همشهری آنلاین-محسن علی اسکندر زاده: در آن زمان تعدادی از اهالی بوئین‌زهرای قزوین که در سال‌های قبل (سال‌های۱۳۳۰ تا ۱۳۳۵) به تهران مهاجرت کرده و در منطقه مهرآباد جنوبی ساکن و به شغل اصلی خود یعنی دامداری مشغول بودند، کم‌کم با مقاومت‌ها و موانع و مشکلات ناشی از رشد و توسعه شهر تهران روبه‌رو شده و تصمیم به مکان‌یابی محل جدیدی گرفته تا هم به شغل خود بپردازند و هم اینکه مکانی باشد که هم‌ولایتی‌ها بتوانند در آنجا ساکن شوند. آنها زمین‌های این محله را که متعلق به اهالی یافت‌آباد و عمدتاً شخصی به نام آقای شفیع‌خانی از اهالی همین روستا بود انتخاب کردند و زمین‌ها را در ابعاد بزرگ (تقریباً ۱۰۰۰مترمربعی) خریداری کرده و در آنها ساکن شدند و به شغل اصلی خود یعنی دامداری پرداختند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
نخستین ساکنان شمس‌آباد
نخستین کسی که در این محل ساکن شد، شخصی به نام آقای شمس‌علی چناری بود که با خرید زمینی به متراژ ۱۰۰۰مترمربع در تقاطع خیابان محمودی و انصاری، هسته اولیه محله شمس‌آباد نو را پایه‌گذاری کرد و با فاصله کمی افرادی همچون حاج قربانعلی ترابی در خیابان انصاری، حاج رجب بخشی در تقاطع خیابان‌های انصاری و محمودی و نیز حاج موسی کاظمی در کوچه جعفری ساکن و هسته اولیه محله شمس‌آباد نو را بنیان نهادند و گسترش دادند. بد نیست بدانید که ساکنان اولیه و سایر افرادی که به تبع آنها به این محل مهاجرت کردند، همگی دارای ریشه قومی و جمعیتی واحدی بوده و عمدتاً از ۳ روستای بندسر، سنجدر و سووارجین بوئین‌زهرای استان قزوین به این محله مهاجرت کرده‌اند.
مهاجرت ادامه می‌یابد
در ادامه این مهاجرت و کوچ، پس از مدت کوتاهی به فاصله چند ماه، افراد دیگری از اهالی روستا که با هم در ارتباط بودند و همچنین از محله مهرآباد جنوبی، برای سکونت به این محله مهاجرت کردند. افراد دیگری نیز همچون حاج قریب بندسری، حاج نعمت علیپور، حاج یاور بندسری، حاج قاسم بندسری و... به این محله آمدند. یکی از تفاوت‌ها و تمایزات بارز و مشخص این محله با محله‌های مجاور خود در منطقه، انگیزه متفاوت و دلیل انتخاب محل از سوی ساکنان محله است؛ اغلب ساکنان محله‌های منطقه عمدتاً دلایل متعددی برای سکونت خود داشتند، ولی اهالی این محله با خرید و تملک زمین در متراژ و قطعات نسبتاً بزرگ هدفشان ادامه فعالیت دامداری و تأمین معاش بود. آنان شیرهای تولیدی خود را با صرف کمترین زمان با وسایل موجود آن زمان که غالباً گاری بود، به شهر تهران و در محله‌هایی همچون سه‌راه آذری، عباسی و گمرک می‌فروختند.
تغییراتی که به وجود آمد
۲ تحول مهم و تأثیرگذار در رشد محله به‌خصوص در دهه ۵۰ که باعث تغییر شکل و ارتقای سطح زندگی اهالی محله شد عبارت بودند از اول اینکه در ابتدای دهه ۵۰ با به رسمیت شناخته شدن فعالیت دامداری اهالی محله شمس‌آباد نو و اخذ پروانه اشتغال و نیز عقد قرارداد با شرکت پاستوریزه شیر در جاده قدیم کرج، کسب و کار اهالی رونق گرفت و به تبع آن زمینه شکوفایی اقتصادی مردم محله فراهم شد به‌طوری که با اخذ وام و درآمدهای ثابتی که از بابت فروش شیر به کارخانه حاصل می‌شد، دامدارهای محلی برای ارتقای فعالیت اقتصادی خود اقدام به خرید دستگاه‌های شیردوش و وانت‌های حمل شیر کردند. دوم در حدود سال‌های ۱۳۵۳، شرکت آبرسانی یاسر (متعلق به آقای زندیه) با لوله‌کشی آب، از ۲ چاه از چاه‌های مستقر در چهارراه قهوه‌خانه و دیگری در تقاطع خیابان انصاری و الغدیر، به اهالی محله شمس‌آباد همچون سایر محله‌های مجاور آبرسانی کرد. این ۲ عامل در ابتدای دهه ۵۰ باعث شد که جمعیت ثابت این محله در حدود ۲۶۰۰ نفر شود.
شمس‌آباد توسعه می‌یابد
یکی از مقاطع زمانی مهم در رشد و توسعه محله شمس‌آباد، در سال ۱۳۵۶ بود که بنا به فرمان محمدرضا پهلوی در خصوص فرصت یک ماهه ساخت مسکن در زمین‌های بدون جواز واقع در خارج از محدوده خدماتی شهر تهران در شهریور ۱۳۵۶ نخستین موج ساخت‌وساز در این محله شروع شد و نکته حائز اهمیت در این ساخت‌وسازها، تغییر بافت قومی جمعیتی محله، از دست دادن یکدستی موجود و ورود مهاجران جدید با خاستگاه متفاوت از ساکنان اولیه محله بود. آنها عمدتاً اهالی روستاهای هشترود بودند. در این موج مهاجرت همچون سایر محله‌های منطقه، تعدادی از اهالی هشترود به این محله روانه و ساکن شدند. این موج تا سال‌های ۱۳۵۹تا ۱۳۶۰ ادامه داشت و شکل کلی محله را در این سال‌ها ترسیم کرد. موج دوم ساخت‌وساز که باعث رشد عمودی به جای رشد افقی شد، در دهه ۱۳۷۰ و حدود سال‌های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ بود. با توجه به بهره‌برداری و سوءاستفاده اهالی از وضع و موقعیت پیش‌آمده در این سال‌ها (رشد شدید تورم ناشی از برنامه توسعه کشور بعد از جنگ و بازسازی خرابی‌های کشور) و نیز سختگیری نکردن مقامات شهرداری‌ها نسبت به مردم، رشد عمودی و ساخت‌وساز در ارتفاع و ساخت طبقات فوقانی اهالی شروع و باعث افزایش جمعیت این محله شد.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشرشده در همشهری محله منطقه ۱۸ در تاریخ ۱۳۹۴/۰۱/۳۰