۱۷‌شهریور۱۳۵۷ میدان ژاله صحنه خونین مبارزات انقلابیون بود و برخی از مردم در این حرکت انقلابی شهید شدند.

همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: در آن دوران حسین علیزاده، ملودی و آهنگ «ژاله در خون شد» را تنظیم کرد و ساخت. اعضای گروه «شیدا» به سرپرستی محمدرضا لطفی و با دستخط محمدرضا شجریان به امضای تمامی اعضای گروه در اعتراض به واقعه ۱۷‌شهریور۱۳۵۷ از رادیو و تلویزیون ملی استعفا دادند.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

در این مدت گروه تازه تاسیس «عارف» هم به سرپرستی حسین علیزاده زیر این استعفانامه را امضا کردند. استعفای گروه عارف و شیدا از رادیو که با اوج‌گیری انقلاب همراه شد اما آغازی بر حرکت بزرگی بود که به زودی به کانون چاووش تبدیل شد. قرار نبود حرکت بزرگشان در استعفای دسته‌جمعی خلاصه شود و تصمیم داشتند به جریان به راه افتاده مردم بپیوندند.

آن‌ها موسیقی‌دان بودند و این مهمترین راهی بود که با مردم همراه شوند. آن‌ها باید آهنگ‌هایی را خلق می‌کردند که با حال و هوای مردم انقلابی سازگار باشد. همین بهانه‌ای برای گردهم آمدن اعضای گروه شیدا و بعد اعضای گروه عارف، در زیر یک سقف بود؛ سقفی که به گفته مجید درخشانی زیرزمین خانه محمدرضا لطفی در بلوار کشاورز محله امیریه بود.

همان زیرزمین معروفی که زادگاه تصنیف‌های انقلابی بزرگی چون «برادر غرق خون است» و «آزادی» و البته «ژاله خون شد» بود. اجرایی که یادآور جمعه سیاه ۱۷ شهریور و کشتار حدود ۹۰ نفر بود، با شعری از سیاوش کسرایی. این سرود نخستین سرودی است که به صورت مخفی ضبط و پخش شد.

همچنین ژاله در خون شد، در نخستین اجرا بدون کلام و تنها ملودی بود، وقتی مبارزات علیه رژیم شدت می‌گیرد، آنها این قطعه را در دستگاه چهارگاه در استودیو «بل» با حضور گروه سرود اجرا و ضبط می‌کنند. این قطعه تک‌خوان نداشت تا صدای هیچ یک از خواننده‌ها قابل شناسایی نباشد.

بخشی از سرود:


ژاله بر سنگ افتاد چون شد ؟ / ژاله خون شد

خون چه شد ؟ خون چه شد ؟ / خون جنون شد

ژاله خون کن / خون جنون کن

سلطنت زین جنون واژگون کن / ژاله بر گل نشان، گلپران کن

بر شهیدان زمین گلستان کن / نام گمنام‌ها جاودان کن

تا به صبح آید این شام تیره / در شب تیره آتش فشان کن

دست در کن/ شو خطر کن/ خانه ی ظلم زیر و زبر کن

جان خواهر، روستایی، برادر/ پیشه ور، ای جوان، ای دلاور

ما همه یک صف و در برابر/ آن ستمکار، آن تاج بر سر

خواهر من، گرامی برادر / چون به هر حال تنهاست مادر

من به خاک افتادم تو بگذر/ بهر ایجاد دنیای بهتر

ای شما ای صف بی شماران / اشک من در نثار شمایان

بر سر هر گذرگاه و میدان/ ژاله شد، ژاله شد، ژاله چون شد؟

ژاله خون شد، ژاله دریای خون شد/ خون جنون، خون جنون

سلطنت واژگون، واژگون شد

ترانه‌سرا: سیاوش کسرایی

آهنگساز: حسین علیزاده

محل ضبط: بلوار کشاورز، محله امیریه