محمدعلی توحید: در روزهای اخیر اخبار مختلفی پیرامون توزیع رایگان سیب‌زمینی در برخی مناطق کشور منتشر شد که متأسفانه با توجیه مقامات دولت و رفع مسئولیت‌ از پاسخگویی همراه بود.

این رویکرد موجب شد تا هیچ نتیجه منطقی و روشنی از این رویداد گرفته نشود و درنهایت مشخص نشد که چه اقدامی درست و چه اقدامی صحیح بوده است. حاصل همه این گزارش‌ها و خبرها این بود که دولت مسئولیت توزیع رایگان را به‌عهده کمیته امداد و سازمان بهزیستی انداخت. هنوز مسئولان این دو نهاد هیچ سخنی در این باره بیان‌نکرده‌اند که آیا این دو نهاد مسئول نحوه توزیع این سیب‌زمینی‌ها هستند یا خیر.

آنچه مسلم است این اقدام در سالی که مقام معظم رهبری آن را به‌عنوان سال تغییر الگوی مصرف نام ‌نهاده‌اند نیاز به بررسی دقیق و عمیقی دارد تا تصویر صحیح و روشنی از چارچوب اصلاح الگوی مصرف در کشور شکل‌گیرد.

این اقدام در واقع به نحو آشکاری سیاست‌های کلان کشور را که خود دولت در مورد هدفمند‌سازی‌ یارانه‌ها دنبال می‌کند زیر‌سؤال می‌برد. دولت با برنامه هدفمند کردن یارانه‌ها هدفش این است تا کسانی را که به رایگان از برخی مواهب عمومی کشور - که همه مردم در‌آن به شکل مشترک سهم دارند - بهره‌مند می‌شوند حذف کند و این دارایی را به‌صورت مستقیم به کسانی اعطا کند که نیازمند هستند. ولی توزیع رایگان سیب‌زمینی‌ در آغاز سال نو در واقع با این اهداف در تضاد است.

علاوه براین دست‌اندرکاران امور و مدیران کشور باید به این سؤال که آیا عرضه رایگان یک کالای مورد نیاز عمومی به‌شکل رایگان اقدام صحیحی است، پاسخ دقیق و روشنی بدهند. آیا عرضه یک کالا به‌‌صورت رایگان به تشویق مردم به مصرف بی‌رویه و کاهش قدر و منزلت کارکردن در چشم عموم نیست.

دولت اگر هدفش توزیع کالا بین نیازمندان است باید این کالا را به دست آنان برساند نه اینکه کالا را در نقطه‌ای ریخته و از مردم بخواهد که هر کس به هر میزان و هرشکلی که می‌تواند کالای عرضه شده را برای خود برداشته و به منزل ببرد.

نحوه عرضه این کالا باید به‌گونه‌ای باشد که ارزش کالا که با زحمت و تلاش کشاورزان تولید شده است حفظ شود و افرادی که به ‌کالای عرضه شده نیاز دارند برای تحویل آن مراجعه کنند.

البته برخی مقام‌های دست‌اندرکار در دولت اعلام‌‌‌‌کردند که دولت با این کار از نابودی هزاران تن سیب‌زمینی جلوگیری کرده‌‌‌‌است ولی آیا این استدلال صحیح است. یعنی آیا دولت می‌تواند مانند یک بازرگان ساده عمل‌کند که کالایش در معرض فساد قرار‌می‌گیرد. هرچند یک بازرگان ساده نیز اگر کالایش در معرض فساد قرارگیرد این کالا‌را به قیمت عادلانه عرضه می‌کند و نه مجانی.

درواقع نهاد دولت برای برنامه‌ریزی و پیشگیری از وقوع چنین رویداد‌هایی است. وظیفه دولت این است که با برنامه‌ریزی، شرایطی فراهم‌آورد که معضلی در بازار سیب‌زمینی فراهم نشود. یعنی برای انبار‌کردن سیب‌زمینی‌های خریداری شده برنامه‌ریزی کند و منابع عمومی را به خرید‌کالایی اختصاص ندهد که محلی برای نگهداری‌ آن وجود ندارد.

یعنی دولت باید پیش از خرید کالا برای نگهداری آن برنامه‌ریزی کرده باشد و این سؤال مطرح است که چرا سیب زمینی‌های خریداری شده در معرض فساد بوده است؟