به گزارش همشهری آنلاین، ۳۸روز است که غزه زیر آتش حملات رژیم صهیونیستی قرار دارد؛ جنگی نابرابر که جان جنگ‌زده‌ها را چند برابر بیشتر در معرض خطر قرار داده است. جنگی که این روزها در منطقه اشغالی غزه در جریان است، شاید ناعادلانه‌ترین جنگی باشد که طی سال‌های گذشته رقم خورده؛ چون یکی از غم‌انگیزترین سیاست‌های جنگی در این دوره رقم خورده و مراکز درمانی و بیمارستان‌های این شهر به‌عنوان تنها مأمن مجروحان و بی‌پناهان مورد هدف قرار گرفته است و پزشکان و کادر درمان هم با شرایط عجیبی مواجه شده‌اند.
تا همین حالا هم از ۳۵بیمارستان غزه فعالیت ۲۵بیمارستان متوقف و ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر از کادر پزشکی و جامعه بهداشت و درمان این شهر هم شهید شده‌اند. سیستم بهداشتی غزه هر روز ضعیف‌تر می‌شود و به‌دلیل افزایش تعداد بیماران و همچنین غیرنظامیان آواره که به‌دنبال سرپناه هستند، بیمارستان‌ها و کادر درمان بیش از ظرفیت کار می‌کنند.
علاوه بر این جامعه پزشکی هر روز اتفاقات تلخی را تجربه می‌کند؛ از مواجه شدن‌های ناگهانی با اجساد خانواده‌هایشان بر اثر بمباران تا جراحی‌هایی که باید بدون داروی بیهوشی و تجهیزات پزشکی مورد نیازشان انجام دهند، دردی که انگار تمامی ندارد و حالا این روزها شاهد تشکیل گورهای دسته‌جمعی برای اجسادی هم هستند که به‌دلیل حملات هوایی، کمبود تجهیزات پزشکی، غذا، آب و سوخت و کاهش خدمات درمانی هر روز بیشتر می‌شوند.
بیمارستان‌هایی که یکی پس از دیگری تعطیل می‌شوند
براساس اعلام سخنگوی وزارت بهداشت غزه از شروع عملیات «طوفان‌الاقصی» و تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی به نوار غزه تاکنون ۲۵بیمارستان در غزه به‌طور کامل از خدمت‌رسانی خارج شده است.
در این‌باره گفته می‌شود که ضریب اشغال بیمارستان‌های باقیمانده ازجمله الشفا به ۱۵۰درصد رسیده و بیمارستان اندونزی هم به‌دلیل کمبود سوخت مجبور به تعطیلی برخی از خدمات حیاتی شده و با عملکرد محدود کار می‌کند. بیمارستان دوستی ترکیه، تنها بیمارستان انکولوژی در نوار غزه هم با کمبود شدید سوخت مواجه شده و این در حالی است که ۲هزار بیمار سرطانی نیازمند خدمات درمانی این بیمارستان هستند. از مجموع این بیمارستان‌ها در ۶بیمارستان سراسر نوار غزه که به‌دلیل کمبود سوخت مجبور به تعطیلی شده‌اند، هزار بیمار وابسته به دیالیز و ۱۳۰نوزاد نارس وابسته به خدمات مراقبتی ویژه این مراکز درمانی هستند.
با وجود تلاش جامعه جهانی از جمله ایران، مسیر امدادرسانی و ارسال کمک‌ها به مردم غزه هم هنوز فراهم نشده و معدود کمک‌هایی که به مراکز درمانی غزه رسیده است، جوابگوی نیاز آنها نیست.
در این‌باره گفته می‌شود که ۳۴هزار لیتر سوخت از سوی WHO به ۴بیمارستان بزرگ در جنوب غزه و جمعیت هلال احمر فلسطین تحویل شده، اما این تنها برای فعال نگه‌داشتن آمبولانس‌ها و خدمات حیاتی بیمارستان‌ها برای ۲۴ساعت جوابگو بوده است. از سوی دیگر نه‌تنها کمبود امکانات که محاصره برخی مراکز درمانی ازجمله الرنتیسی و النصر از سوی تانک‌های اسرائیلی هم خدمات‌دهی در این مراکز را مختل کرده؛ چون ارتش اسرائیل اصرار دارد که این ۲بیمارستان به‌سرعت تخلیه شوند.
الشفا زیر باران آتش
سازمان جهانی بهداشت دیروز اعلام کرد ارتباطش با بیمارستان الشفا در شمال غزه قطع شده است. گزارش‌های هولناکی از بیمارستان با حملات مکرر در حال انتشار است و تخمین زده می‌شود که ده‌ها هزار آواره که در محوطه بیمارستان به عنوان سرپناه سکونت کرده بودند، در زمان فرار مورد اصابت گلوله قرار گرفته‌اند و زخمی یا حتی جان باخته‌اند. بیمارستان الشفا، بزرگ‌ترین مجتمع پزشکی در غزه است و طی چند روز اخیر چندین‌بار مورد حمله قرار گرفته و چندین شهید و تعداد زیادی زخمی داشته است. بخش مراقبت‌های ویژه بر اثر بمباران آسیب‌دیده؛ درحالی‌که مناطقی از بیمارستان که آوارگان در آن پناه گرفته بودند نیز آسیب دیده‌اند. یک بیمار تحت درمان هم بر اثر قطع شدن برق فوت کرده است.
یک سازمان غیردولتی اسرائیلی هم گزارش داده که ۲نوزاد نارس در بیمارستان الشفای غزه به‌دلیل خاموشی در این بیمارستان که منجر به توقف اجباری فعالیت بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان شده، جان خود را از دست داده‌اند و جان ۳۷نوزاد نارس دیگر هم در خطر است. کارکنان این بیمارستان هم گزارش دادند که فقدان امکانات و کمبود سوخت، عملکردهای حیاتی در بخش‌های ICU و دستگاه‌های ونتیلاتور و انکوباتورها را مختل کرده و جان بیماران در معرض خطر فوری قرار گرفته است.
پزشکان اسرائیلی مشوقین بمباران بیمارستان‌های غزه!
۶ پزشک عرب- اسرائیلی که در نظام بهداشت و درمان اسرائیل کار می‌کنند در اعتراض به بیانیه جامعه پزشکان اسرائیل که ارتش را به بمباران بیمارستان‌های غزه تشویق می‌کردند، خبر داده‌اند. آنها در مقاله‌ای که در وبگاه الجزیره منتشر شده اعلام کرده‌اند «ده‌ها پزشک اسرائیلی بمباران مراکز درمانی غزه را امضا کرده و در شبکه‌های اجتماعی مختلف به اشتراک گذاشته‌اند.»
آنها البته تاکید کرده‌اند «از چنین اقدامی شگفت‌زده نشدیم چون به عنوان پزشک در این سیستم آموزش دیده و کار می‌کنیم و از از نژادپرستی، نظامی‌گری و ریاکاری نهفته در آن، آگاه هستیم. بیانیه اخیر برخی پزشکان اسرائیلی که در زمان وقوع قتل عام مردم غزه هم منتشر شده نمونه‌ای گویا از وضعیت واقعی سیستم بهداشتی اسرائیل است. این سیستمی است که در آن برخی از پزشکان بی‌شرمانه و علنا نقش مشاور ارتش را بر عهده می‌گیرند.» در بخش دیگری از این مقاله آمده است «آنها از موقعیت و حرفه خود استفاده می‌کنند اما نه برای نجات جان انسان‌ها و هشدار درباره اثرات مخرب جنگ بر غیرنظامیان در هر دو طرف و همچنین لزوم یافتن راه‌حل سیاسی مسالمت‌آمیز، بلکه برای تایید حملات به مراکز پزشکی آن را مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند و این در حالی است که به خوبی می‌دانند که این سیاست یعنی کشتن پزشکان و کادر درمان و بیماران.»
آنها از شرایط غمبار خود هم گفته‌اند: «ما هر روز به محل کار خود می‌رویم و به اخبار ویرانگر در مورد تلفات و ویرانی‌ها در نوار غزه و کرانه باختری گوش می‌دهیم. وقتی وارد می شویم، ماسک «همه چیز خوب است» را می زنیم و آزمون وفاداری روزانه و چشمان موشکافانه همکارانمان را تحمل می‌کنیم. در طول استراحت‌های کوتاه مجبوریم به پزشکان همکار اسرائیلی خود گوش دهیم که عباراتی مانند «صاف کردن غزه» را به زبان می‌آورند و دربقاره ضرورت آواره کردن مردم بحث می‌کنند. سیستم بهداشتی اسرائیل نه تنها با جنگ، اشغال و آپارتاید اسرائیل مخالف نیست، بلکه مانع از آن می‌شود که پزشکان فلسطینی مقیم اسرائیل علیه آنها صحبت کنند.»
این پزشکان از ممنوعیت‌هایی که روزانه با آن مواجه شده‌اند هم خبر داده‌اند: «در این محیط غم‌انگیزی که ما در آن زندگی و کار می‌کنیم، باید نام خود را پنهان کنیم و به تبعیت از وظیفه و سوگند حرفه‌ای خود، ناشناس بنویسیم تا بدیهیات را بیان کنیم. ما به چنان سطحی از تضعیف روحیه و بی‌انسان‌سازی رسیده‌ایم که مجبوریم تصاویر قتل‌عام‌هایی را تماشا کنیم که کودکان فلسطینی سوزانده شده توسط بمب‌های فسفری اسرائیل و مردم گرسنه از غذا و آب غزه را نشان می‌دهند. اینها را ببینیم و اعتراضی نکنیم! گویی همه چیز عادی است. ما نه تنها از داوطلب شدن برای ارائه کمک‌های پزشکی به غیرنظامیان بی‌گناه فلسطینی منع شده‌ایم، بلکه اجازه نداریم علیه این جنایات دولتی بدون به خطر انداختن شغل و امنیت خود صحبت کنیم. ما می خواهیم این نامه به عنوان یک عذرخواهی از مردم و همکاران فلسطینی ما در نوار غزه باشد و ناتوانی عمیق و کامل ما را آشکار کند.»
درخواست پزشکان جهان برای متوقف شدن حملات
جمعه گذشته کارکنان بخش بهداشت و درمان بریتانیا با برپایی تظاهرات نسبت به جان باختن حدود ۲۰۰پزشک از زمان آغاز بمباران اسرائیل در غزه اعتراض کردند و از ریشی سوناک، نخست‌وزیر این کشور خواستار فشار بیشتر برای آتش‌بس فوری در غزه شدند. تظاهرات‌کنندگان تابلویی شامل اسامی ۱۸۹نفر از کادر بهداشتی به شهادت رسیده در غزه را نشان می‌دادند، اما اعلام کردند که تا چاپ شدن همین تابلو هم چند نفر دیگر جان خود را به‌دلیل حملات ارتش اسرائیل از دست داده‌اند. نیک مینارد، جراح گوارش با اشاره به تابلویی که نام یک امدادگر جان باخته در بمباران را نشان می‌داد، گفت: «برخی از پزشکان فلسطینی که با آنها در غزه کار کرده در هفته‌های اخیر جان باخته‌اند. آنها تروریست نیستند. آنها بی‌گناه هستند.»
مدز گیلبرت، پزشک نروژی هم که به‌گفته خودش پیش از این در بیمارستان الشفا کار می‌کرده با انتقاد از حملات مرگبار صهیونیست‌ها علیه سکنه غزه گفته: «نخست‌وزیران و روسای جمهور کشورهای اروپایی، آیا شما صدای مرا می‌شنوید؟ آیا شما می‌توانید صدای فریادها را از بیمارستان الشفا بشنوید؟ از بیمارستان العوده چطور؟ آیا شما صدای مردمان بی‌گناه را می‌شنوید؟ آوارگان در بیمارستان‌ها پناه گرفته‌اند و تلاش دارند مکان امنی بیابند و نیروهای تهاجمی اسرائیلی داخل این بیمارستان را بمباران کردند؛ بیمارستان‌هایی که معابد انسانیت و حفاظت هستند. چه زمانی قرار است شما این کار را متوقف کنید؟ همه شما همدست هستید.»
غم پزشکانی که آشناتر هستند
برخی از پزشکانی که این روزها در غزه شهید می‌شوند یا خانواده‌هایشان را زیر بمباران رژیم اسرائیل از دست می‌دهند، دوران تحصیلی خود را در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران سپری کرده‌اند. اتفاقی که باعث شده اخبار پیرامون آنها برای برخی پزشکان ایرانی که دوره‌های دانشجویی‌شان مشترک با این پزشکان داشته باشند، اهمیت بیشتری پیدا کند.
یک نفر از این پزشکان دکتر شقورا، دانش گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که همین چند روز پیش فرزند، دو برادر، مادر، خواهر و دختر خواهرش را در حملات هوایی از دست داد. پزشکی که دوران تحصیلی مشترک با احمد مهری، اپیدمیولوژیست و پژوهشگر سلامت در دانشگاه علوم پزشکی تهران داشته است.
مهری حالا درباره این حادثه تلخ به همشهری می‌گوید: « شقورا در طول دوران تحصیل، چند باری خانواده‌اش را هم به ایران آورده بود. ما هم کنارشان بودیم و با فرزندانش بازی می‌کردیم. خانواده‌اش را از دست داده و می‌دانیم که چه غم بزرگی دارد چون جمع بسیار گرم و صمیمی داشتند. چند روز پیش عکسی از او منشتر شد و لحظه مواجهه‌اش با فرزند شهیدش بود، توصیف غمی که آن لحظه خودم داشتم، بیان کردنی نیست، چه برسد برای او که با چنین لحظه تلخی مواجه شده است.»
این پژوهشگر سلامت معتقد است مصیبتی که این روزها بر سر پزشکان و کادر بهداشت و درمان غزه خراب شده، غم‌انگیزترین چیزی است که می‌توان درباره آن صحبت کرد: «این که هزاران انسان در یک بازه زمانی کوچک این چنین جانشان را دست می‌دهند، جزو دلخراش‌ترین و وحشتناک‌ترین اتفاقاتی است که شاهد هستیم. غم‌انگیزتر این که در این مدت بیش از یک ماهه آغاز جنگ در منطقه اشغالی تا همین حالا بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر از کادر بهداشت و درمان شهید شدند و بیش از ۱۳۰ مجموعه درمانی، ۵۰ مرکز بهداشتی هم یا از بین رفته یا آسیب دیده‌اند. ۴۰ دستگاه آمبولانس هم از بین رفته و حدود ۲۰ تا ۲۵ بیمارستان هم از دایره خدمت خارج شده است. واقعا باور کردنی نیست که زیر بار حملات نظامی و آن میزان از کشتار روزانه آمبولانس‌هایی در حال امدادرسانی هستند که تعدادشان حتی به اندازه انگشتان دست هم نیست.»
او تاکید می‌کند: «بر اساس قوانین بین‌المللی حمله و هر گونه آسیب به مجموعه‌های درمانی ممنوع است. اما این اتفاق در مناطق اشغالی غزه در حال رخ دادن است و از سوی دیگر با وجود تلاش بسیاری از کشورها از جمله ایران، مسیر امدادرسانی و ارسال کمک‌ها به مردم غزه هم فراهم نشده و امکان ارسال محموله‌های درمانی و حتی کادر پزشکی به این مناطق امکانپذیر نیست. این در حالی است که مجامع بین‌المللی از جمله سازمان جهانی بهداشت هم نتوانستند نقش عملیاتی و عملکردی خودشان را نسبت به تحقق دسترسی آسیب‌دیده‌ها به خدمات درمانی را فراهم کنند.»
مهری با بیان این که در مراکز بهداشتی و درمانی غزه حتی کمک‌ها و شرایط و تسهیلاتی که برای کاهش آلام جامعه پزشکی باید فراهم شود هم بسیار ناچیز است، ادامه می‌دهد: «انتظار این است که مجامع بین‌المللی در مقابل این اتفاق یک اقدام عملیاتی داشته باشند تا هم کادر سلامت، بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی و درمانی نسبت به آسیب‌های جنگ در امان باشند هم خدمات درمانی و بهداشتی فراهم شود.»
فاجعه‌ای که سلامت غزه را تهدید می‌کند
سازمان جهانی بهداشت نسبت به افزایش تلفات و جراحات در غزه به دلیل شدت گرفتن حملات نظامی ارتش اسرائیل، اختلال در سیستم‌های بهداشتی این منطقه و گسترش سریع بیماری‌های عفونی ابراز نگرانی کرده است. در غزه تنها چند عامل مهم می‌تواند یک فاجعه بزرگ برای سلامت مردم این شهر رقم بزند که ازجمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* به‌دلیل کمبود سوخت، کارخانه‌های نمک‌زدایی تعطیل شده‌اند و به‌طور قابل توجهی خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی مانند اسهال وجود دارد چون مردم در حال مصرف آب آلوده هستند.
* کمبود سوخت، جمع‌آوری زباله‌های جامد را مختل کرده و محیطی مساعد برای تکثیر سریع و گسترده حشرات، جوندگانی که می‌توانند ناقل و انتقال بیماری‌ها باشند، ایجاد شده است.
* از زمان شروع جنگ تاکنون بیش از ۳۳هزار و ۵۵۱مورد اسهال گزارش شده که بیش از نیمی از این موارد کودکان زیر ۵ سال بوده‌اند.
* اختلال در فعالیت‌های معمول واکسیناسیون و کمبود دارو برای درمان بیماری‌های واگیر، خطر گسترش سریع بیماری را افزایش می‌دهد.
* پزشکان و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی حین ارائه خدمات مراقبتی از بیماران به‌دلیل نبود تجهیزات حفاظت فردی در معرض انواع عفونت‌ها قرار دارند.
* مردم با کمبود مواد غذایی، سوءتغذیه و آب و هوای سردتر مواجه هستند و بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ها خواهند بود. این امر به‌ویژه برای بیش از ۵۰هزار زن باردار و تقریباً ۳۳۷هزار کودک زیر ۵ سال در غزه نگران‌کننده است.
بیشتر بخوانید: