فرد می‌گذارد، اما وقتی می‌شنویم خواباروبارفروش هم‌محله‌ای در مغازه‌اش آدامس هم نمی‌فروشد برایمان کمی تعجب‌آور است. او دلیل این کار را این‌گونه بیان می‌کند: «جویدن آدامس یک عادت زشت و بد است و فردی که آدامس می‌جود چهره ناشایستی پیدا می‌کند. آدامس جویدن هم مانند سیگار کشیدن عادت زشتی است که برای بدن ضرر دارد.» او در ادامه به مضرات مصرف آدامس اشاره می‌کند و می‌افزاید: «جویدن آدامس نه تنها موجب خراب شدن دندان‌ها می‌شود، بلکه باعث می‌شود میکروب‌های دندان وارد بدنمان شده و ایجاد بیماری کند. همچنین جویدن آدامس بزاق بیشتری در دهان تولید می‌کند که قورت دادن آن هم برای معده مضر است.» برخی افراد علت جویدن آدامس را رفع بوی بد دهان خود می‌دانند، حال آنکه خواروبار فروش هم‌محله‌ای مسواک زدن را بهترین روش برای رفع بوی دهان و سالم ماندن دندان‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: «در روزگاری که انواع مسواک‌ها و خمیر دندان‌ها برای حل مشکل بوی بد دهان وجود دارد، چرا باید از آدامس استفاده کنیم. مسواک زدن نه تنها موجب می‌شود دندان‌هایی سالم و تمیز داشته باشیم، بلکه ما را از شر جویدن آدامس راحت می‌کند.» کاسب هم‌محله‌ای و خانواده‌اش هم از این اجناس مصرف نمی‌کنند. او معتقد است وقتی این اجناس را برای خود نمی‌پسندم، پس برای دیگران هم خوب نمی‌دانم. اگر مشتری سراغ این اجناس را از من بگیرد او را از مصرف آنها منع می‌کنم.»
حرفه‌ای که سختی ندارد
معمولاً وقتی برای تهیه گزارش سراغ کاسبی می‌رویم از سختی‌های کارش هم می‌گوید. خواروبار فروش هم‌محله‌ای، اما گله‌ای از کارش ندارد. وقتی می‌خواهیم از سختی‌های کارش برایمان بگوید. با لبخندی بر لب می‌گوید: «چه بگویم وقتی کارم سختی ندارد. کاسبی که برای کسب روزی در راه‌حلال قدم برمی‌دارد، این کارش نوعی عبادت است. من در محل کارم نه تنها به دنبال کسب روزی هستم، بلکه هنگام نماز با حضور در مسجد محله، علاوه بر شرکت در نماز جماعت، هم‌محله‌ای‌هایم را می‌بینم و مسائل و مشکلات محله‌ام را از زبانشان می‌شنوم.» عسگری در کنار کسب و کار، اوقات بیکاری‌اش را در مغازه به مطالعه مشغول می‌شود. او می‌گوید که نهایت استفاده را از حضور در محل کسب وکارش می‌کند، پس چرا باید گله داشته باشد. کاسب قدیمی منطقه معمولاً کتاب‌های مذهبی و دینی را برای مطالعه انتخاب می‌کند. او با اشاره به این موضوع می‌گوید: «گاهی اوقات در طول روز حدود ۷ ساعت مطالعه می‌کنم. اغلب کتاب‌های دینی و احادیث امامان(ع) را می‌خوانم تا نحوه رفتار با مشتری به سفارش ائمه(ع) را بدانم.» تقریباً همه مشتریان عسگری را اهالی محله‌اش تشکیل می‌دهد. او دلیل آن را این‌گونه بیان می‌کند: «سال‌ها حضور در محله و موقعیت مکانی مغازه‌ام باعث شده تا تقریباً همه مشتریانم اهالی محله‌ام باشند و آنها را مانند خانواده‌ام بدانم.» خواربار فروش محله شهرک ولی‌عصر(عج) ۲ فرزند پسر دارد که فرزند بزرگش در حوزه علمیه قم مشغول تحصیل است.
کاسب باید خیرخواه مردم باشد
مرضیه اسلامی‌نیا، یکی از مشتریان ثابت خواروبارفروشی عسگری است. او ویژگی یک کاسب خوب را علاوه بر خوش‌اخلاقی، در خیرخواه مردم بودن می‌داند و می‌گوید: «کاسبی که فقط به فکر منفعت خود باشد نمی‌تواند در کارش موفق شود. یک کاسب خوب باید جنسی را که موجب ضرر مشتری می‌شود نفروشد. کاسب خوب باید جنس خوب و مفید دست مشتری بدهد. آقای عسگری واقعاً به دلیل همین خصوصیت میان اهالی معروف شده است. همین‌که سیگار نمی‌فروشد، یعنی از کلی سود و منفعت می‌گذرد. مردم قدر این خیرخواهی را می‌دانند و خریدهایشان را از مغازه او تهیه می‌کنند.»
این کاسبان کمیاب هستند
«مثل آقای عسگری در این منطقه کم پیدا می‌شود. واقعاً در این روزگار، اینجور کاسبان نایاب هستند.» این را محمد امامی، یکی دیگر از مشتریان پروپاقرص این خواروبارفروشی می‌گوید و این‌طور ادامه می‌دهد: «کسب روزی حلال با همین کارها اتفاق می‌افتد. اینکه شما سود شخصی‌تان را رها کنید و به فکر سلامتی مردم باشید واقعاً ارزشمند است. پولی که از این کار به دست می‌آید واقعاً حلال است و به زندگی برکت می‌دهد.» امامی تا به حال بارها دیده که عسگری، مشتریانش را از کشیدن سیگار منع کرده و به آنها ضررهای این محصول دخانی را گفته است. او می‌گوید: «اگر در هر محله یک نفر به این شکل با مصرف سیگار مبارزه کند، باور کنید آمار مصرف دخانیات به شکل قابل توجهی پایین می‌آید.»
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۸ در تاریخ ۱۳۹۴/۰۸/۰۳