راهکارهایی برای ترویج پاکدامنی در خانواده

به گزارش همشهری آنلاین دکتر سیده فاطمه نعمتی(پژوهشگر حوزه زنان و خانواده) در یادداشتی برای همشهری نوشته است: خانواده مهمترین رکن اجتماعی است که شخصیت انسان را از بدو کودکی تا انتهای عمر به شکلی قابل توجه تحت تاثیر قرار می دهد. حضور مستمر افراد در خانواده و تاثیر شگرف والدین بر آنها تا زمانی که افراد خود والد می گردند و علاوه بر تاثیرات والدگری بر خود آنها، کودکان را نیز تحث تاثیر قرار می دهند، نشان می دهد که کانون خانواده بیش از هر نهاد دیگری، تاثیرات مثبت یا منفی را بر فرد می گذارد و بالاخص تاثیرات منفی آن در جامعه نیز قابل تغییر نیست. عفاف نیز از جمله مواردی است که اگر در خانه مورد توجه و آموزش قرار نگیرد، جامعه نمی تواند افراد را ملزم به رعایت آن کند و اگرچه قوانین تا حد ممکن تلاش می کنند تا با مظاهر بی عفتی در جامعه مقابله کنند، اما هیچ گاه این مساله تبدیل به ملکه ذهنی افراد نخواهد شد. از جمله راهکارهای اسلامی در ایجاد پاکدامنی و کنترل نفس در خانواده به موارد زیر می توان اشاره کرد:
الف) نخوابیدن کودک با پدر و مادر
در روایتی از پیامبر ا کرم ص آمده است: به خدا سوگند ا گر مردی با همسر خود بیامیزد و در اطاق کودک بیداری، آن دو را درحال آمیزش ببیند و سخنان آنها و همچنین صدای نفسشان را بشنود آن کودک رستگار نخواهد شد. ا گر دختر باشد یا پسر سرانجام به زناکاری آلوده می شود. (حرعاملی، 1409 ،5/ 16(
اگر در محیط خانواده حریم خصوصی جنسی رعایت نشود کودک دچار بلو غ زودرس می شود و عوارض نامطلوبی بر جسم و روح او می گذارد. اسلام برای جلوگیری از این نوع عوارض نامطلوب راهکارهایی دارد از جمله حدیثی از پیامبر ا کرم ص است که می فرماید: زمانی که فرزندان شما هفت ساله شدند بستر خوابشان را از یکدیگر جدا کنید. (مجلسی، 1403 ،3/ 114)
ب) پوشش و گفتار صحیح والدین
میزان پوشش در خانواده ها براساس فرهنگ و اعتقادات آنها تنظیم می شود. رعایت پوشش مناسب براساس الگوهای اخالقی و اسالمی در خانواده بسیار اهمیت دارد و ثبات و آرامش و امنیت در خانواده را ایجاد می کند. پوشش نامناسب وا لدین در خانواده آسیب هایی به فرزندان وارد می کند مانند بلوغ زودرس در سن نوجوانی، پوشش نامناسب والدین و اطرافیان زمینه تحریک جنسی سریع فرزند را فراهم می کند و ناخودآگاه در کوچه و خیابان آنچه را دیده بر دیگران تطبیق می کند. نوجوانی که مادر خود را همیشه نیمه عریان می بیند، احساس شرم نخواهد کرد از اینکه دیگر اقوام خود را با همان وضع ببیند. پیامبر گرامی اسلام ص فرمود: کسی که حیا ندارد، دین کاملی ندارد. شرم و حیا بخشی از ایمان است. (کلینی، 1407 ،2/ 106)
از نظر فقها نیز اگر مادر لباس نیمه عریان در منزل بپوشد و محرک و مفسده دار باشد، جایز نیست. (شبیری زنجانی و مکارم شیرازی) و در غیر این صورت نیز سزاوار است شئون اسلامی و آداب عرفی رعایت شود (نوری همدانی و شبیری زنجانی). والدین باید در مقابل فرزندان رعایت عفت و حیا در گفتار نیز داشته باشند و از کلمات و واژه های مربوط به مسائل جنسی و اندام های جنسی انسان به طور صریح سخن نگویند و در شنیدن این کلمات نرمش به خرج ندهند، همچنین رفتار و نگاه پدر و مادر به یکدیگر درحضور فرزندان نباید به گونه ای باشد که نشانه ها و علائم رفتار جنسی در آنها احساس شود. (نحوی، ،1391 ص 217(.
ج) آموزش استیذان برای ورود به فرزندان
در قرآن آمده است: ای کسانی که ا یمان آورده اید باید بندگان شما و آنها که هنوز به حد بلوغ نرسیده اند در سه هنگام از شما برای واردشدن به خانه رخصت طلبند: پیش از نماز صبح و هنگام ظهر که لباس از تن بیرون می کنید و بعد از نماز عشا. این سه وقت، وقت خلوت شماست. در غیر آن سه هنگام، شما و آنها گناهی مرتکب نشده اید. اگر بر یکدیگر بگذرید. خدا آیات را اینچنین برای شما بیان می کند و خدا دانا و حکیم است. (نور: 58).
در این آیه اشاره شده است اطفالی که بالغ نشده اند، ولی به حد تمیز رسیده اند برای ورود به محل استراحت والدین باید اجازه بگیرند. دلیل اینکه خداوند در این آیه می فرماید فرزندان در این سه وقت برای ورود به اطاق والدین اجازه بگیرند این است که چون این سه وقت، زمان استراحت والدین است و پوشش مناسبی ندارند و امکان رویت عورت والدین وجود دارد. در اسلام، نگاه به عورت دیگری حتی ا گر از محارم باشد حرام است. (خمینی، 1409 ، 1/19). نگاه کودک به عورت بزرگسال اگرچه حرمت فقهی ندارد و برای والدین نیز به دلیل عدم خوف در گناه، حرام نیست، ولی از لحاظ تربیتی، قبح نگاه به عورت دیگران نزد فرزند ازبین می رود و موجب بی عفتی او خواهد شد. (محمدی ری شهری، 1386 ،ص 217؛ ایزانلو و زارع، 1394 ،ص 14). آنچه گفته شد برای کودکان نابالغ و ممیز است. فرزندانی که به حد بلوغ رسیده اند باید مثل دیگر افراد در همه اوقات برای ورود به حریم خلوت والدین اجازه بگیرند.
منبع: نظام اخلاقی عفاف از منظر قرآن کریم، سیده شیرین حجازی، مطالعات راهبردی زنان، 1397