همشهری آنلاین- علی‌الله سلیمی: در آستانه سالروز رحلت آن عالم ربانی و استاد دروس اخلاق، تعدادی از تازه‌ترین کتاب‌های منتشر شده بر اساس سلسله جلسات اخلاق ایشان معرفی می‌شود. این آثار توسط موسسه پژوهشی فرهنگی مصابیح الهدی که مسئولیت حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج‌آقا مجتبی تهرانی(ره) را به عهده دارد، منتشر شده است.
ادب الهی
آیت‌الله آقامجتبی تهرانی در سال های پایانی عمر شریفش، مباحثی را پیرامون تربیت نفس و دیگران مطرح کرده‌اند، این بیانات در قالب مجموعه «ادب الهی» که شامل ۵ جلد کتاب است منتشر شده است. مجموعه کامل این مباحث که به کلیات مباحث تربیتی از دیدگاه اسلام می پردازد در دو نوبت، یکی در سال های ۱۳۷۳ در جلسات عمومی ایشان ایراد شده و بعد از یک وقفه چند ساله، مجدداً در سال ۱۳۸۸ ادامه پیدا کرده است. تعداد این جلسات که بیش از ۱۵۰ جلسه است در پنج جلد منتشر شده است. عناوین این کتاب‌های پنج‌گانه به شرح زیر است: کتاب اول: تادیب نفس؛ کتاب دوم، مبانی تربیت؛ کتاب سوم، تربیت فرزند؛ کتاب چهارم، حیا، موهبتی الهی و کتاب پنجم، تربیت مربی.
طاعت و اطاعات الهی
کتاب«طاعت و اطاعات الهی» اثری بر اساس صحبت‌های حضرت‌آیت‌الله‌العظمی‌حاج‌آقا مجتبی تهرانی(ره) است که طیّ جلسات متوالی به مبحث اطاعت و طاعت پرداخته و معتقدند، اطاعت را می‌توان به دو قسم تقسیم کرد؛ اطاعت الهی و اطاعت غیر الهی. اطاعت الهی، شامل اطاعت از خدا، پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) است. اطاعت از رهبر و عالمان دینی و پدر و مادر هم در صورتی که در راستای اطاعت الهی باشد، اطاعت الهی محسوب می شود. اطاعت از ظالمان، اطاعت غیر الهی است که باید از آن پرهیز کرد. اطاعت و بندگی خداوند دارای آثار و پیامدهایی است؛ از قبیل بصیرت و روشن بینی، کثرت رزق. آفات و موانعی نیز اطاعت و بندگی خدا را تهدید می کنند؛ مانند جهل، هوای نفس، ریا.
بدعت در دین
کتاب «بدعت در دین» حاصل پنج جلسه صحبت‌های حضرت‌آیت‌الله‌العظمی حاج‌آقا مجتبی تهرانی(ره) است که ایشان به بحث پیرامون بدعت در دین و این فریضۀ الهی پرداخته‌اند. در ابتدا علّت وجوب امر به معروف و نهی از منکر بیان می‌شود. سپس به عناوین فقهی در باب امر به معروف و نهی از منکر پرداخته شده است؛ از جملۀ این عناوین: وجوب امر به معروف و نهی منکر در مقابل حرمت امر به منکر و نهی از منکر، مسئلۀ امر به منکر و نهی از معروف که از خصوصیّات منافقین و منافقات است و تظاهر به منکر که به اصطلاح استاد، حرام دو آتشه است. بحث اصلی، پیرامون این سؤال است: چه زمانی در جامعه اسلامی معروف، منکر و منکر، معروف می شود؟
غرور
کتاب «غرور» حاصل ۲۲ جلسه بیانات حضرت آیت الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی است که در این کتاب ایشان در مورد حقیقت غرور، عوامل غرور آفرین، زمینه‌های غرور و مباحث گوناگون در این زمینه بحث و بررسی کرده‌اند. در این کتاب به سؤالات مانند زیر پاسخ داده می‌شود؛ غرور چیست و رابطه آن با قوای درونی انسان چیست؟ چه عواملی غرور آفرین هستند؟ زمینه‌های غرور در انسان چه می‌باشد؟ رابطه انسان و حیات جاودانه چیست؟ غرور با حیات دنیوی چه ارتباطی دارد؟ منظور از دو چهره بودن دنیا چیست؟ آیا غرور با مسائل اعتقادی و معنوی رابطه‌ای دارد؟ رابطه بین غرور و عبادت، شهرت، ستایش مردم، نعمت جسمانی و زندگی مادّی چیست؟ آثاز زشت غرور در ابعاد گوناگون.
سعادت و شقاوت انسان
کتاب«سعادت و شقاوت انسان» حاصل جلسات متوالی صحبت‌های حضرت آیت‌الله العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) است که ایشان به مبحث سعادت و شقاوت پرداخته‌اند. به جهت اهمّیت، این موضوع در علوم مختلف هم مورد بحث قرار گرفته است. علمای اخلاق غایت و نهایت از زدودن رذایل اخلاقی و کسب فضایل اخلاقی را رسیدن به سعادت می‌دانند. محور مباحث اهل معقول و فلاسفه راجع به سعادت و شقاوت، عبارت از مسایل عقلی است؛ از جمله اینکه آیا سعادت و شقاوت دو صفت ذاتی برای موضوعاتشان هستند؟ یا با اراده تخلّف‌ناپذیر ازلی حقّ تعالی، ثبوت آنها برای موضوعاتشان حتمی است یا اینکه اکتسابی و ارادی و قابل حصول است. از طرفی، موضوع سعادت و شقاوت در مباحث معرفتی و عرفانی هم مطرح می‌شود.
امر به معروف و نهی از منکر(مبانی، احکام و آثار آن)
در کتاب«امر به معروف و نهی از منکر(مبانی، احکام و آثار آن)» حضرت آیت الله‌العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) بعد از بحث مبسوطی که پیرامون حبّ به خدا ارائه داده، بحث کوتاهی در مورد غیرت در محبت مطرح کرده‌اند. سپس به موضوع امر به معروف و نهی از منکر که با این دو بحث ارتباط دارد، پرداخته می‌شود. ایشان میفرمایند: مبنای امر به معروف و نهی از منکر، از نظر ریشه اخلاقی و نفسانی، غیرت دینی است؛ به این ترتیب که حالت نفسانی غیرت روی قلب اثر میگذارد؛ پس اگر انسان آلوده به معصیتی شود یا واجبی از او ترک شود، موجب سوز دل او می‌شود و وقتی لاابالیگری در جامعه رواج یابد و جامعه به سمت فساد رو آورد، قلباً متأثّر می‌شود.
ثبت و ضبط اعمال
کتاب«ثبت و ضبط اعمال» با موضوع نقش اعمال از مرگ تا قیامت، اثر دیگری از حضرت آیت الله‌العظمی حاج آقا مجتبی تهرانی(ره) است که در آن به سئوال‌های زیر پاسخ داده می‌شود؛ اعمال انسان چه نقشی در سعادت یا شقاوت او دارد؟ توجّه به اعمال چه اهمیتی دارد؟ چه چیزهایی شاهد اعمال انسان هستند؟ چرا خداوند بر عمل انسان شاهد قرار داده است؟ معصومین(س) چگونه از اعمال انسان باخبر می‌شوند؟ کتاب حاضر این مسئله را یادآوری می‌کند که بعد از مرگ، انسان باید دو توشه همراه داشته باشد؛ عمل درونی که عبارت از ایمان و اعتقاد درونی به مبدا و معاد است و عمل جوارحی که عبارت از عمل صالح می باشد و عمل صالح افضل از این دو توشه است.