همشهری آنلاین- صفورا صادقی : محله طرشت در قدیم روستای خوش آب وهوایی بوده که گزینه شاهان و شاه‌زادگان قجری برای گشت و گذار در حومه دارالخلافه تهران بوده است. اما چهره امروز محله طرشت که در قدیم به آن «درشت» گفته می‌شد. حدود این منطقه از آنچه امروزه وجود دارد بسیار وسیع‌تر بود. قسمت‌هایی مانند محله صادقیه، شهرآرا شهید فکوری، و حتی بخشی از مرزداران جزء این منطقه محسوب می‌شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
طرشت تاریخچه‌ای بسیار قدیمی دارد شاید قدمت آن به دوران سلجوقیان برسد. این در روستا محل گذر مسافران طالقان و الموت و قزوین و همچنین سفرهای ری به کن و قسمت‌های غرب طبرستان قرار داشت. این روستا بین دو منطقه خوش آب و هوای کن و جی بود. باغ های توت طرشت جزء معروف‌ترین توتستان‌های تهران بود که هنوز هم بخشی از آن باغ‌ها باقی‌مانده است. در بهار و تابستان دست‌فروش‌هایی که جلوی باغ‌های باقی‌مانده از دوران دور، توت و شاه‌توت و انجیر می‌فروشند دیده می‌شوند.
طرح رشت
نصرالله حدادی، تهران‌پژوه، می گوید: «در دهه ۴۰ خورشیدی تا چشم می‌دید این منطقه پر از باغ و کوچه باغ و توتستان بود. نام این روستا درشت بود که در گذشته های دور به آن دوریست هم می‌گفتند. در این محله نان بسیار معروفی بود به نام نان طرشتی که هر کس به طرشت می رفت این نان را به‌عنوان سوغات به تهران می‌آورد. توت مرغوب و درشت این منطقه هم خیلی طرفدار داشت. اهالی محله به زبان و لهجه خاصی گویش می‌کردند و به دلیل وجود قنات‌های زیاد بسیار خوش آب و هوا بود.»
گفته می‌شود که ناصرالدین شاه اولین بار که به این روستای خوش آب و هوا آمد نام «طرح رشت» به ذهنش رسید و این روستا طرح رشت خوانده شد که بعدها به «طرشت» تغییر پیدا کرد.
بقعه عبدالله طرشتی
قدمت محله طرشت به بیش از هزار سال می‌رسد. تخمین این سن و سال برای طرشت، به این دلیل است که از زمان حکومت آل‌بویه و حتی قبل از آن، طرشت یکی از مراکز بزرگ آموزش و پرورش دانشمندان شیعی بوده است. بر اساس منابع تاریخی اولین کسی که در طرشت مرکز علمی اسلامی شیعی تاسیس کرده است محمدبن احمد درشتی، نخستین محدث و فقیه و عالم بزرگ شیعه است.
در زمینه علوم دینی شیعه نام کسانی مثل حاج غلامحسین زاهد و شیخ عبدالله دورستی در تاریخ این محله ثبت شده است. شیخ عبدالله طرشتی یکی دیگر از عالمان مذهب شیعه است که در مدرسه طرشت درس اسلامی خوانده و در همین محله هم زندگی کرده و درگذشته است.
گفته شده که خواجه نظام‌الملک طوسی، وزیر معروف و مقتدر سلجوقی و بنیان‌گذار مدارس نظامیه، هر دو هفته یک‌بار، با وجود راه سخت و دشوار، برای حضور در محضر شیخ عبدالله طرشتی از ری به مدرسه دینی طرشت رفت و آمد می‌کرده است. آرامگاه این معلم بزرگ شیعی اکنون در بوستان طرشت است که در گذشته گورستان بوده و امروز به بوستان شهری تبدیل شده‌است .
در سال ۱۳۴۴ بنا به دستور پهلوی دوم و بر اساس طرح توسعه تهران، دانشگاهی در محله طرشت ساخته شد که سرپرست اولیه آن پرفسور محمد علی مجتهدی گیلانی بود. نام آن «دانشگاه صنعتی آریامهر» بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به نام «دانشگاه صنعتی شریف» تغییر کرد. یکی از مهم‌ترین مراکز علمی دانشگاهی کشور محسوب می شود و هر ساله پذیرای رتبه‌های برتر کنکور رشته ریاضی-فیزیک آزمون سراسری است .علاوه بر این دارندگان مدال طلای دانش‌آموزی در المپیادهای ریاضی، فیزیک، شیمی و کامپیوتر هم به این دانشگاه جذب می‌شوند.