همشهری آنلاین - حسن حسن‌زاده: اهالی خیابان کمالی و حتی محله‌های اطراف، هیئت بیت الحسن(ع) را به خوبی می‌شناسند. نزدیک به ۵۰ سال این هیئت میزبان اهالی از پیر تا جوان است؛ کانونی که از جوانان دوران انقلاب موسپیدانی ساخته که نه تنها اندیشه‌ها و سیره زندگی اسلامی را در دل جوانان امروز محله تزریق می‌کنند بلکه از همان زمان تأسیس دست به دست هم داده‌اند تا گرهی از زندگی هم‌محله‌ای‌هایشان باز کنند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
هیئتی با کارکرد خیریه
حاج اصغر کریمخان زند از فعالیت‌هایش در هیئت معروف محله می‌گوید: «سال ۱۳۲۴ در قزوین به دنیا آمدم و حدود ۶۹ سال است که دستمان به دامن اهل‌بیت(ع) است. در زمان دفاع مقدس توفیق داشتم پشت خطوط مقدم به رزمندگان خدمت کنم. آن موقع اینجا مغازه‌ای داشتم و در آن لاستیک می‌فروختم و پنچرگیری انجام می‌دادم، اما مدتی است که مغازه را در اختیار هیئت قرار داده‌ام.» او از فعالیت‌های هیئت بیت‌الحسن(ع) می‌گوید: در حد توان و وسع‌مان کمک می‌کنیم تا یک زندگی پا بگیرد یا خدایی نکرده از هم نپاشد. چون هیئت ما محلی است از طریق هم هیئتی‌هایمان می‌توانیم نیازمندان را شناسایی کنیم. اما این را هم بگویم که کمک‌های این هیئت باز هم به برکت امام حسن(ع) تنها محدود به همین محله نیست. برخی اعضا از مناطق دیگر تهران مثل شهران، تهرانپارس یا حتی شهریار هم می‌آیند و خانواده‌هایی را معرفی می‌کنند که حتی در این محله هم نیستند و از سر سفره کریم اهل‌بیت(ع) دست خالی برنمی‌گردند. پنجشنبه‌ها خیران به اینجا می‌آیند و سعی می‌کنیم به خانواده‌هایی که در پرداخت اجاره ماهانه‌شان مانده‌اند یا آنهایی که نیاز به دارو و درمان دارند در حد توان رسیدگی کنیم. در یکی دیگر از اقدامات، آشپز هیئت ۲۵ ماشین لباسشویی را به اینجا آورد تا کمکی برای تأمین جهیزیه نوعروسان باشد یا حتی گاهی تا ۵ میلیون تومان برای درمان برخی بیماران جمع کرده‌ایم که اینها همه از برکات این مجالس است.»
نحوه شکل‌گیری هیئت
«مرتضی ناجی‌پور»، مدیر هیئت بیت‌الحسن (ع) در ساوه به دنیا آمده و در خیابان امیریه بزرگ شده است. در مورد چگونگی شکل گیری هیئت می‌گوید: «این هیئت از سال ۱۳۴۶ شروع به فعالیت کرد و تا سال‌ها مکان ثابتی نداشت تا اینکه حاج اصغر آقا ۳۰ سال پیش این منزل را که اکنون مکان ثابت هیئت است، خرید.» ناجی‌پور می‌افزاید: «سالیان زیادی خانواده حاج اصغر کریمخان زند برای هیئت زحمت کشیده‌اند؛ شب‌های دوشنبه برای برگزاری مراسم دعای توسل و صبح‌های پنجشنبه هم برای برپایی مراسم زیارت عاشورا هیئت را آماده می‌کردند. یک سال پیش که ما به دنبال مکانی بودیم تا آن را برای هیئت خریداری کنیم. حاج آقا منزلش را پیشنهاد کرد و الان هم به‌دنبال انجام کارهای قانونی‌اش هستیم تا بتوانیم این مکان را به نام هیئت کنیم تا سالیان آینده هم در نبود ما همچنان پابرجا بماند.»
هیئت‌ها باید حقوق همسایه را رعایت کنند
حاج اصغر کریمخان زند درباره دلایل نامگذاری هیئت به بیت‌الحسن(ع) و ماندگاری‌اش می‌گوید: «امام حسن(ع) امام غریب است و به همین دلیل، این نام را انتخاب کردیم. عصر عاشورای سال ۱۳۴۶ بود که از هیئت بیرون آمده بودیم. جمع شدیم و گفتیم امام حسین(ع) که عاشق دلسوخته دارند بیایید هیئتی را به نام امام حسن(ع) برپا کنیم. همان روز رفتیم و ۲ پرچم خریدیم. ابتدا شب‌های دوشنبه هیئت را برگزار می‌کردیم. آن موقع مکان ثابت نداشتیم و در خانه‌های اعضای هیئت مراسم می‌گرفتیم تا اینکه ۳۰ سال پیش این مکان را به نام بیت‌الحسن(ع) انتخاب کردیم. دلیل پابرجایی این هیئت در این حدود ۵۰ سال به عقیده من این است که هیچ غیبتی در این هیئت نمی‌شود. اینجا همه رفتار برادرانه با هم داریم و همه هدفمان علاوه بر برپایی مجالس مذهبی، دستگیری از نیازمندان است که اینها هم از برکات نام هیئت است. عامل دیگری که شاید باعث ماندگاری هیئتمان شده نظم و توجه به حقوق همسایه‌هاست. اینکه ما داریم برای اهل‌بیت(ع) مراسم اجرا می‌کنیم، دلیل نمی‌شود که خدای نکرده مثلاً آنقدر صدای بلندگویمان زیاد باشد که همسایگان آزار ببینند، و یا رفت و آمدهایمان همسایه‌ها را آزرده خاطر کند. ما که از اهل‌بیت(ع) حرف می‌زنیم باید تلاش کنیم شبیه به آنان رفتار و حقوق همسایه‌ها را رعایت کنیم.»
به جوانان میدان دهید
حاج «مرتضی نایبی» درباره چگونگی جذب جوانان به هیئت می‌گوید: «جوانان محله ما خیلی پاک هستند و در این مجالس حضور فعال دارند. در واقع از همه طیف و سن به هیئت می‌آیند و برنامه‌های وسیعی برای جوانان داریم. به جوانان گفته‌ایم که ما دیگر کم‌کم باید کناری بنشینیم و شما اینجا را اداره کنید. ما جلسات تفسیر قرآن داریم که جوانان در آن حضور بسیار چشمگیری دارند؛ اداره صندوق هیئت و مسائل مالی را هم به‌طور کامل به جوانان هیئت سپرده‌ایم یا در سفرهای مذهبی که همراه همه اعضای هیئت می‌رویم، گردانندگان برنامه همه از جوانان هیئت هستند.»
وی می‌افزاید: «جوانان هم باید خودی نشان دهند و خوشبختانه تاکنون همین‌گونه بوده است. این جوانان هستند که آینده را می‌سازند. هیئت‌های مذهبی هم باید آینده‌نگر باشند. مسئولان باید به جوانان میدان دهند تا آنان با فکر بازتر و آگاهی به روزتری که دارند در پیشبرد و توسعه هیئت‌ها مؤثر باشند.»
همه در تهیه این مکان سهیم شدند
نایبی درباره چگونگی خرید مکان هیئت توضیح می‌دهد: «حدود یک سال پیش بود که من در سخنرانی در هیئت گفتم سال ۱۳۴۵ در پل سیمان جاده شهر ری می‌خواستند مسجدی را بسازند و من شاهد بودم که پیرمردی با خود یک آجر آورد و گفت می‌خواهم در ساختن مسجد کمک کنم. اشخاص دیگر با دیدن این صحنه شروع به کمک‌های مالی کردند. آن پیر مرد همه آنچه را در توان داشت بخشید و آن کسی هم که مبلغ بالایی کمک کرده بود هم در حد توان خود در ساخت مسجد مشارکت کرد. آن شب بعد از سخنرانی همین موضوع برای ما هم پیش آمد. یکی از اعضا ۵ هزار تومان برای خرید این خانه کمک کرد و یکی یکی خیران مبالغ کمتر و بیشتری را برای کمک اهدا کردند. آن فردی که ۵ هزار تومان کمک کرد و آن فردی که ۳۵۰ میلیون تومان کمک مالی کرد هر دو نفر در پیشگاه خداوند اجر و پاداش دارند. هیئت هم تقدیرنامه‌ای را به آنها اهدا کرد. توجه ما تنها به کسانی نبود که کمک مالی کرده بودند. بلکه از هر فردی که در این هیئت‌کاری را انجام داده بود هم قدردانی شد.
فعالیت هیئت در زمان انقلاب و دفاع مقدس
مسئول هیئت بیت‌الحسن(ع) فعالیت هم هیئتی‌هایش از انقلاب تا دفاع مقدس را این‌گونه تعریف می‌کند: «بچه‌های هیئت که امروز همگی از موسفیدان محله هستند آن روزها جوان بودند. هر فردی در آن روزها بر اساس هنری که داشت یا کاری که از دستش بر می‌آمد، برای پیروزی و به بار نشستن آرمان‌های امام خمینی (ره) کمک می‌کرد. آن روزها همه هیئت‌ها غیر از مراسم مذهبی‌شان دیدگاه‌های سیاسی امام(ره) را هم در مجالس موشکافی می‌کردند و ما هم از این قواعد مستثنی نبودیم. یادم می‌آید سال ۱۳۵۶ یا ۱۳۵۷، شبی که هیئت در خانه یکی از اعضا برگزار می‌شد، درگیری‌ها به اوج خود رسیده بود. گاردی‌های شاه در خیابان مردم را کتک می‌زدند و متفرق می‌کردند. آن شب تلاش کردند که هیئت را هم متوقف کنند، اما همین را بگویم که نتوانستند و همه چیز آن شب به خیر گذشت. برخی از اعضای هیئت آن زمان در زمینه توزیع لاستیک خودرو فعالیت می‌کردند. بعد از انقلاب برای آنکه بتوانیم به دولت تازه پا گرفته و مردم کشور کمک کنیم سعی می‌کردیم با قیمت‌های ارزان‌تر آنها را در اختیار مردم قرار دهیم. به‌عنوان مثال آن زمان هر جفت لاستیک خودرو را ۵۰۰ تومان عرضه می‌کردیم در حالی که قیمت آزاد آن بسیار بیشتر بود. بچه‌های هیئت در زمان دفاع مقدس هم همین کار را انجام می‌دادند. آن زمان هر جفت لاستیکی که که به لودرها می‌دادیم تا در مناطق جنگی استفاده شود، قیمتش ۲۵۰۰ تومان بود که در بازار آزاد باید آن را با قیمت چندین برابر تهیه می‌کردند.» حاج اصغر زند در ادامه صحبت‌های هم هیئتی قدیمی‌اش می‌گوید: «من نمی‌توانم بگویم که ما برای این انقلاب جنگیده‌ایم و کارها کرده‌ایم؛ حق مطلب را شهدا ادا کرده‌اند. ما تنها در حد وسع و توانمان کمک کرده‌ایم. در آن روزهای جوانی دوره می‌افتادیم و برای رزمنده‌ها آذوقه جمع‌آوری می‌کردیم، شایدکاری بیش از این از دست ما بر نمی‌آمد.»
پرچمی دوست‌داشتنی
با ورود به فضای هیئت بیت‌الحسن(ع) پرچم سرخ «یا حسین(ع)» روی دیوار نظر بیننده را به خود جلب می‌کند. این پرچم بسیار مورد توجه اعضای هیئت است. حاج نایبی می‌گوید: «این پرچم را حاج حسین غلامی یکی از اعضای هیئت هدیه کرده است. پرچم گنبد حضرت ابوالفضل(ع) را هم در این هیئت داریم که دوستانمان در حسینیه کربلایی‌های چهارراه گلوبندک به هیئت ما اهدا کرده‌اند. در واقع وقتی این پرچم‌ها در مناسبت‌های مختلف در کربلا تعویض می‌شوند، آنها را تقسیم می‌کنند و برخی را هم به حسینیه کربلایی‌های چهارراه گلوبندک می‌دهند. هر سال ۲ پرچم جدید را برای این حسینیه می‌آورند. آنها پرچم‌ها را به ۲ هیئت تهران می‌دهند که اینها هم قسمت هیئت ما شده است و ما آن را روی دیوار هیئتمان نصب کرده‌ایم.»
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۱ در تاریخ ۱۳۹۳/۱۱/۰۸