اعضای شورای شهر تهران ضمن تاکید بر این موضوع، از دولت و مجلس می خواهند تا دستگاه‌های مرتبط با امور شهرها را به تن دادن به همکاری و درنهایت قرار گرفتن در زیرمجموعه این نهاد نظارتی مکلف کنند.
کلید مدیریت واحد در شورای شهر است
سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران با بیان این که شورای شهر باید واقعاً شورای شهر باشد، میگوید: به نظر می‌رسد امروز به جای آن که شوراها، شورای شهر باشند، به شورای شهرداری تبدیل شده‌اند.
خسرو دانشجو در گفت و گو با همشهری جمعه تاکید می‌کند: امروز حوزه عمل شوراها بیشتر در داخل شهرداری است. این در حالی است که باید شرایط به گونه‌ای دیگر باشد و همه دستگاه‌های دولتی موجود در شهر باید زیر نظر شورا فعالیت کنند. این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر این که باید مراقبت کنیم تا شورای شهر، شورای شهرداری نشود ، میگوید: باید تلاش کنیم تا شوراها جایگاه قانونی خود را کسب کنند .
الان ما با این جایگاه فاصله داریم و شورای شهر، بیشتر برکار شهرداری‌ها نظارت می‌کند . این در حالی است که باید بر کار همه دستگاه‌های اجرایی مرتبط با شهر و مستقر در آن، نظارت کامل انجام شود. وی با تاکید بر این که به لحاظ قانونی این ظرفیت وجود دارد تا نظارت بر همه دستگاه‌ها اعمال شود و این به صلاح شهر هم است.
وی درباره رابطه این حرکت با مدیریت یکپارچه شهری، میگوید: این مسئله می‌تواند کلید مدیریت واحد شهری هم باشد. ما در ادوار مختلف و چندین بار خواستیم مسئله مدیریت واحد را محقق کنیم، اما هربار به نحوی به مشکل برخوردیم. دانشجو ادامه می‌دهد: یکبار در برنامه چهارم ، مصوبه‌ای بود مبنی بر این که لیستی از مسئولیت‌های دولت به شهرداری‌ها واگذار شوند و از این طریق در اختیار شورا هم باشد. اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد.
نه در دولت قبلی و نه دولت فعلی، کم کاری شد و لایحه مربوطه نیامد. وی ادامه می‌دهد: بحث مدیریت یکپارچه شهری باید مجدداً مهندسی و پیگیری شود. و یکی از جاهایی هم که می‌تواند مدیریت واحد را استارت بزند، شورای شهر است. وی تاکید کرد: اگر همه نهادهای مستقر در شهر، زیرمجموعه نظارت شورای شهر قرار بگیرند، می‌توان رفته رفته برای مدیریت واحد شهری هم برنامه‌ریزی کرد.
وی با تاکید بر این که البته تمکین به این امر باید از جانب همه دستگاه‌ها انجام گیرد، میگوید: در این مسیر ظرفیت قانونی هم وجود دارد و فقط دولت و مجلس باید نهادهای مختلف را به آن تکلیف کنند. وی با بیان این که امروزه نهادها نسبت به هماهنگ کردن برنامه‌ها با سیاست‌های شورای شهر، مکلف نشده‌اند، میگوید: متاسفانه نتوانستیم ظرفیت موجود در قانون را به جریان بیندازیم.
البته بنا بر عدم همکاری نبوده است. بلکه در کل نتوانسته‌ایم از قانون موجود استفاده کنیم. وی درباره تعامل شورای شهر و شهرداری، میگوید: حوزه کار در تهران وسیع است . اما این طور نبوده که شهرداری در برابر شورا باشد و یا برعکس. ما اعتقاد داریم شهرداری دارد تلاش می‌کند و فعالیت‌های خوبی هم داشته است. اگر هم مسئله‌ای وجود دارد، باورم این است که تعمدی در کار نبوده است.
هدف نهایی مدیریت واحد شهری است
حسن بیادی، نایب رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیزشوراها را نهادی اجتماعی می‌داند که هنوز مانند نهال هستند و زمان می‌برد تا به اهداف اصلی خود برسد. وی‌می‌گوید: هرچند که در این مدت کم نیز اگر به شوراها در سایر شهرها توجه کنیم می‌بینیم که موفقیت چشمگیری داشته‌اند.
بیادی میگوید : از زمانی که شوراها تشکیل شدند، شهرها برنامه پیدا کردند و شهرداری‌ها دارای برنامه خاصی شدند و با نظارت بیشتری کارها را دنبال و شهرداران نیز هدفمند انتخاب شدند. به دنبال آن تعریف خدمتگزاری در بدنه شهرداری تغییر کرد و به سویی رفت که مردم شهرداری‌ها را به عنوان خدمتگزار خود قبول کردند.
وی با بیان این که ایرادهایی نیز بر کار شوراها وجود دارد، می‌افزاید : ایرادهایی که وجود دارد به دلیل ساختار غلطی است که از قبل بوده و هنوز هم برخی از آنها وجود دارد و یک شبه نیز قابل حل نیستند.
بیادی، عملکرد شوراها را چشمگیر ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد : شوراها با نظارتی که داشتند توانستند برای خود چشم‌اندازی را تعیین و بر اساس آن طرح‌های استراتژیک را تعریف کنند. در نتیجه برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت را برنامه‌ریزی کنند که به دنبال آن کارها تخصصی‌تر شده است، اجرای برنامه‌ها منظم‌تر و تفریغ بودجه معنا‌دار شده است.
نایب رئیس شورای شهر تهران نیز معتقد است که بدنه دولت با شورا همکاری خوبی ندارد و از معضلات جدی شوراها در حال حاضر، تفکرات سنتی فرمانداری‌هاست که هنوز نتوانستند شوراها را بپذیرند و اگر هم پذیرفته‌اند تقریباَ ظاهری است.
وی با تاکید بر این که حمایت دولت‌ها از شوراها کافی نبوده است، می‌افزاید: این در صورتی است که دولت‌ها هرچه به شوراها بیشتر کمک کنند به همان میزان بر موفقیت خود افزوده‌اند و رضایتمندی مردم را بیشتر می‌کنند.
بیادی ادامه می‌دهد: اهداف کلی شوراها رسیدن به جایی است که همه کارهای شهر به دست مردم انجام شود و هدف نهایی آن نیز رسیدن به مدیریت واحد شهری است که در آن فقط شهرداری مسئول نیست و همه ارگان‌ها در آن دخیل هستند.
شوراها قوه چهارم هستند
معصومه ابتکار، با بیان این که موانع زیادی برای شوراها وجود دارد که عملاً فرصت‌های زیادی را از آن گرفته و مانع رشد آنها شده است، میگوید: از اوایل دولت هشتم که 23 مورد تصدی‌گری از دولت‌ها به شوراها واگذار شد، متاسفانه هنوز این اتفاق نیفتاده است و دولت‌ها همچنان علاقه‌مند هستند که در تصدی‌گری‌ها خودشان محور باشند.
در بسیاری از موضوعات، دولت به تعهدات خود در قبال شوراها و شهرداری‌ها عمل نکرده است، مانند حمل و نقل عمومی که کماکان موجب تاخیر در طرح‌هایی مانند مترو شده است. رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر میگوید: در سال‌های اخیر شاهد نوعی نگاه رقیب مابانه بوده‌ایم و گویی ادارات دولتی، شوراها را رقیب خود می‌دانند.
اما همه ما می‌دانیم که این موضوع تکلیف قانون اساسی است و رویکرد نظام حکومتی ایران است که دولت تبدیل به دولت‌های کوچک شود. در اصل 44 نیز به آن اشاره شده است. این عضو شورای شهر از برخی رفتارها انتقاد می‌کند و میگوید: متاسفانه تلاش‌هایی از سوی مجلس شد و برخی اختیارات را از شوراها گرفتند و برخی تفاسیر نیز از طرف شورای نگهبان انجام شد که اختیارات شوراها را محدود می‌کند.
وی به فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره می‌کند و می‌افزاید: سال گذشته پیام ایشان تاکید بر این موضوع داشت و با این وجود شورای نگهبان باید تفاسیر خود را کنار بگذارد، اما متاسفانه هم در مجلس محدودیت‌هایی برای اختیارات شوراها بوده و هم در دولت این اتفاق افتاده است.
ابتکار ادامه می‌دهد:شوراها قوه چهارم هستند و قانون اساسی نیز به صراحت از آن سخن گفته است. این عضو شورای شهر با بیان این که برخی ضعف‌ها نیز در شوراها وجود دارد، میگوید: شورای تهران تحولات خوبی داشته است که شفاف‌سازی و اصلاح نظام مالی شهرداری، برنامه‌های محیط زیست، برنامه 5 ساله شهرداری و غیره از جمله آن است که نشان می‌دهد شورا در مسیر درستی قرار گرفته است، اما در نظارت هنوز عقب ماندگی‌هایی وجود دارد.
ابتکار به تعامل خوب شهردار تهران با شورا اشاره می‌کند و میگوید: شهردار تهران به شوراها اعتقاد دارد و حرکت‌های خوبی نیز صورت گرفته است، اما زمینه‌های تقویت و اصلاح کار بیشتر نیز وجود دارد.
دوستان اجرایی، تعامل ندارند
هادی ساعی، یکی از اعضای شورای شهر تهران است که مشکلات این شهر را دارای پیچیدگی خاص می‌داند و ابراز امیدواری می‌کند، نهادهایی همچون وزارت کشور در حل و فصل مشکلات مردم، همکاری لازم را با این نهاد داشته باشند.
وی میگوید: شوراها یکی از جدیدترین نهادها در عرصه تصمیم‌گیری هستند و بر همین اساس نیاز به زمان بیشتری هست تا نقش این نهادها برای مدیران رده بالا تبیین شده و جا بیفتد.
وی ادامه می‌دهد: در بحث مخالفت با شوراها یک مسئله جالب وجود دارد و آن این که دوستانی بوده‌اند که طی دوره‌ای در شورای شهر حضور داشته‌اند و امروز که در جایگاه دیگری قرار دارند به مخالفت با این نهاد می‌پردازند.
اما این در حالی است که همین افراد خودشان زمانی عضو شورای شهر بوده‌اند. یعنی همه از اهمیت شورا حرف می‌زنند. اما کافی است جایگاهشان فرق کند. آن موقع حرف‌هایشان هم تغییر می‌کند.ساعی با بیان این که شورای شهر و مجموعه مدیریت شهری تهران تلاش می‌کنند تا بتوانند بر این مسائل و مشکلات غلبه کنند و میگوید: ما در شورای شهر کارهای زیادی برای تهران انجام داده‌ایم.
اما در وسعت راه پیش رو، کارهایی که انجام شده است خیلی به چشم نمی‌آیند. لذا باید کارهای بیشتری هم انجام شود و برای این که به طور کامل این مسائل حل شود، نیاز به همکاری دیگر دوستانمان هم داریم. در مواقعی احساس می‌شود که وزارت کشور آن گونه که باید و شاید با شورای شهر همکاری نمی‌کند و بر همین اساس شرایط به نحوی رقم می‌خورد که باعث پیچیده‌تر شدن مشکلات می‌شوند.
همکاران ما در شورای شهر تهران و مجموعه شهرداری واقعاً تلاش می‌کنند تا مشکلات مردم حل و فصل و تصمیمات خوبی برای آنها اتخاذ شود. اما باید قبول کنیم که در کلان شهر تهران، حل و فصل امور کمک همه نهادهای ذیربط را می‌طلبد و بدون وجود این همکاری نمی‌توان به رفع مشکلات امیدوار بود.
در نهایت این که امیدواریم وزارت کشور و مجموعه‌های دولتی با دید بازتری شوراها را ببینند و اجازه دهند تا نمایندگان مردم نقش بیشتری در تصمیم‌گیری‌های مدیریت شهری داشته باشند. وی می‌افزاید: اهمیت شوراها برای مسئولان و دوستان ما در وزارت کشور جا‌نیفتاده است. این مسئله البته در جاهای دیگر هم وجود دارد.
افزایش شأن نظارتی شوراها
احمد مسجد جامعی، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران، با بیان این که شوراها از اصول مصوب قانون به عنوان ارکان نظام هستند و قطعاً ما باید برای تشکیل آن پیش‌بینی می‌کردیم که خوشبختانه این اتفاق افتاد، میگوید: یکی از مسائل مهم ساختار شوراها، شکل آن است که به صورت هرمی از پایین‌ترین سطح شروع و به شکل سلسله‌وار به بالاترین نقطه می‌رسد، اما در شوراهایی که تشکیل می‌شوند، این اتفاق رعایت نمی‌شود و این هرم واژگونه است.
مسجد جامعی به چالش میان شوراها و دستگاه‌های اجرایی در طول این سال‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: این مشکل همواره وجود داشته است که متاسفانه در نهایت به تحدید وظایف شوراها منجر شده است، در صورتی که شوراها نماینده مردم هستند و بر اساس قانون به عنوان ناظر بر دستگاه‌های اجرایی هستند، اما شاهدیم که این اتفاق به سمتی دیگر رفته است، دستگاه‌های اجرایی ناظر بر شوراها هستند.
این عضو شورای شهر ادامه می‌دهد: باید وظیفه نظارت شورا بر دستگاه‌های اجرایی افزایش یابد و حدود اختیارات شوراها نیز متناسب با آنچه که قانون گفته است، باشد. وی با بیان این که در ساختاری که در قانون اساسی پیش‌بینی شده، به مدیریت‌های محلی و ملی اشاره شده است
ادامه می‌دهد: مدیریت‌های محلی بر عهده شوراهاست و چون مدیریت‌های ملی احساس می‌کنند که اختیاراتشان توسط مدیریت‌های محلی کاهش می‌یابد، عموماً با این نوع مدیریت‌ها، همراهی نمی‌کنند. مسجد جامعی نیز از عدم واگذاری 23 تصدی دولتی بر شوراها بر‌اساس قانون اساسی میگوید و می‌افزاید: متاسفانه این اتفاق تا امروز نیفتاده است و امیدواریم که لااقل آن را از برنامه حذف نکنند و این ماده قانونی باقی بماند تا شاید روزی زمینه اجرای آن فراهم شود.
همشهری جمعه