همشهری آنلاین - لیلا شریف: خلاءهای قانونی باعث شده که صاحبان سگ‌های خانگی، معابر شهر را حسابی آلوده کنند و بعد به روی خودشان نیاورند که باید مدفوع سگ‌هایشان را جمع کنند. معضلی که با افزایش حیوانات خانگی در حال تبدیل به بحران است.
هر تهرانی کافی است فقط یکبار و بی‌خبر از همه جا، آغشته شدن کفش‌هایش به مدفوع باقی مانده از یک حیوان خانگی را در خیابان تجربه کند، آن زمان است که تا همیشه آن بوی نامطبوع و صحنه آغشته شدن کفش‌ها به مدفوع حیوانی که دیگر در صحنه جرم حضور ندارد، در گوشه‌ای از ذهنش جای می‌گیرد.
در این باره بخوانید: بحران رها شدن مدفوع سگ در شهرهای بزرگ دنیا | کار به آزمایش ژنتیک سگ ها رسید | جریمه این تخلف چقدر است؟
واکنش زاکانی به گسترش سگ‌گردانی در تهران | مراجع قانونی باید حتما ورود کنند و...
در این باره ببینید: گشت‌وگذار ۵۰ میلیونی در پارک‌ها!
این تجربه تلخ موجب می‌شود تا صاحبان این تجربه ناخوشایند هر بار که از کنار باغچه و درختان ایستاده در پیاده روها رد می‌شوند با حساسیت بیشتری قدم بردارند تا مبادا حادثه برخورد مستقیم با مدفوع حیوان خانگی که در گوشه‌ای از خیابان رها شده است، دوباره بر سرش آوار شود.
علاقه شهروندان به نگهداری حیوانات خانگی،موضوعی است که در سال‌های اخیر شدت بیشتری گرفته است اما در کنار افزایش علاقه برخی به نگهداری این حیوانات، موضوعاتی همچون رعایت حقوق شهروندان در برابر این حیوانات خانگی چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد تا جایی که موضوع حفظ نظافت شهر و سلامت شهروندان در برابر مدفوع حیوانات خانگی همچون سگ به دغدغه بسیاری از شهروندان تبدیل شده است.
سقوط در میان مدفوع یک سگ خانگی
«یکی از بدترین خاطره‌های زندگیم بود.»، مینا که چند ماه پیش هنگام خروج از یکی کافه‌های خیابان اندرزگو، کفش‌هایش در میان مدفوع سگی فرو رفته بود، این جمله را می‌گوید تا شاید از این طریق وسعت حال بد آن روزش را به تصویر بکشد.
او با چهره‌ای در هم کشیده که انگار همین حالا بوی نامطبوع آن روز، تمام مشامش را احاطه کرده است، می‌گوید:«با دوستام از یک کافه در حوالی اندرزگو بیرون اومده بودم و قرار شد تا دوستم را با ماشین جدیدی که خریده بودم، به خانه برسونم، همان لحظه که پایم را در ماشین گذاشتم، یک بوی ترش و زننده ماشین را پر کرد.»
مینا برای لحظاتی نفس عمیق می‌کشد و با همان حال بد از مرور آن خاطره، ادامه می‌دهد:«اول فکر کردم چیزی در ماشینم گندیده اما وقتی به کفش‌هام نگاه کردم، فهمیدم که منشاء این بو از کجاست. یک توده قهوه‌ای رنگ با بدترین بویی که میشه تصور کرد، کفش سمت چپم رو گرفته بود. شاید باورش سخت باشه اما حتی مجبور شدم که کفپوش ماشین رو بین چندتا مشما توی صندوق عقب جا بدم و کفش رو با کلی حال بد توی خاک تمیز کنم اما باز هم بوی بد همراهم بود. من کاری ندارم که آدما چرا سگ نگه میدارن اما نگهداری این حیوان‌ها هم یک اصولی داره، توی همه دنیا یه قوانینی دارن اما حیف که توی ایران خیلی از صاحب‌های حیوانات خانگی علاقه‌ای به رعایت یکسری اصول ندارن.»
دعوا بر سر رد باقی مانده از یک سگ
درگیری اهالی شهر با مدفوع حیوانات خانگی رها شده، روایت‌های بسیاری را رقم زده و کافی است که این موضوع را از هر عابر و رهگذر پرسید، آن زمان که وسعت گلایه شهروندان از این مشکل بیشتر نمایان می‌شود، مانند 2 خانمی که بر سر مدفوع رها شده یک سگ در خیابان با یکدیگر وارد مجادله شدند. افسانه که کفش‌هایش در میان توده‌ای قهوه‌ای رنگ فرو رفته بود، با داد و فریاد، صاحب سگ را بازخواست می‌کند:«شما که سگت رو توی خیابون می‌گردونی، نباید حواست به خراب‌کاری‌هاش باشه؟»
مجادله این دو زن هر لحظه با صدای بلندتر ادامه پیدا می‌کند و صاحب سگ هم تلاش می‌کند تا انداختن مسئولیت اتفاق بر گردن افسانه و بی‌توجهی او به محیط اطرافش، ماجرا را به نفع خودش خاتمه دهد و بدون توجه به اعتراض‌های افسانه ادامه خیابان را با قلاده‌ای در دست طی می‌کند.
نترس، گاز نمی‌گیرد
نگرانی از حضور بدون چارچوب سگ‌های خانگی در شهر، تنها محدود به موضوع نظافت نمی‌شود، آنطور که محمد توضیح می‌دهد، قدم زدن با سگ‌های بدون قلاده هم دردسرساز است:«من خودم حیوانات رو دوست دارم و از دیدن اون‌ها انرژی می‌گیرم اما از وقتی که یک سگ کوچک در خیابان پای یکی از دوستانم را گاز گرفت، با ترس و لرز از کنار سگ‌های خانگی بدون قلاده رد می‌شم. حالا اون یک سگ کوچیک بود، بعضی از صاحب‌های سگ‌های بزرگ هم با خیال راحت بدون قلاده توی خیابون قدم می‌زنن و وقتی هم ترس مردم رو می‌بینن، سریع با گفتن این جمله که نترس، گاز نمی‌گیره،میخوان موضوع را جمع کنن.»
پارک‌هایی که برای کودکان خطرناک است
وجود مدفوع سگ‌ها در خیابان‌ها و پارکهای شهر علاوه بر دردسرهایی که در بحث نظافت برای شهروندان و شهر ایجاد می‌کند، ممکن است موجب انتقال بیماری‌های انگلی و باکتریایی به انسان شود، نکته‌ای که در میان بحث‌های مطرح شده پیرامون اصول نگهداری سگ‌های خانگی چندان مورد توجه قرار می‌گیرد.
با عبور از میان پارکهای شهر، این موضوع بیشتر موجب نگرانی می‌شود چرا که بسیاری از پارک‌ها مانند لاله، قیطریه و ...به پاتوق صاحبان سگ تبدیل شده است و برخی بدون توجه به آثار منفی رهاسازی مدفوع سگ‌هایشان بر روی خاک، دست به تکرار این کار می‌زنند. فاطمه که دو کودک دارد، پارکی در شرق را به عنوان محلی برای تفریح بچه‌هایش انتخاب کرده است و در رابطه با این نگرانی می‌گوید:«متأسفانه خیلی از پارکهای ما به محلی برای دستشویی سگ‌ها تبدیل شده و وقتی بچه‌هام را به پارک می‌برم باید مدام مراقب باشم که یه وقت به مدفوع رها شده این حیوانات دست نزنند. به خدا مردم کشورهای دیگه هم که سگ نگه میدارن، بلدن که چطور رفتار کنن و اینجوری از همه طلبکار نیستن. من خودم توی یک سفر که به ترکیه رفته بودم، دیدم که صاحب یک سگ خونگی، یک کیسه دستش بود و تا اون سگ خرابکاری کرد، سریع مدفوعش رو جمع می‌کرد.»
دردسر رفتگرهای شهر
برخورد مردم با این موضوع به گلایه و گاهی درگیری با صاحبان سگ‌ها ختم می‌شود اما نشستن پای درد و دل پاکبان‌های شهر، نشان می‌دهد که این نیروهای شهرداری مجبور هستند، مسئولیت ناپذیری صاحبان سگ‌های خانگی را بر عهده بگیرند و دست به پاکسازی شهر بزنند. نادر که سال‌ها است در حوالی منطقه یک شهرداری تهران به عنوان پاکبان فعالیت می‌کند، از مشکلات این مسئله می‌گوید:«والا من چی بگم، با بعضی اینا اصلا حرف هم می‌زنی، بی احترامی میکنن، میگن وظیفه شماس که دستشویی سگای ما رو جمع کنید.»
نادر با عصبانیت همراه با ناراحتی ادامه می‌دهد:«از سه سال پیش این ول کردن مدفوع سگا توی باغچه و پارکهای شهر بیشتر شده. برای بعضی‌ها اصلا مهم نیست، راحت سگشون رو میارن توی خیابانون که دستشویی بکنه. بهشون حرف هم می‌زنیم، میگن ما مالیات می‌دیم و تمیز کردن خرابکاری سگ‌هامون، وظیفه شماست. حالا اینم بگم که بعضی‌ها با دستکش پلاستیکی و کیسه دستشون، سریع مدفوع سگشون رو جمع میکنن اما خیلی‌ها هستن که اصلا براشون مهم نیست و حتی با ما خیلی بد حرف می‌زنن، ما هم مجبوریم هر جا این مدفوع‌ها را میبینیم، با بیل زیر خاک دفنش کنیم تا یه وقت باعث مریضی مردم و کثیفی شهر نشه.»
قوانین مختص به نظافت سگ‌ها در جهان
قانون‌گذاری در مورد حیوانات خانگی در ایران و با وجود خیز مجلس برای اجرایی شدن طرح صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک و همچنین انتظار برای تصویب تغییرات مرتبط با این موضوع در برنامه توسعه هفتم هنوز با خلاءهای قانونی روبرو است، در حالی که کشورهایی همچون انگلستان، کانادا و آمریکا در حوزه قوانین حیوانات خانگی پیشرو هستند و قوانین سفت و سختی برای صاحبان حیوانات خانگی همچون سگ در نظر گرفته‌اند به عنوان مثالبر اساس قوانین انگلیس، مدفوع کردن سگ در معابر عمومی و عدم پاکسازی آن توسط صاحب سگ, شخص را با جریمه مالی ۸۰پوندی روبه‌رو می‌کند.
مصوبه مجلس برای حیوانات خانگی
سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس در گفتگو با همشهری آنلاین به خلاءهای قانونی کنترل وضعیت حیوانات خانگی پرداخت و گفت: متأسفانه در موضوع سگ‌گردانی و نگهداری از حیوانات خانگی، قاعده و قانون خاصی وجود ندارد و به همین دلیل ما نیازمند ساماندهی این موضوع هستیم.
او افزود: با توجه به خلأ قانونی که وجود داشت، نمایندگان مجلس در جریان بررسی برنامه هفتم یک بند را اضافه کردند تا این وضعیت بی‌نظمی، سروسامان پیدا کند. در این مصوبه مجلس که راهی شورای نگهبان شده است، پیش‌بینی ما این است که تا حدودی به رفع خلأهای موجود کمک خواهد شد.
به گفته رفیعی«در این مصوبه به بحث‌های نظافت شهری، انتقال بیماری، حقوق شهروندی، نبود قواعد و مقررات توجه شده است؛ به‌عبارت دیگر مجلس تلاش کرد تا با یک دید چندوجهی، موضوعی را که برای شهر و مردم دردسرساز شده است، رفع و رجوع کند؛ چراکه شیوع برخی بیماری‌ها و اعتراض مردم به این وضعیت، مشکلاتی را برای زندگی شهرنشینی ایجاد کرده است.»
رفیعی با اشاره به ارسال برنامه توسعه هفتم به شورای نگهبان گفت: ما منتظر تصمیم شورای نگهبان هستیم و باید گفت که پس از ابلاغ شورای نگهبان، خلأ قانونی مربوط به نگهداری حیوانات خانگی و رفتارهای بی‌قاعده رفع خواهد شد. با تصویب بند الحاقی۲ ماده۲۲ لایحه برنامه هفتم توسعه، وزارت کشور به تهیه و تدوین برنامه اجرایی جامع مشتمل بر تعیین نقش و وظیفه هر یک از دستگاه‌ها در مهار جمعیت حیوانات ولگرد ناقل بیماری به انسان مکلف شد.