همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: مشکل بی‌توجهی و نداشتن تمرکز لازم برای یادگیری موضوعی است که می‌تواند از کودکی الگویی برای یادگیری شود و به‌اندازه‌ای مهم است که بسیاری از والدین و معلمان اغلب نگران می‌شوند که دانش آموز مشکل خاصی مانند بیش فعالی (اختلال کمبود توجه و بیش فعالی) یا ADHD داشته باشد.
البته شاید بعضی کودکان چنین مشکلی هم داشته باشند. ولی این مشکل فقط یکی از عوامل تأثیر گذار در این خصوص است و موضوعات مهم دیگری هم می‌توانند در نداشتن تمرکز لازم دانش آموزان مؤثر باشند که همه آن‌ها باید بررسی و تا حد امکان بر طرف شوند.
عوامل مؤثر بر تمرکز دانش آموزان
مهدیه نقره، کارشناس ارشد روان شناسی عمومی در باره دلایل نداشتن تمرکز بعضی دانش آموزان می‌گوید: عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند بر تمرکز دانش آموزان در کلاس درس تأثیر گذار باشد. محیطی که از قبل کودک تربیت شده و نوع رفتار والدین در خانواده و بازی‌هایی که والدین برای او در نظر می‌گرفته‌اند، رفتار معلم یا مربی، خصوصیات خود دانش آموزان، محیط آموزشی و محتوای درس.
به گفته این روان شناس بهتر است هر کدام از عوامل مؤثر بر تمرکز دانش آموزان که توسط منابع مختلف شناسایی شده است به طور جداگاه پرداخته شود.
نقش والدین و محیط خانه
عوامل مرتبط با ووالدین : نخستین جایی که کودکان در آن پرورش پیدا می‌کنند و با محیط پیرامون خود آشنا می‌شوند فضای خانه است. نوع رفتار مادر و پدر با همدیگر و فضای آرام یا ناآرام حاکم بر خانه گاهی به گونه‌ای است که در میزان یادگیری، علاقه کودک به فراگیری و تمرکز او بسیار تأثیر گذار است. مثلاً کودکی که در فضای متشنج و ناآرام بزرگ شده هنگام حضور در کلاس درس نمی‌تواند آرامش لازم را داشته باشد.
نقش مربی و معلم
عوامل مرتبط با معلم: دانش، مهارت‌های مختلف معلم، روش تدریس و تعامل معلم و مربی با دانش آموزان می‌تواند بر میزان توجه و یادگیری آن‌ها تأثیر بگذارد. برای مثال بعضی دانش آموزان ممکن است معلمی را ترجیح دهند که از نمایش‌های کاربردی، وسایل کمک آموزشی یا بصری و مثال‌های مختلف برای توضیح موضوع استفاده کند. در صورتی که دوست نداشته باشند سر کلاس معلمی باشند که بدون هیچ خلاقیت و محبتی فقط موضوعات درسی را بازگو می‌کند.
درس معلم ار بود زمرمه محبتی ...
مهدیه نقره می‌گوید معلمانی که کارشان را دوست دارند، روش تدریس خاص و خلاقانه منحصر به فردی برای خود در نظر می‌گیرند و به بودن در کنار بچه‌ها و شغل خودشان مشتاق هستند می‌توانند حتی دانش آموزان بازیگوش را هم سر شوق بیاورند و آن‌ها را هم به درس خواندن علاقه مند کنند.
چنین معلمانی می‌توانند تمرکز دانش آموزان را برای داشتن دقت بیشتر هنگام یادگیری برانگیزند و به نوعی آن‌ها را به بودن سر کلاس علاقه مند کنند.
نقش دانش آموز
عوامل مرتبط با دانش آموز: وضعیت جسمی، ذهنی و عاطفی دانش آموز می‌تواند بر تمرکز آن‌ها تأثیر بگذارد. به عنوان مثال بعضی دانش آموزان ممکن است به دلیل خستگی، خواب آلودگی، گرسنگی، کم آبی، استرس یا مشکلات روانی در تمرکز مشکل داشته باشند. ضمن آنکه برخی از دانش‌آموزان هم ممکن است تفاوت‌های یادگیری خاصی داشته باشند، مانند اختلال نقص توجه بیش‌فعالی (ADHD) که فیلتر کردن عوامل حواس‌پرتی و ادامه کار را برای آن‌ها دشوارتر می‌کند.
نقش محیط
عوامل مرتبط با محیط: این روان شناس، نقش محیط کلاس را نیز برای داشتن تمرکز مهم می‌داند و می‌گوید محیط فضای آموزشی نیز می‌تواند بر تمرکز دانش آموزان تأثیر بگذارد. عواملی مانند سر و صدا، دما، روشنایی، تهویه و چیدمان صندلی می‌تواند توجه و راحتی دانش‌آموزان را تسهیل کند یا مانع از آن شود. مثلاً کلاسی که بیش از حد پر سر و صدا، گرم، تاریک، گرفته یا شلوغ باشد می‌تواند تمرکز و فرایند یادگیری دانش‌آموزان را دشوار کند.
محتوای درس
عوامل مرتبط با محتوای درس: کارشناس ارشد روان شناسی عمومی می‌گوید: محتوای درس هم می‌تواند بر تمرکز دانش آموزان تأثیر بگذارد. عواملی مانند دشواری، ارتباط، علاقه و تنوع درو س می‌توانند دانش آموزان را درگیر یا خسته کنند.
درسی که خیلی آسان، خیلی سخت، بیش از حد نامربوط به سن و سال و علایق دانش آموزان و کاربرد آن در زندگی روزمره یا خیلی کسل کننده و خیلی یکنواخت است می‌تواند باعث شود دانش آموزان علاقه و تمرکز خود را از دست بدهند.
بیشتر بخوانیم:
دلایل افت تحصیلی و بی‌توجهی دانش آموزان به یادگیری مطالب درسی | چه کودکانی اختلال یادگیری دارند؟