همشهری آنلاین-احسان رستمی پور: در میان ساختمان‌هایی که کلنگ نوسازی خورده‌اند، مالک یک ساختمان قدیمی مرمت و حفظ اصالت بنای قدیمی خود را بر نوسازی ترجیح داده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
قلب تاریخی تهران تجاری شده
بیشتر محله‌های قدیمی و ساختمان‌های تاریخی منطقه ۱۲ سال‌هاست تجاری شده‌اند. در این بین خیابان سرهنگ سخایی هم به تأثیر از خیابان حافظ این روزها بورس فروش مبلمان اداری است. ساختمان‌های قدیمی و زیبای این خیابان که روزگاری محل زندگی اعیان و ثروتمندان شهر بوده، اکنون یا در آستانه تخریب هستند یا تبدیل به فروشگاه شده‌اند. اما در میان این فروشگاه‌های نوسازی شده با معماری جدید، خانه صد ساله‌ای قرار دارد که سال‌ها پیش به فروشگاه تبدیل شده بود و حالا مالکش آن را مرمت و حفظ کرده است.
مالک خوشفکر، صاحب عمارت چشمگیر
از ابتدای خیابان حافظ که وارد خیابان سرهنگ سخایی شوید، نبش کوچه سادات شریف عمارتی خودنمایی می‌کند که با بقیه ساختمان‌های خیابان متفاوت است. کاشیکاری نمای ساختمان می‌درخشد و طاق آجری و گچبری‌ها رهگذران را برای اندکی تماشا نگه می‌دارد. پنجره‌های بزرگ چوبی و مجسمه قدیمی بالای ساختمان شکل خود را حفظ کرده و پس از مرمت، زیبایی ساختمان را دوچندان کرده‌اند.
ساختمان که پیش از مرمت سه دهنه مغازه بود، پس از مرمت به مغازه‌ای با معماری خیره‌کننده تبدیل شده است. خانواده کدخدایی مالکان این ساختمان ۱۲۰ ساله حالا صاحب فروشگاهی هستند که میان ساختمان‌های قدیمی خیابان سرهنگ سخایی چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. رضا کدخدایی، پسر صاحب فروشگاه در این‌باره می‌گوید: «به دلیل علاقه خانواده به حفظ معماری قدیمی این ساختمان، در سال ۸۷ تصمیم گرفتیم این بنا را مرمت کنیم. وضع ساختمان مناسب نبود، مغازه‌ها یکی شدند و با کور کردن یک راه پله، فضای کنونی ایجاد شد. نمای طبقه اول را هم مرمت و نمای طبقه همکف را هم با قرینه‌سازی از طبقه دوم بازسازی کردیم. »
بنا به گفته مالک این عمارت قدیمی، ۶ سال پیش حدود ۱۵۰ میلیون تومان هزینه بازسازی و مرمت این ساختمان شد و آنقدر مورد استقبال قرار گرفت که بعد از مرمت، عده‌ای از همسایه‌ها نیز به فکر حفظ و مرمت ساختمان خود افتاده‌اند.
رضا کدخدایی از مشکلات سر راه این مرمت می‌گوید: «نمای طبقه اول از سوی سازمان میراث فرهنگی شناسایی شده بود و بعد از بازدید نماینده آن سازمان مشخص شد که اجازه تغییر در نمای طبقه اول را نداریم. همچنین در اواسط تعمیر و مرمت نیز یک بار ساختمان از سوی شهرداری پلمب شد، علت آن تغییر در فضای طبقه همکف بود که برطرف شد. »
او معتقد است اگر حمایت از سوی نهادهای مسئول وجود داشته باشد، فروشگاه‌های دیگری که در دل ساختمان‌های قدیمی این خیابان پدید آمده‌اند نیز امکان مرمت و حفظ معماری قدیمی را پیدا می‌کنند.
همسایه‌ها مرمت کنند، سخایی ماندنی می‌شود
«کاظم خداوردی» طراح و معماری که پیش از این موزه میرعماد و درشکه خانه کاخ موزه سعدآباد را مرمت کرده، درباره مرمت این بنا می‌گوید: «نمای طبقه اول را مرمت کردیم و تنها دخالتمان جمع کردن یک بالکن برای همسطح شدن نما بود. آجر نماها، گچبری، کاشیکاری و مجسمه بالای ساختمان مرمت شده‌اند و با الگوبرداری از آن، نمای طبقه همکف را قرینه‌سازی کردیم. همچنین پنجره‌های جنوبی بنا کور شده بود که پس از تراش‌کاری محل اصلی آنها مشخص شد و قرینه پنجره شمالی ساخته و کار گذاشته شد. »
خداوردی اضافه می‌کند: «تمام نمای طبقه همکف به خاطر آنکه سال‌ها کاربری تجاری داشته، شیشه بود و با رضایت مالکان، نما بازسازی شد. همفکری با خانواده کدخدایی باعث شد برای حفظ نما از تابلوهای تبلیغاتی استفاده نشود و امروز نمای ساختمان خود تبلیغی برای فروشگاه شده است به‌طوری که نمای این ساختمان در شهرک سینمایی بازسازی شده است. »
خداوردی ادامه می‌دهد: «اگر همسایه‌های دیگر که اقدام به مرمت و حفظ اصالت ساختمان‌ها کردند، دقت بیشتری در مرمت بناهایشان به کار می‌بردند و حفظ معماری قدیمی را به تجاری‌سازی فضا اولویت می‌دادند، خیابان سخایی می‌توانست صاحب یک بافت قدیمی منحصربه‌فرد شود که افرادی که برای بازدید و قدم زدن به این خیابان می‌آمدند، خود مشتریان این فروشگاه‌ها شوند. »
گذر از میان تاریخی تهران
خیابان سرهنگ سخایی از خیابان حافظ شروع شده، از قلب تاریخ تهران می‌گذرد و به خیابان فردوسی ختم می‌شود. در این خیابان پردیس باغ ملی دانشگاه هنر و سازمان بازنشستگی ارتش وجود دارد که ساختمان‌های آن در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده‌اند. این در حالی است که بسیاری دیگر از خانه‌ها و مغازه‌های این خیابان مالکان شخصی دارند که بیشتر آنها وضع مناسبی ندارد و در آستانه تخریب قرار گرفته‌اند.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۲ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۵/۱۱