همشهری آنلاین-طیبه براتی: از سوی دیگر طی سال‌های اخیر مدیریت شهری یکی از مأموریت‌های خود را ارتباط متمرکز و مؤثر با مساجد و نهادهای مرتبط با آن قرار داده است. ساخت مساجد، کمک به بازسازی و تجهیز مساجد، ارتباط و تعامل دوسویه با مساجد و... و. بخشی از این مأموریت‌های مدیریت شهری است که این روزها نمود آن در محله‌ها برای شهروندان و نمازگزاران به وفور دیده می‌شود. «امیر مرادی» مدیر اداره فرهنگی معاونت اجتماعی فرهنگی با اشاره به وضعیت پراکندگی مساجد منطقه می‌گوید: «تعداد مساجد متناسب با وسعت منطقه و جمعیت آن مطلوب است اما نکته قابل توجه قدمت و فرسودگی بنای این مساجد است به‌طوری که نیمی از این تعداد، بالای ۳۰ سال قدمت دارند. البته شهرداری تاکنون توانسته بازسازی و نوسازی برخی مساجد را انجام دهد. »
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
۳۳ مسجد در ناحیه یک
ناحیه یک منطقه ما، یعنی محله‌های شوش، مظاهری، مطهری، طیب، بیسیم و مینابی دارای بافت متراکم مسکونی و تجاری است که بخشی از این بافت در طرح بزرگراه امام علی(ع) است، اما نکته مهم و قابل توجه، حفظ بافت قدیمی و نوستالژیک در ناحیه یک شهری است. اهالی کوچه و پسکوچه‌های ناحیه یک؛ هنوز هم خاطرات قدیمی این مساجد را به یاد دارند. مساجد این محله‌ها اگرچه با گذشت زمان؛ قدیمی و فرسوده شده‌اند و نیاز به تعمیر جدی دارند اما، هنوز هم‌محلی برای تجمع و عبادت نمازگزاران به شمار می‌آیند. ناحیه یک منطقه با دارا بودن ۳۳ مسجد بیشترین و ناحیه ۸ یعنی محله خاورشهر با دو مسجد کمترین تعداد مسجد را در منطقه دارند.
مسجد قدس نمادی از مسجدالاقصی
بالاخره بعد از گذشت ۶ سال کم‌کم خبر افتتاح و تکمیل مسجد قدس به گوش می‌رسد. مسجدی که با اعتبارات شهرداری تهران از سال ۸۷ کلنگ ساخت آن زده شد و حالا یکی از طرح‌های عظیم شهری برای اهالی شهرک سجادیه (محله مطهری) محسوب می‌شود. اکنون گنبد زردرنگ و زیبای مسجد یک سر و گردن از مجتمع‌های مسکونی و قدیمی شهرک سجادیه بالاتر رفته و به خوبی نمای ظاهری آن در منطقه مشخص شده است. این مسجد علاوه بر محل عبادت، مجتمعی مذهبی، فرهنگی، آموزشی و بهداشتی است که برای شهروندان این محله کارکردهای مختلفی خواهد داشت. به گفته مسئولان تأمین اعتبار قابل توجه برای تکمیل و افتتاح این مسجد، دلیل اصلی طولانی شدن ساخت مسجد قدس است که اکنون ۶ سال از آن می‌گذرد. این مسجد در ۴ طبقه زیر زمین، طبقه همکف، طبقه اول و دوم و در چند فاز با اعتبار قابل توجه از سوی مدیریت شهری ساخته شده است. سالن آمفی‌تئاتر آن در طبقه زیر زمین، شبستان برادران، اتاق امام جماعت و هیئت امنا در طبقه همفک و شبستان خواهران و برگزاری کلاس‌های مختلف آموزشی در طبقه اول، سالن آموزشی و کتابخانه، درمانگاه و ... در طبقه دوم این مجتمع طراحی شده است. از ۱۳ رجب سالروز ولادت حضرت علی(ع) نماز ظهر و عصر در این مسجد اقامه می‌شود. تجهیز سالن آمفی‌تئاتر در طبقه زیر زمین و راه‌اندازی پست برق این مسجد از جمله مواردی است که هنوز تکمیل نشده است و نیازمند اعتباری قابل توجه است. البته شهرک سجادیه در محله مطهری دارای یک مسجد دیگر هم هست که کمتر از ۱۰۰مترمربع زیربنا دارد اما این مسجد که به نام حضرت زینب(س) مزین شده همچنان فعال و محل عبادت نمازگزاران است.
مسجد حجت(عج) در مسیر بزرگراه
مسجد حجت(عج) یکی از مساجد قدیمی منطقه در ناحیه ۲ محله اتابک خیابان شهید ذوالفقاری بود که به دلیل قرار گرفتن در مسیر بزرگراه امام علی(ع) بخشی از آن تخریب شد و قرار است با تجمیع پلاک‌های همجوار ساخته شود. این مسجد که بیش از ۴۰ سال قدمت دارد، دارای ۷۰۰مترمربع زیربنا بودکه نزدیک به ۴۵۰مترمربع آن در طرح بزرگراه قرار گرفت و اکنون ۳۰۰مترمربع آن باقی مانده است. مرادی مدیر اداره فرهنگی معاونت اجتماعی فرهنگی در توضیح این موضوع می‌گوید: «برای احیا و ساخت این مسجد باید پلاک‌های همجوار تجمیع و مدیریت شهری این املاک را تملک کند که تملک آن نیز یکی از برنامه‌های اداره املاک منطقه است. در نظر داریم علاوه بر فضای ۷۰۰ مترمربع قبلی مسجد، فضایی مازاد بر آن نیز اضافه کنیم تا اهالی محله همچنان بتوانند از این خانه خدا استفاده کنند و بهره‌مند شوند. »
مسجد چهارده معصوم(ع) در مرحله گودبرداری
مسجد چهارده معصوم(ع) یکی از طرح‌های شهری مهم محله کیانشهر شمالی است که زمین آن سال ۸۷ از سوی مدیریت شهری برای ساخت مسجدی به مساحت ۱۲۰۰مترمربع اهدا شد. طراحی مناسب برای ساخت یک مسجد با رعایت تمام نکات ایمنی و شهری و معماری خاص سبب شد تا چند سالی ساخت این مسجد به تأخیر بیفتد و اکنون پس از تأیید طراحی نقشه در مرحله گودبرداری و فونداسیون است. بخش قابل توجهی اعتبار نیز از سوی مدیریت شهری برای ساخت آن تعلق گرفت. این مسجد در انتهای بلوار آسمان محله کیانشهر شمالی است.
همت خیران برای ساخت مسجد
مسجد موسی بن جعفر(ع) یکی از مساجد محله مسعودیه است. این مسجد در زیربنایی نزدیک به مساحت ۴۰۰مترمربع با کمک یک خیر بنا شده و ساخت آن نیز چند سال طول کشیده است. اکنون نزدیک به یک سالی می‌شود که نماز جماعت در این مسجد اقامه می‌شود. برگزاری برنامه‌های مذهبی و اجتماعی و... و. . در مناسبت‌های مختلف از جمله فعالیت‌های این مسجد است.
مسجد الصادق(ع)، با قدمتی بیش از نیم قرن
مهدیه، سعادت، نبوی، وفا... ا. از مساجد قدیمی منطقه به شمارمی روند که برای اهالی بومی منطقه و مناطق همجوار بسیار آشناهستند و خانه عبادی و معنوی اهالی به شمار می‌روند. ناحیه یک منطقه، مساجد قدیمی بسیاری دارد که قبل از انقلاب محلی امن برای فعالیت‌های انقلابی، سیاسی بوده و در زمان جنگ تحمیلی نیز پایگاهی برای رزمندگان و جمع‌آوری کمک‌های نقدی و غیرنقدی بوده است. در میان این مساجد قدیمی، مسجد الصادق(ع) یا همان مسجد حاج عبدالله از قدیمی‌ترین مساجد منطقه به شمار می‌رود که بیش از نیم قرن قدمت دارد. این مسجد در خیابان هفده شهریور جنوبی واقع شده و جلوه‌هایی از سنت و هنر معماری ایران زمین را می‌توان در بنای آن مشاهده کرد. بر سر در مسجد با طرح زیبایی از کاشیکاری نوشته شده: «در تاریخ ۱۵/۴/ ۱۳۳۹ نقشه مسجد به نظر آیت‌الله بروجردی‌رسانیده شد و به همت حاج عبدالله صادق تهرانی، در ۲۵/۴/۱۳۳۹ بنای آن شروع و در ۲۵/۱۱/۱۳۳۹ شمسی خاتمه یافت. حاج عبدالله صادق تهرانی معمار هنرمند مسجد زمین‌های زیادی را برای امور خیر گرفت وآباد کرد. گرمابه، مسجد، و خانه‌های فراوان. پس از تهیه نقشه مسجد، آن را خدمت آیت‌الله بروجردی بردند و پس از تأیید ایشان مقدمات ساخت مسجد فراهم شد. ساخت مسجد ۷ ماه طول کشید و حاج محسن محدث‌زاده قمی فرزند مرحوم آشیخ عباس محدث قمی از سوی آیت‌الله بروجردی به‌عنوان امام جماعت مسجد معرفی شد و اکنون فزرند ایشان حاج مهدی محدث‌زاده امامت جماعت مسجد را بر عهده دارد. صحن داخلی مسجد بدون هیچ تغییری هنوز هم پر با جاست. گلدسته، سقف آجری رنگ و ۴ ستون مسجد نمادی از قدمت زیاد آن است. »
واگذاری امور به جوانان
تشویق و ترغیب جوانان برای رفتن به مسجد و واگذاری بخشی از امور مسجد به جوانان یکی از راهکارهای مؤثر در رونق دوباره مساجد و حضور پر رنگ جوانان و اهالی است. اگر می‌خواهیم حضور جوانان در مسجد افزایش یابد لازم است تنوع برنامه‌های فرهنگی را بیشتر کرد. » فاطمه ایزدی یکی از بانوان فعال محله ابوذر در امور مذهبی و دینی است. او در ادامه می‌گوید: «توجه ویژه خانواده ها به جوانان برای رفتن و ترغیب آنها به مسجد بسیار مؤثر است اما برنامه‌ریزی، واگذاری امور به جوانان در مسجد و استفاده از ظرفیت جوانان و مهارت‌های آنها در امور مختلف نکته قابل تأمل است که باید هیئت امنای مساجد در نظر بگیرند تا بتوانیم از این پایگاه مردمی به خوبی در محله استفاده کنیم. »
جایی برای خلوت با معبود
«زهره قربانی» یک از جوانان محله ابوذر می‌گوید: «مشغله تحصیلی و شغلی اجازه نمی‌دهد تا به‌صورت مداوم و مستمر در مسجد حضور داشته باشم اما در ماه حتماً ۳ بار برای شرکت در نماز جماعت به مسجد محله‌مان می‌روم. به نظرم در زندگی پر هیاهوی شهری و آپارتمانی امروزه حتماً باید فضایی روحانی و معنوی همانند مساجد وجود داشته باشد تا شهروندان بتوانند با خالق خود راز و نیاز و خلوت کنند. »
تمرین همدلی و محبت
«رضا کرمی» یکی از ساکنان محله مسعودیه است که در همسایگی مسجد تازه تأسیس موسی‌بن‌جعفر(ع) زندگی می‌کند. او درباره تأثیر مسجد در محله و ارتباط اهالی می‌گوید: «این مسجد نزدیک به یک سال است که در محله ما فعالیت خود را آغاز کرده است. وجود مسجد در محیط‌های شهری که شهروندان از احوال یکدیگر خبر ندارند و گاهی همدیگر را نمی‌شناسند، بسیار مفید و تأثیرگذار است. مسجد محلی برای تقویت همدلی و محبت به همنوع در رفع گرفتاری‌ها و سختی‌های زندگی است. نمازگزاران با رفتن به مسجد از احوال یکدیگر باخبر می‌شوند و گاهی برای رفع یک مشکل محله بسیج می‌شوند و از ظرفیت‌های فردی و شغلی یکدیگر استفاده می‌کنند تا یک معضل محله برطرف شود. »
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۵ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۵/۲۵