همشهری آنلاین- زینب زینال زاده: سال‌هاست که تهران توسط خودروها تصاحب شده است و عابران کمترین سهم را دارند. گرچه در ادوار گذشته مدیران شهری تلاش کردند با ایجاد پیاده‌راه، مسیر امن برای عابران پیاده فراهم کنند اما همین معبرها هم توسط موتورسیکلت‌ها قرق شده‌اند. ایجاد مسیر طبیعت شاید بهترین ایده‌ای بود که می‌تواند سهم عابران را از شهر تهران افزایش دهد و پیاده‌روی را در پایتخت برای ساکنان آن لذتبخش کند.
طرحی که در دوره گذشته مدیریت شهری وارد فاز عملیاتی و اجرایی نشد اما حالا شهرداری تهران در قدم اول اقدام به آزادسازی پلاک‌های معارض کردند. طرحی که یک پروژه بزرگ محسوب می‌شود و می‌توان از آن با عنوان ابرپیاده‌راه مدرن کشور یاد کرد.
فواد ربانی، طراح این پروژه در گفت‌وگو با همشهری ابعاد آن را تشریح کرد و از عملیاتی شدن فاز اول(پارک سیما، حدفاصل گاندی تا الوند) تا پایان امسال خبر داد.
- قطعا هدف‌گذاری‌های متفاوتی در ایجاد مسیر طبیعت صورت گرفته است اما مهم‌ترین هدف از اجرای این پروژه چیست؟
با اجرایی شدن پروژه مسیر طبیعت، مصلای تهران به‌عنوان قطب مذهبی پایتخت به اراضی عباس‌آباد به‌عنوان قطب فرهنگی از یک‌سو و به شریان‌های اصلی(خیابان‌های آفریقا، الوند، سیاوش، گاندی، ولیعصر(عج)، نظامی گنجوی و یوسف‌آباد) قطب کارآفرینی و کسب کار از سوی دیگر متصل می‌شوند. در واقع با بهره‌برداری کامل از این طرح همه خدمات مذهبی، اجتماعی، فرهنگی و تفریحی به‌صورت یکپارچه و متمرکز ارائه می‌شود.
- یکی از چالش‌های شهر تهران به‌ویژه در مناطق مرکزی، ترافیک و آلودگی هواست. آیا ایجاد این مسیر می‌تواند راهکار برون‌رفت از این چالش‌ها باشد؟
به موضوع درستی اشاره کردید. بخش عمده‌ای از این پروژه در مناطق ۳و ۶ اجرایی می‌شود. مناطقی که بخش زیادی از بافت آنها کاربری تجاری، اداری، درمانی و... داردکه زمینه تردد را فراهم می‌کند. بنابراین با عملیاتی شدن و بهره‌برداری از این پروژه تردد در این محورها تسریع می‌شود و قطعا می‌تواند پایتخت را از وضعیت کنونی(آلودگی هوا و ترافیک) خارج کند.
- علاوه بر تردد عابران پیاده، چه مد حمل‌ونقلی در مسیر طبیعت پیش‌بینی شده است؟
اولویت تردد در این مسیر قطعا مد پیاده‌روی است اما در برخی نقاط هم از وسیله حمل‌ونقل عمومی و حمل‌ونقل پاک مانند دوچرخه و اسکوتر استفاده می‌شود. با توجه به شیوه تردد در این پروژه بیش از هرچیز پیاده‌روی برای عابران جذاب‌تر خواهد بود. چرا که می‌توانند از مناظر زیبای طراحی شده در طول مسیر لذت ببرند.
- برای جذاب شدن مسیر پیاده‌روی چه تدابیری پیش‌بینی کرده‌اید؟
مسیر پیاده‌روی حدود یک کیلومتر است که در آن به مولفه‌های پیاده‌راه‌ها، نقش آب و فضای سبز و جریان هوا در مسیر پیاده برای ارتقای کیفیت هوا با توجه به آلودگی و ترافیک در مرکز شهر توجه شده است. با استفاده از پوشش گیاهی مناسب با شرایط اقلیمی تهران(کاشت حدود ۱۰ تا ۱۵هزار درخت چنار و برگ‌پهن) و نورپردازی جذاب، استفاده از سایه‌بان و آبنما و نصب المان‌ها و رنگ‌بندی‌های متنوع، تلاش کردیم این مسیر جذاب شود. همچنین شهردار تهران نظارت مستقیم در طراحی داشته و سعی شده تا طرح‌ها با بهترین کیفیت و هزینه نگهداشت ارائه شوند. همچنین امکان دوچرخه‌سواری در حد فاصل مسیر اتصال خیابان نظامی گنجوی به خیابان اسدآبادی هم پیش‌بینی شده تا شهروندان به استفاده از این وسایل نقلیه ترغیب و تشویق شوند.
- اینکه تردد اقشار خاص(معلولان، سالمندان و...) در تهران به سختی انجام می‌شود یک واقعیت است. آیا این افراد در مسیر طبیعت سهمی دارند؟
موضوعی که مطرح کردید درست است. برای جبران کمبودها در شهر سعی کردیم در مسیر طبیعت به نیاز این افراد اعم از سالمندان، معلولان و... توجه داشته باشیم و طراحی پروژه به‌گونه‌ای انجام شده تا همه شهروندان پیاده‌روی امن و ایمنی را تجربه کنند و معلولان و توان‌یابان در مسیر یک کیلومتری بدون هیچ مانعی تردد خواهند کرد.
- مسیر طبیعت از محله‌های متفاوت و البته با هویت و قدیمی تهران می‌گذرد. برای حفظ هویت محله‌ها برنامه‌ای دارید؟
همانطور که همواره بر شیوه اسلامی – ایرانی معماری شهری تأکید می‌شود در این مسیر(محورخیابان ولیعصر(عج) به‌عنوان طولانی‌ترین خیابان شمالی و جنوبی)، حفظ هویت این خیابان و محله‌ها، مثل اراضی مستوفی‌الممالک و آسیاب قدیمی در یوسف‌آباد و... برای ما حائز اهمیت بود و از این‌رو گذرگاه‌ها متناسب با هویت، ظرفیت و... هر محله فضاسازی می‌شود.
- با توجه به‌عنوان این پروژه(مسیر طبیعت) حتما ایجاد فضای سبز اولویت خواهد داشت. توضیح می‌دهید که سرانه فضای سبز این طرح چگونه تامین می‌شود؟
بیشتر پارک‌های حوزه مرکزی شهر(مناطق۲، ۳ و ۶) مانند بوستان‌های طالقانی و آب و آتش در مجاورت اراضی عباس‌آباد و بوستان‌های ملت و ساعی در خیابان ولیعصر(عج) و بوستان‌های محلی در محله‌های گنجوی و... به مسیر طبیعت متصل می‌شوند. یعنی علاوه بر ایجاد فضاهای سبز جدید از ظرفیت‌های موجود هم استفاده خواهیم کرد.
انتخاب طرح مسیر طبیعت
طرح مسیر طبیعت سال۸۹ توسط فؤاد ربانی در سمینار «walk۲۱» بزرگ‌ترین سمینار بین‌المللی تخصصی مدیریت شهری و پیاده‌راه‌ها که در وین برگزار شده بود، مورد تقدیر جهانی قرار گرفت. اجرای این طرح برای نخستین بار سال ۹۷ با هدف تشویق شهروندان به پیاده‌روی و استفاده از دوچرخه مطرح شد اما در دوره گذشته به‌دلیل وجود مسائلی چون معارضان و بی‌رغبتی سرمایه‌گذاران به‌دلیل مسائل اقتصادی و... اجرایی نشد.
مسیر طبیعت؛ پروژه تحولی پایتخت
مسیر طبیعت مهم‌ترین پروژه هویتی و تحولی در پایتخت خواهد بود که در قالب یک پروژه مدرن، فرهنگ ایرانی و اسلامی را بازنمایی می‌کند و یکی از ابرپروژه‌های شهر تهران محسوب می‌شود. مطالعات آن به پایان رسیده و فاز اول آن(ساخت پارک سیما حد فاصل گاندی و الوند) تا پایان امسال با مشارکت سرمایه‌گذاران داخلی عملیاتی می‌شود و قطعا یکی از ماندگارترین پروژه‌های پایتخت خواهد بود.
اثرات پروژه
- احیای اراضی فوقانی تونل رسالت از حالت خام و بلااستفاده
- اتصال شرقی و غربی در خیابان‌های اصلی، شمالی و جنوبی بافت محدوده (آفریقا، الوند، گاندی، ولیعصر و اسدآبادی)
- پیوند میان قطب فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد با بافت اصلی منطقه۶ و مجموعه ملی میلاد
- در مدار قرار گرفتن بافت گسسته شهرک والفجر
- ایجاد زیرساخت یک فضای شهری مناسب
- محقق شدن اهداف چشم‌انداز تهران۱۴۰۴
- توسعه و استقبال همگانی از حمل‌ونقل عمومی