همشهری-سید محمد فخار: امواج الکترومغناطیسی که از دکل‌های برق فشار قوی با ولتاژ هزار ولت یا بالاتر صادر می‌شود، می‌تواند بر سلامت ساکنان اطراف دکل که تا شعاع ۲۰ یا ۵۰ متر زندگی می‌کنند تأثیرگذار باشد و برای آنان مشکلات خونی، مغزی و حتی معلولیت به‌وجود آورد. این همان امواجی است که در زمان عکسبرداری‌های پرتوگیری، پزشکان از آن فاصله می‌گیرند و به بیرون از اتاق عکس‌برداری می‌روند. امواج دکل‌های برق فشار قوی هم به همان اندازه خطرناک هستند.
شناسایی منبع انتشار منطقه ۵
پروژه شناسایی منبع انتشار امواج الکترومغناطیسی دکل‌های انتقال برق در محله‌های جنت‌آباد شمالی و خیابان شعرا انجام شد. طی این پروژه، اداره محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری منطقه ۵ و آزمایشگاه معتمد سازمان حفاظت محیط‌زیست،امواج‌الکترومغناطیسی حاصل از دکل‌های برق فشار قوی محله شهران را اندازه‌گیری کرد. شبنم قنادها، یکی از مسئولان اندازه‌گیری این امواج به همشهری می‌گوید: نزدیک بودن منازل مسکونی در محله جنت‌آباد شمالی و محدوده خیابان شعرا موجب شد شهرداری منطقه ۵ به فکر اندازه‌گیری این امواج بیفتد تا در صورت لزوم به ساکنان این محله درخصوص اثرات مخرب الکترومغناطیس هشدار دهد. به‌گفته قناد، نتایج نشان داد به‌رغم نزدیک بودن واحدهای مسکونی به دکل‌های فشار قوی، حدود امواج در حد استاندارد بوده و جای نگرانی نیست. براساس اطلاعات رسیده به همشهری این پروژه قرار است در دیگر نقاط منطقه ۵ نیز به‌صورت مستمر انجام شود.
قانون حریم دکل‌ها
هر خط، پست و تاسیساتی که ولتاژ هزار ولت و بالاتر داشته باشد به‌اصطلاح فشار قوی نامیده می‌شود. موضوعی که در شهرهای بزرگ برای حفظ سلامت حیاتی و ضروری است، رعایت حریم دکل‌های برق فشار قوی است. در این زمینه استانداردهای ملی تعریف شده که به وضوح تأکید می‌کند نباید در میدان‌هایی قرار بگیریم که مقادیر آن از حدود تعریف شده بیشتر باشد. قانون برای خطوط فشار قوی ۲ حریم تعریف کرده است که شامل حریم درجه یک (۲۰متر) و حریم درجه۲(۵۰متر) است که میزان مجاورت از دکل‌ها تعریف می‌شوند. حداقل و کمترین حریم از منابع انرژی ۳متر است و هر چه ولتاژها افزایش یابد، حریم‌ها نیز افزایش می‌یابد. بنابراین در خصوص خطوط فشار قوی که ولتاژ هزار ولت به بالا دارند، باید دست‌کم ۵۰ متر حریم رعایت شود. متولی اصلی رعایت این حریم وزارت نیرو و شرکت‌های برق منطقه‌ای هستند اما رعایت آن باعث سلامت مردم نیز می‌شود. از سویی رعایت حریم درجه یک (۲۰متر) موجب جلوگیری از برق‌گرفتگی می‌شود و رعایت حریم درجه۲(۵۰متر) افراد را از امواج محافظت می‌کند.
اثرات امواج بر سلامت
مطالعات دانشگاه تربیت مدرس در زمینه انرژی و محیط‌زیست نشان داده هرچه ولتاژ خطوط فشار قوی بالاتر باشد قطعاً می‌تواند میدان‌های مغناطیسی قوی‌تری را ایجاد کند که آثار سوء این میادین بر انسان ثابت شده است و حتی می‌تواند تأثیر بر محیط‌زیست هم داشته باشد. براساس این گزارش، فراوانی امواج الکترومغناطیسی که در پی نصب دکل‌های فشار قوی در مناطق مسکونی منتشر می‌شود، باعث بروز مشکلات خونی، مغزی و حتی معلولیت برای ساکنانی که در حاشیه میدان مغناطیسی تأثیرگذار این امواج زندگی می‌کنند، می‌شود. البته آثار زیانبار این امواج بسته به نوع و شدت میدان آنها متفاوت است، اما درمجموع عوارضی ازجمله اختلالات خونی و مغزی ناشی از این امواج در افرادی که به‌طور مداوم در معرض آن هستند به اثبات رسیده است. در سال ۲۰۱۴مطالعات فراگیر در انگلیس انجام شده که نشان داد قرار گرفتن محل زندگی کودکان در نزدیکی خطوط فشار قوی خطر ابتلا به سرطان خون را در آنها ۲ برابر می‌کند. در این پژوهش، افراد جامعه نمونه در محدوده یک کیلومتری خطوط برق ۲۷۵ و ۴۰۰کیلو ولتی زندگی می‌کردند. براساس این تحقیقات کودکانی که در محدوده ۲۰۰متری خطوط برق زندگی می‌کنند، امکان ابتلا به سرطان خون در آنها ۶۹ درصد بیشتر از کودکانی است که در فاصله بیش از ۶۰۰ متری خطوط برق زندگی می‌کنند.