همشهری آنلاین:گروه خانواده-مژگان مهرابی:آنچه مسلم است، این بانوان، نیروی اصلی کار به شمار می آیند چرا که با توانمندی خود چرخ اقتصاد دامپروری و کشاورزی را می چرخانند. شاید دولت های پیشین کمتر مطالبات آنها مورد توجه قرار می گرفت یا اصلا صحبتی درباره آنها نمی شد. اما به گفته دکتر «نرجس بختیار خلج» مشاور وزیر کار و رفاه اجتماعی، این مهم در دولت سیزدهم صورت گرفته و تسهیلات ویژه ای برای مطالبات و خواسته های زنان روستایی و عشایر مهیا شده است. در این باره با او گفت و گو می کنیم.
وام ۱۵۰ میلیونی برای بانوان کارآفرین روستایی
وزارت کار رفاه و امور اجتماعی با هدف تقویت اقتصاد کشاورزی و توانمندسازی بانوان روستایی کمر همت بسته و این امر بر کسی پوشیده نیست. اتفاقات خوبی که در یکی ۲ سال اخیر رخ داده، گواه این گفته است. این وزارت تسهیلات ویژه ای برای زنان روستایی در نظر گرفته که با کمک آن می توان گفت تحول چشمگیری در رونق دامپروری و کشاورزی، تولید محصولات دامی، صنایع دستی ایجاد خواهد شد. دکتر بختیارخلج در این باره می گوید: «وزارت تعاون، کار و رفاه و اجتماعی به هر بانویی که بخواهد اشتغالزایی کند ال سقف وام ۱۵۰ میلیون تومانی پرداخت می کند و عمده فعالان مشاغل خانگی بانوان را تشکیل می دهد. اما اگر کسی بخواهد به صورت مشاغل و طرح های کلان مثل گاوداری، مرغداری یا گلخانه راه اندازی کند، این اعتبار تا سقف ۴ میلیارد تومان افزایش می یابد. مشروط بر اینکه چند نفر در ایجاد گاوداری یا مرغداری مشارکت داشته باشند. شرط دیگر اینکه ۴۰ نفر باید در این مکان ها مشغول کار شوند.»
تعاونی روستایی
اتفاق خوب دیگری که در قالب تسهیلات رخ داده، تفاهم نامه تعاونی ها با بانک رسالت است. از آنجا که هدف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، افزایش تعاونی زنان است، در این راستا اقدامات ارزنده ای انجام داده است. دکتر بختیار خلج اشاره می کند: «اولویت ارائه تسهیلات با روستاییان مناطق محروم است. ایجاد تعاونی ها از این نظر دارای اهمیت ویژه ای است که به ارتقاء مشاغل خانگی در روستاها منتهی می شود ضمن اینکه زنان روستایی که در این بخش فعالیت دارند به تولیدات ناخالصی کمک کرده و نقش اثرگذاری در اقتصاد مقاومتی و رشد و توسعه اقتصادی کشور دارند.» به گفته این مسئول تقویت روستاها اولویت وزارت تعاون است، چرا که سبک زندگی شهری و نبود امکانات رفاهی در روستاها باعث شده اغلب جوانان از روستا به شهر مهاجرت کنند. او می گوید: «نبود امکانات شغلی مشکلات زیادی را برای روستاییان و مردم عشایر به وجود آورده است. از این رو تمرکز خود را برای بازگشت جوانان روستایی به زادگاه خود گذاشته ایم.» او زنان روستایی را عامل مهمی برای رونق روستاها می داند. چرا که معتقد است، این بانوان نقش پررنگی در خانواده دارند. دکتر بختیار خلج ادامه می دهد: «مادر عشایر یا روستایی، به مثابه ستون خانه محسوب می شود. هم فضای صمیمی بین اهل خانه ایجاد می کند و هم به اقتصاد خانواده رونق می بخشد. او با با تهیه محصولات دامی یا صنایع دستی می تواند برای فرزندان خود هم زمینه اشتغال فراهم کند. البته ما هم وظیفه ای داریم. اینکه فرهنگ کارآفرینی و شرایط تلاش نسل جوان را مهیا کنیم.»
زنان خانه دار روستایی هم بیمه می شوند
بیمه زنان خانه دار روستایی در ابتدای سال ۱۴۰۲ طرحی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که بر اساس آن دولت موظف به پرداخت حق بیمه زنان روستایی خانه دار خواهند شد. البته این قانون مشمول مادران خانه داری می‌شود که حداقل سه فرزند در قید حیات دارند و در روستا زندگی می‌کنند. دکتر بختیار خلج توضیح می دهد: «حق بیمه این افراد بر اساس قانون کار محاسبه می‌شود و ۱۰۰% آن توسط دولت پرداخت خواهد شد. البته تنها افرادی می‌توانند از این طرح استفاده کنند که سن آنها بیشتر از ۱۸ سال و کمتر از ۵۰ سال باشد. این قانون به زودی وارد مرحله اجرایی خواهد شد.» به گفته این مسئول تغییر بیمه روستایی به بیمه تامین اجتماعی و بالعکس برای روستاییان و عشایر عزیز فراهم است. او ادامه می دهد: «فردی که بیمه تامین اجتماعی دارد، می‌تواند، سوابق بیمه خود را به بیمه روستایی انتقال دهد. در این صورت بالاترین میزان دستمزد وی مبنای محاسبه حق‌بیمه قرار می‌گیرد. به بیان دیگر دستمزد دریافتی در زمان پرداخت بیمه تامین اجتماعی را با دستمزد فعلی‌اش مقایسه می‌کنند. در نهایت مبنای پرداخت حق‌بیمه روستایی را بیشترین دستمزد فرد در نظر می‌گیرند.»
شرایط بیمه شدن
بیمه شدن زنان روستایی اتفاق خوبی است اما شاید این سوال پیش آید، افراد چطور می توانند برای بیمه روستایی ثبت نام کنند؟ مشاور وزیر کار رفاه و امور اجتماعی، در این باره توضیح می دهد: «زنان ۱۸ تا ۴۵ سال، مردان ۱۸ تا ۵۰ سال می توانند برای ثبت نام اقدام کنند. این افراد باید دارای شغل فصلی و ساکن شهرهای کمتر از ۲۰ هزار نفر باشند. یا اینکه در روستاها و مناطق عشایری کشور زندگی کنند. افراد شاغل در حوزه صنایع دستی و قالی‌بافی، راننده حمل مسافر یا باربر به روستاهای کم جمعیت، پرسنل اداره های وابسته به کشاورزی، نظام مهندسی، منابع طبیعی و دامپزشکی، اشتغال در یکی از ۱۳۰ شغل تعاون روستایی هم واجد شرایط هستند.» به گفته دکتر بختیار خلج، سهم کمک دولت در بیمه روستایی معادل ۶۶ درصد، تعیین شده است. او می گوید: «در بیمه تامین اجتماعی تقریبا معادل ۳ درصد و در برخی طرح‌ها مانند بیمه خویش‌فرما صفر در نظر گرفته شده است. همچنین افرادی که درآمد بیشتری دارند، حق‌بیمه بیشتری می‌پردازند و در نهایت نیز مستمری بیشتری دریافت می‌کنند.»
سهم ۴۱ درصدی زنان روستایی از صندوق بیمه
بد نیست بدانید، ۴۱ درصد از خدمت گیرنده های صندوق روستایی زن هستند. این مسئول متذکر می شود: «از ۳۱۹ هزار بیمه شده جدید در سال گذشته، ۱۳۳ هزار و ۵۰۹ نفر ۴۲درصد را زنان تشکیل می‌دهند، به نوعی ما سعی کرده ایم همه جانبه شاخص ها را رصد کنیم، ضریب پوشش ما در حوزه زنان کم بود اما علی رغم اقدام تحولی اما روی این مسائل تمرکز کنیم و افزایش آماری را در پیش داشتیم. ۱۸۵ هزار و ۳۸۶ نفر معادل ۵۸ درصد را مردان تشکیل می‌دهند و این نسبت ها تعدیل پیدا می کند. ما از ضریب پوشش ۳۸ درصدی زنان در سال ۱۴۰۰ به ۴۲درصدی در سال ۱۴۰۱ رسیده ایم و در اینجا نیز رشد ۶درصدی را شاهده بوده ایم.»
برپایی نمایشگاه دائمی در روستاها
در ارائه محصولات کسانی که کارافرینی می کنند نیاز به عرصه محصولات دارند. از این رو می طلبد برای رفاه بانوان عشایری و روستایی نمایشگاهی دایر شود. البته در هر مناسبتی این اتفاق می افتد و در شهرهای مختلف و تهران نمایشگاه فصلی برپا می شود. اما آنچه مد نظر دکتر بختیار خلج است، برپایی نمایشگاه در خود منطقه روستایی است. او می گوید: «چه خوب که نمایشگاه دائمی باشد. این کار علاوه بر رونق اقتصادی، گردشگری را هم فعال می کند.
چند آمار
*در حال حاضر صندوق با بیش از ۲۷۲۸۵۲۷ عضو (بدون لحاظ افراد تبعی) و ۱۸۴۹۵۵ نفر مستمری بگیر، دومین صندوق بزرگ بیمه اجتماعی شکور و تنها صندوق ویژه روستاییان و عشایر است که می توانند از مزایای بیمه تامین اجتماعی مشتمل بر مستمری دوران سالمندی، از کار افتادگی و بازماندگاان متوفی را با پرداخت ۷۰ درصدی سالیانه حق بیمه توسط دولت بر عهده دارد.
* بیش از ۲۴۴ هزار نفر از زنان و بانوان روستایی و عشایر کشور در دولت سیزدهم تحت پوشش قرار گرفته اند.
*تراز مالی صندوق بیمه و سطح پایداری مالی و از سال ۱۴۰۸ به ۱۴۲۲ افزایش پیدا کرده است.
* بعد از ۱۷ سال برای نخستین بار در دولت مردمی سیزدهم، پوشش بیمه تکمیلی درمان روستاییان و عشایرصورت گرفته است.
* پرداخت ۲۲ هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه بانکی برای نخستین بار در دولت مردمی سیزدهم به روستاییان و عشایر بازنشسته در کشور اجرا شده است.
*تهیه، تدوین و تصویب آیین نامه اجرایی بیمه اجتماعی رایگان مادران غیر شاغل (خانه دار) دارای ۳ فرزند و بیشتر ساکن مناطق روستایی و عشایری در هیئت وزیران انجام شده است.